یک بازی ساده برای تشخیص اوتیسم در کودکان
یکی از والدین کتابی را به کودک نشان بدهد. چنانچه به کتاب نگاهی نکرد، تصویری از داخل آن را به او نشان داده و دربارۀ آن صحبت کنید. چنانچه به تصویر نگاه کرد، بدون آنکه هدایتش کنید، رفتار او را به زیرکی دنبال کنید.
سرویس سبک زندگی فردا؛ عطیه میرزا امیری: در مطلب قبلی به یک تعریف کلی از اوتیسم و همچنین علائم و نشانه‌های آن اشاره کردیم. در این مطلب سعی بر این است که توان بخشی کودک اوتیسم، ارزیابی اوتیسم توسط والدین کودک و همچینن شرایط مناسب برای خانواده‌ای که فرزندشان به این بیماری مبتلاست را برای شما شرح دهیم.
روش‌های توانبخشی کودکان مبتلا به اوتیسم تمامی متخصصین در امر اوتیسم معتقدند که تشخیص زودهنگام و شروع درمان در سنین کم، بهترین نتایج را دربر خواهد داشت. اگر کودک هر چه زودتر در برنامه درمانی قرار گیرد، زودتر هم به سطح رفتارهای عادی خواهد رسید. همچنین افراد متخصصی که بر روی کودکان اوتیستیک سال‌ها کار کرده‌اند، معتقدند هر چه برنامه درمانی، منظم و دقیق‌تر باشد می‌توان نتایج بهتری به دست آورد . با توجه به مشکلات و اختلالات خاصی که در کودکان اوتیسم مشاهده می‌شود یک برنامه درمانی مناسب باید این نیازها را برآورده کند: رشد و بهبود رفتارهای اجتماعی کودک، توانایی برقراری ارتباط ، تصحیح رفتار و بهبود مشکلات مجموعه حواس پنجگانه. گاهی یک برنامه از متعلقات زیادی برای کمک به فرد اوتیستیک برخوردار است. برای مثال برنامه درمانی یک کودک می‌تواند شامل گفتار درمانی، رشد و بهبود رفتارهای اجتماعی و دارو درمانی باشد. دیگر برنامه‌های درمانی کودک می‌تواند از رشد و بهبود رفتارهای اجتماعی، بهبود مجموعه حواس پنجگانه و تغییرات رژیم غذائی تشکیل شده باشد.
ارزیابی اوتیسم در کودک توسط والدین بسیاری از والدین قبل از مراجعه به متخصص، به دنبال روشی هستند تا کودک را بهتر بشناسند. این شناخت علاوه بر اینکه بسیاری از ابهامات و تردیدهای آنها را در مورد مشکل کودک حل می‌کند، موجب می‌شود تا با اتفاق نظر و شناخت بیشتر به متخصص مراجعه کنند. بازی یکی از روش‌هایی است که والدین می‌توانند رفتار کودک را در آن به دقت مورد ارزیابی و مشاهده قرار دهند. مشاهده از طریق بازی یک تست یا شیوۀ غربالگری نیست، بلکه فرآیندی است ساختار یافته که در آن رفتارهای اجتماعی، ارتباطی و قدرت تخیل کودک مورد مشاهده قرار می‌گیرد. مشاهدۀ رفتار کودک در بازی یکی ازمؤثرترین شیوه‌های مطالعه رفتار، به ویژه برای گروه زیر شش سال است. بهترین مشاهده از طریق بازی م تواند توسط روانشناس در اتاق مراقبت‌های کودک و یا در مرکز بالینی کودکان انجام شود. اما والدین خود با انجام مراحل زیر می‌توانند به یک شناخت نسبی از نشانه‌های اوتیسم در کودک دست یابند. در زیر نمونه‌ای از ارزیابی کودک در بازی توصیف شده است.
مدت زمان بازی: ۱۵- ۱۰ دقیقه ابزارها: یک جعبه ابزار شامل قرقره و نخ، یک گوشی تلفن که دارای دکمۀ فشار باشد، عروسک‌هایی که پوشش آنها قابلیت حرکت دادن و درآوردن را داشته باشند، فنجان و دو عدد قاشق، دو عدد توپ کوچک، یک ماشین، وسایل کششی مانند قطار و کامیون، جورچین، قالب‌ها، حلقه‌ها و دیگر وسایل بازی. روش این بازی
- با کودکتان شروع به بازی کنید. رفتار آنها را در بازی با دقت مشاهده کنید.
- کنار جعبه ابزار بنشینید. چنانچه کودک درگیر فعالیت با جعبه نیست، وسیله‌ای را بردارید و به او نشان دهید و با نام بردن اسمش، او را ترغیب کنید تا کنارتان بنشیند. چنانچه پاسخی به اسم خود نداد، یکی از والدین کودک را در کنار جعبۀ ابزار می‌نشاند.
- تلفن، بشقاب و یا قاشق را به کودک نشان بدهید. چنانچه شروع به بازی نکرد، یا برای مثال با تلفن تماس نگرفت و یا صحبتی نکرد، یک نفر نمادین تلفن زدن و صحبت کردن را انجام دهد و یا از کاسه و بشقاب غذای نمادین را بخورد. سپس از کودک مجدداً بخواهید تا با آن وسایل بازی کند.
- یکی از والدین کتابی را به کودک نشان بدهد. چنانچه به کتاب نگاهی نکرد، تصویری از داخل آن را به او نشان داده و دربارۀ آن صحبت کنید. چنانچه به تصویر نگاه کرد، بدون آنکه هدایتش کنید، رفتار او را به زیرکی دنبال کنید.
- کودک را با گفتن نامش مورد خطاب قرار دهید و وسیله‌ای را در اتاق به او نشان دهید. چنانچه به آن نگاه نکرد، یک نفر بازوهای کودک را بگیرد، مجدداً با نام او را مورد خطاب قرار دهد و به او کمک کند تا به آن وسیله نگاه کند.
- در ضمن بازی وانمود کنید که دست شما آسیب دیده است. انگشت خود را بگیرید و فریاد بزنید و بگویید آخ، ببینید کودک توجه نشان می‌دهد؟ با کنجکاوی نگاه می‌کند؟ ناراحت است یا بی‌تفاوت؟
- درِ شیشه‌ای که داخل آن حباب دارد را باز کنید تا حبابی بیرون بیاید و بعد درش را ببندید و جلویتان نگه دارید. منتظر شوید و ببینید کودک چگونه پاسخ می‌دهد. آیا تقاضای انجام دوبارۀ آن را از شما دارد؟ چگونه؟ پس از آنکه مطمئن شدید درِ آن را محکم بسته‌اید، آن را به دست کودک بدهید. آیا او تقاضای کمک می‌کند؟ چگونه؟
فرم مشاهدۀ بازی کودک
کنار هر آیتمی که اتفاق افتاده است، علامت بزنید.
مهارت‌های ارتباطی: کودک از ژست‌ها در طی بازی استفاده کرده است؟ استفاده از لغات داشته است؟
از والدین تقاضا و یا سؤال داشته است؟
مهارت‌های اجتماعی: جستجو برای تماس با والدین داشته است؟چگونه؟ نگاه به صورت والدین داشته است؟ به چه میزان و با چه کیفیتی؟
پاسخ به نام داشته است؟ چگونه و بعد از چند بار مورد خطاب قرار دادن؟
مهارت‌های رفتاری و تخیلی: تقلید از رفتار دیگران و بازی خیالی داشته است؟ چگونه؟ بی‌قرار و پر جنب و جوش است؟ به جایی خیره می‌شود؟ رفتارهای کلیشه‌ای دارد؟
با اشیاء بازیِ فعال می‌کند؟ (یا به عبارتی استفادۀ گوناگون از اشیاء می‌کند)
نتیجه: اوتیسم ندارد/ مشکوک است/ علائم اوتیسم کاملاً آشکار است.
وظایف والدین کودکان مبتلا به اوتیسم
یکی ازحوزه‌های مربوط به درمان اوتیسم، خانواده است. تسکین دادن نگرانی‌های خانواده به هیچ وجه نباید جزء مسائل فرعی یا غیر مهم تلقی شود. اگر معالجاتی که برای افراد اوتیستیک ارائه می‌شود، برای کودکتان موثر واقع شده باشد به کل خانواده کمک کرده است. از آنجایی که مشکلات مهمی برای اعضای خانواده به وجود می‌آید، خانواده نیازبه حمایت و پشتیبانی دارد. این گروه‌ها می‌توانند اعضا ومتخصصین مرتبط با اوتیسم، مشاوران وهمچنین دیگر خانواده‌های اوتیسم باشند.
- والدین افراد اوتیستیک اغلب دوست دارند با والدین بیماران مشابه دیگر صحبت کنند، زیرا آنها حتی بهتر از متخصصان قادرند شما را درک کنند و شاید بتوانند روش درمانی مناسبی برای موقعیت فعلی شما پیشنهاد کنند.
- گروه‌های حامی در واقع می‌خواهند بگویند که شما تنها نیستید، احساس تنهایی، شکست و ناامیدی نکنید. تجربه احساس شکست و ناامیدی هنگامی که متخصصی اولین بارنام این اختلال را درمورد فرزندتان به زبان آورد، برای تمامی والدین به وجود خواهد آمد .همراهی کردن با چنین گروه‌هایی می‌تواند این احساس ناامیدی را درشما کم کند وهمچنین کمک‌های کاربردی و مفیدی را به شما ارائه دهد. چه در این جلسات شرکت کنید و چه شرکت نکنید، برای کمک به کودک خود حتما با جامعه افراد اوتیسم، منابع ارزشمند ارتباطی، کتاب‌ها، کنفرانس‌ها وپایگاه‌های اینترنتی در ارتباط باشید.
دیدگاه تان را بنویسید