مادرها در علاقه‌مندسازی دخترانشان به حجاب، چقدر می‌توانند موثر باشند؟

سرویس سبک زندگی فردا؛ سیده زهرا برقعی: در بخش یک ، به مواردی اشاره کردیم که می‌تواند به شما کمک کند تا کودک خود را از سنین پایین با مفهوم حجاب آشنا کنید و بتوانید آن را جزو دوست داشتنی‌های فرزند خود قرار دهید. در بخش دو نیز نقش پدر را در علاقه‌مند سازی فرزندان به حجاب، بررسی کردیم و پیشنهاداتی دادیم.

در این قسمت لازم است کمی هم در مورد تاثیر مادر برای حجاب در خانواده و فرزندان بحث کنیم. مادر، نقش کلیدی و حساسی دارد چون همیشه در کنار بچه‌هاست و حامی و مراقب آنها در تمامی موقعیت‌هاست. در این که مادر، در تمامی ابعاد شخصیتی فرزندش موثر است، شکی نیست. اما امورات دینی از جمله چیزهایی است که مادر باید با دقت و مراقبت، آنها را سامان دهد و جهت دهی کند. این مادر است که می‌تواند نقش پدر را قوی یا ضعیف‌تر نماید. این مادر است که شکل پوشش‌اش برای دخترها یک الگو محسوب می‌شود. اگر مادر هستید و دخترکی دارید که قرار است چند وقت دیگر به سن تکلیف برسد، یا اگر دختری دارید که به سن تکلیف رسیده و هنوز برای تثبیت باورهای دینی به خصوص حجاب، کار خاصی انجام نداده‌اید، این مطلب را بخوانید.

این قسمت: اهمیت نقش مادر کلید معماها محبت مادرانه‌ای که بین مادر و فرزند برقرار است، مثل چشمۀ جوشانی‌است که همیشه می‌جوشد و بیشتر و بیشتر هم می‌شود. این مادر است که از شیرۀ جانش در فرزند می‌ریزد و با حمایت و مراقبت و توجه لحظه به لحظه، فرزندش را می‌پرورد. معمولا دختربچه‌ها هر چه بزرگتر می‌شوند، توجه‌شان به ویژگی‌های ظاهری و اخلاقی مادر بیشتر می‌شود و حالت وابستگی بیشتری به مادر پیدا می‌کنند. شاید برای این است که از قدیم تعبیر «مونس و همدم» را برای دختران و مادران به کار برده‌اند. در واقع این دوستی و پیوند محبت‌آمیز، قابل توجه و زیاد است. اینجاست که نقش مادر در همه چیزِ فرزند معلوم می‌شود. اگر مادر نقش خود را به خوبی ایفا کند، فرزندی بهتر، کامل‌تر و آگاه تر تحویل اجتماع می‌دهد. باز به قول معروف، می‌گویند: «مادر را ببین، دختر را بشناس». یعنی مادر، تاثیر مستقیم بر دخترش دارد و خمیر فرزندش را به هر حالتی می‌تواند دربیاورد.

چه کسی پیروز می‌شود؟

مادری در تربیت درست اسلامی و جذب فرزندان به اصول دینی موفق‌تر است که خودش آگاهی نسبت به چرایی و چگونگی ماجرا داشته‌باشد. یعنی چند قدمی از آن دین شناسنامه‌ای فاصله بگیرد و جواب سوالات مختلف دینی را تا حدودی به شکل نسبی، بتواند برای خودش پاسخ دهد و منابع دقیقی در این رابطه، شناسایی کند.

مادری در این اتفاق موفق است که حواس‌اش همیشه جمع باشد و بداند کلیۀ رفتارهای او زیر ذره‌بین فرزندش است. اگر او فوری بعد از نماز جانمازش را جمع کند و بدو بدو برود سرکارش، بحث مناجات کردن و خلوت با خدا، برای فرزند جا نمی‌افتد. اما اگر دقایقی سر سجاده، وقت بگذارد، این حرکات از چشمِ تیزبین فرزند دور نمی‌ماند و مفاهیم عمیقی در وجودش شکل می‌گیرد. یا در مورد صداقت داشتن یا دروغ گفتن، یا در مورد انصاف داشتن، یا خیرخواه مردم بودن. همۀ این موارد را فرزند از مادرش می‌آموزد. و چون مادر ساعات بیشتری در کنار فرزند است، قطعا نقش الگودهیِ او هم شاخص‌تر است. طبیعتا در این مجال چون می‌خواهم به ارزش مادرانگی در خانواده بپردازم، نقش مهم و موثر پدر را ( که قبلا در موردش گفتیم ) فاکتور می‌گیرم.

منوی پیشنهادی ما برای مادران مهربان چند پیشنهاد برای شما دارم که امیدوارم برایتان کاربردی و مفید باشد:

۱. برای دخترتان یک الگوی خوب باشید

شاید قصه‌های شبانه در آموزش یکسری مفاهیم به فرزند موثر باشد، اما یادتان باشد که فرزند شما زمان بیشتری در کنار شماست و دوست دارد همۀ آن چیزهایی که به شکل ایده‌آل‌های یک زندگی مثبت از دهان شما می‌شنود، در زندگی و منش و رفتار خودتان هم ببیند. وقتی شما را یک آدم خوبِ صادقِ مهربانِ خیرخواهِ موفقِ راستگوی درستکار بشناسد، قطعا از حرکات و سکنات شما تقلید درستی خواهد کرد و یکی از آن ها حجاب شماست.

۲. روسری‌های رنگارنگ بپوشید

خوش‌پوش باشید. روسری‌های رنگارنگ بپوشید و چشم فرزندتان را با رنگ‌ها و همنشینی آنها در کنار همدیگر، آشنا کنید.

۳. حجاب خودتان و دخترتان را یکی انتخاب کنید

الان ست‌های مادر- دختری در بازار زیاد شده است. اینکه روسری شما و فرزندتان شبیه هم باشد(از یک پارچه) حس غرور و افتخار به دخترتان می‌دهد و طبیعتا این احساس دوست‌داشتنی را دوست دارد بارها و بارها تکرار کند. پس جلوی این احساس را نگیرید و برایش هزینه کنید.

تشویق یادتان نرود. وقتی دخترک‌تان روسری پوشید حتما او را تشویق کنید و ببوسیدش.

۵. از حجاب دخترتان تعریف کنید

از دخترتان و میزان حیا و حجابش تعریف کنید. دو حالت در این مورد، باید پیگیری شود: تشویق فرزند جلوی روی پدرش(که در این صورت تشویق پدر را هم به دنبال دارد و مسرت‌بخش خواهد بود) و تشویق در مقابل اقوام و دوستان (که هم الگودهی به سایر دختران و مادرانشان می‌کنید و هم اعتماد به نفس دخترتان را در جمع بالا می‌برید.)

۶. خرید لوازم حجاب را با دخترتان انجام دهید

گشت و گذارهای مادر و دختری و خرید لوازم حجاب. حتی می‌توانید از این پارچه‌های گلگلی و زیبایی که در بازار فراوان یافت می‌شود، به سلیقۀ دخترتان تهیه کنید و برایش تونیک و مانتوهای رنگارنگ و شاد بدوزید. یادتان باشد این مساله اگر با کمک و نظرخواهیِ خودِ او همراه باشد، لباسی که خواهید دوخت، مقبول‌تر از آب درمی‌آید.

۷. هدبندها و آستین‌چه‌های رنگی و زیبا برایش بخرید

آستین‌چه‌های رنگی را جدی بگیرید. این مساله موردِ پوششِ دست‌ها تا مچ را برای دخترتان جدی‌تر می‌کند و دیگر بی‌خیال یک سانت و دو سانت از ساق دستش نمی‌شود. همچنین هدبندهای زیبای رنگارنگ، موهای جلوی سر او را می‌تواند به خوبی پوشش دهد و او را متوجه اهمیت از قضیه کند.

۸. انواع بستن شال و روسری را یاد بگیرید

انواع بستن شال و روسری را یاد بگیرید و همراه دخترتان چند مدل را انتخاب کنید و تمرین کنید.

۹. برایش یک جشن تکلیف خاطره‌انگیز بگیرید

برایش جشن تکلیف بگیرید. برای این جشن هم برنامه‌هایی مثل مولودی خوانی، مسابقه، شعر خوانی و نمایش ترتیب دهید تا یک جشن زیبا و خاطره‌انگیز برگزار کرده‌ باشید. به این صورت یک فرهنگ سازی هم برای سایر خانواده‌ها می‌کنید که به دور از تجملات و کاملا هدفمند و با برنامه، می‌توان یک جشن خوب گرفت.

۱۰. هدیۀ مخصوص مادر، برای جشن تکلیف دخترش چه چیزهایی باشد؟ تا حالا بهش فکر کرده‌اید؟ • یک پیکسل زیبا با عبارت «من حجاب را دوست دارم» و یک تصویر دوست‌داشتنی و زیبا که بتواند روی کیف و وسایلش از آن استفاده کند. • یک نامه برایش بنویسد. از روزهایی که خودتان مکلف شده‌ بودید و احساسات آن موقع‌تان برایش بگویید. واقع بینانه و صادقانه در این نامه با او حرف بزنید. الکی شعار ندهید که باحجاب باش و خوب باش و از این حرف‌ها. نه! یک نامۀ صادقانه و احساسی، برای اینکه حس خوبی را به دخترتان بدهید تا از اینکه بنده‌ای از بندگان خدا شده، کیف کند. • یکی از آرزوهایی که همیشه داشته و شما آن را عقب می‌انداختید و اجرایی‌اش نمی‌کردید را در برنامه قرار دهید تا بعد از جشن تکلیف، انجامش دهید.

۱۱. از چهار پنچ سالگی شروع کنید

اگر حجاب چادر برایتان مهم است، از چهار پنج سالگی، چادرهای رنگی و شاد برایش بخرید و بدوزید. از کلاس دوم و سوم هم چادر مشکی را می‌توانید با تزیینات و تور و گل‌های زیبا، برایش تهیه کنید.

۱۲. نسبت به مسئله حجاب دخترتان بی‌خیال نباشید

اگر پدرش در انجام تکالیف شرعی دخترتان، حساسیتی نشان نمی‌دهد، شما باید پیگیر‌تر باشید نه اینکه شما هم نسبت به این مساله بی‌تفاوت باشید. و اگر پدرش به مسالۀ حجاب و امورات دینی، حساسیت زیادی دارد و احیانا شما مخالف آن هستید، باز هم شل نگیرید و در غیاب پدر، نگویید:«راحت باش!» طبیعتا مادرانی که در اصول تربیتی همراه پدر کار کرده‌اند و رفتار نموده‌اند همیشه موفق‌تر بوده‌اند. از تضادهای این‌چنینی، انتظار نداشته باشید که فرزندانی معتقد و باورمند پرورش یابند.

۱۳. تذکرهای‌تان نرم و همراه با شوخی باشد

تذکرهای کوچک و نرم و همراه با شوخی و خنده را باید تا مدتی داشته باشید تا حجاب برای دخترتان جا بیفتد. در عین اینکه رفتارهای دخترانۀ او را در محیط خانه و جلوی محارم سرکوب نمی‌کنید، باید پیگیر حیا و حجاب او در محیط بیرون از خانه باشید تا برایش محیط بیرون و رفتار در بیرون منزل، با داخل منزل فرق کند.

۱۴. موفقیت‌هایش را برایش پررنگ کنید

استعدادهای او را بشناسید و برایش وقت بگذارید. او را غنی و پر از موفقیت کنید تا نیاز به تمجید غریبه‌ها و نامحرمان نداشته باشد که بخواهد عشوه‌گری کند. موفقیت‌هایش را برایش پررنگ کنید و پیگیر حمایت‌های خود از او باشید تا بتواند موفقیت‌های بیشتری در زمینه‌های هنری، ادبی، فرهنگی، ورزشی و... کسب کند.

۱۵. لباسی متناسب با سن و سال‌اش برایش تهیه کنید

برای او لباسی متناسب با سن و سالش تهیه کنید. نه خیلی بچگانه و نه خیلی بزرگسالانه. بعضی مادران دخترکان‌شان را در مجالس عروسی و مهمانی، لباس‌هایی شبیه لباس شب‌های زنانه می‌پوشانند و حتی آنها را آرایش می‌کنند. این کار بسیار مضر است. لباس‌هایی متناسب با سن او برایش بخرید و اگر کسی در مهمانی مغایر این باور عمل کرد، برای دخترتان توضیح دهید که کار درستی نبوده است.

۱۶. مرزهای حجاب را بشناسید

نه سخت گیری و نه شل‌گیری. این را فراموش نکنید که هر چیزی برای تثبیت نیاز به پیگیری مداوم دارد. اگر در سفر به دختر تازه به تکلیف رسیده‌تان اصرار کنید که حتما باید در ماشین هم چادر بپوشد، خب قطعا در سال‌های بعد، در مقابل حرف شما می‌ایستد چون دلیلی برای آن‌همه سختگیری نمی‌بیند. ولی باید بفهمد که حجاب او در محیط بیرون از ماشین و مثلا در بازارِ یک شهرِ بین راهی، مهم است. این مرزها را بشناسید و رعایتش کنید تا بعدها فرزندتان دچار تعارض نشود.

۱۷. با دخترهای باحجاب رفت و آمد داشته باشید

اگر می‌توانید با خانواده‌هایی که دختران همسالِ دخترِ شما دارند و آنها هم اهل مراعاتِ حجاب و اصول دینی هستند، رفت و آمد کنید. پیوند بین بچه‌ها را محکم کنید تا بتوانند به همدیگر در این امور کمک کنند و به هم الگو دهند. از یک سنی به بعد، بچه ها از گروه همسالِ خود خیلی تاثیرپذیری دارند.

۱۸. بدون توجه به قیمت برایش روسری و چادر بخرید

گاهی به او متذکر شوید که یک مانتوی بلند و پوشیدۀ زیبا، یا یک پوشش حجاب مثل انواع مختلف چادر مشکی و رنگی و مدل‌های مختلف روسری را با کمال میل برایش تهیه می‌کنید، حتی اگر قیمتش بالا باشد. به او یادآوری کنید که پوشیده بودن حجاب برایتان مهم است و قیمت، در کنار آن هیچ است. بگویید که پدرش هم همین نظر را دارد و دوست دارد دخترش را در یک حجاب زیبا و پوشیده ببیند.

۱۹. رابطه دوستانه‌تان را با دخترتان محکم‌تر کنید

هر چه به سمت دورۀ نوجوانی و بروز و ظهور علائم بلوغ نزدیک‌تر می‌شوید، رابطۀ دوستانه‌تان را با دخترتان محکم‌تر کنید. بگذارید هنوز سنگ صبور و مامنِ درد و دل‌های دخترانه‌اش شما باشید. هر مشکلی هم در رابطۀ رعایت اصول دینی فرزندتان مشاهده کردید، با مطالعه و مشورت و با دقت پیگیرش باشید. ان‌شاءالله اگر آموزش‌های ابتدایی را درست انجام داده‌باشید، دخترتان در این بحبوحۀ بلوغ، راه درست را پیدا می‌کند و کج نمی‌رود. به عنوان راهبر برایش عمل کنید. در دورۀ بلوغ، گیر دادن‌های پی در پی کارایی ندارند. بلکه مراقبت دورادور و ارتباط فرزند با دختران مومن و باحجاب می‌تواند کارسازتر باشد.

۲۰. دخترتان را از کودکی با مسجد انس دهید

دخترتان را با مسجد انس دهید. این مساله ریشه در کودکی دارد. اگر درست انجام شود، منبرهای مساجد خیلی از شبهات فرزندتان را پاسخ خواهند گفت.

۲۱. جشن حجاب را فراموش نکنید

هر وقت احساس کردید حجاب‌اش را بدون تذکر شما رعایت می‌کند و برایش تثبیت شده، جشن حجاب بگیرید. این جشن خیلی خیلی خیلی مهم است.

درست است که مادری کردن سخت است اگر بخواهیم اصوال تربیت دینی را مراعات کنیم و به کارش ببندیم اما یادمان باشد که این مساله، از وظایف اساسی هر مادری است و اگر انجامش ندهیم و نسبت به این مساله بی‌خیال باشیم، قطعا از کم کاری‌مان سوال خواهد شد، چون نسلی را قرار است پرورش دهیم که باورمندی‌اش به مبانی دینی، کلید راهگشای همۀ زندگی‌اش است. اگر این کلید را به او ندهیم، به او ظلم کرده‌ایم، خواسته یا ناخواسته!

و یادمان باشد که: آموزش حجاب، یک امر دفعی نیست. از سه چهار سالگی باید شروع شود و پیگیری‌هایش تا بعد از سن تکلیف ادامه داشته باشد. تنها در این صورت است که موفق خواهید شد. مادرها! مدیر باورهای فرزندان‌مان باشیم و آگاهانه، آنها را نسبت به مسائل مختلف آگاه کنیم پیش از آنکه کسی دیگر، فرمان هدایت فرزندمان را به دست خودش بگیرد.