تنگوان؛ دروازه‌ای به شهر آوان در اندیمشک

سرویس سبک زندگی فردا: تنگوان اندیمشک، دروازه‌ای به شهر آوان در حکومت ایلامی در اندیمشک مناظر ناب و بی‌بدیلی از طبیعت زیبای ایران را می‌توان مشاهده کرد که در نوع خود کم‌نظیر هستند. تنگوان یکی از مناظر و جاهای دیدنی اندیمشک است. در ادامه این مطلب را به نقل از کجارو بخوانید.

اندیمشک در کنار خرابه‌های شهر قدیم «لور» و «اری‌ترین» ساخته شده‌ است. لور شهری آباد بوده که مورخین نیز از آن نام برده‌اند، اما به مرور از آبادی آن کاسته شده است. تاریخ‌نگارانی همچون اصطخری و... در نوشته‌های خود به این شهر اشاره کرده و آن را شهری آباد خوانده‌اند. نام اندیمشک در دهه بیست خورشیدی به پیشنهاد فرهنگستان ایران برای دهکده صالح‌‌آباد برگزیده شده‌ است. موقعیت جغرافیایی تنگوان نام کوهی در شمال شهر اندیمشک است. این کوه از جمله کوه‌های مهم ناحیه شمال خوزستان محسوب می‌شود و جهت آن شمال غربی-جنوب شرقی، موازی با جهت گسترش رشته‌کوه‌های زاگرس است. ضلع شمال غربی کوه تنگوان در بالارود شمالی با یک پرتگاه قطع می‌شود و سپس با یک شیب ملایم به طرف جنوب شرقی ادامه می‌یابد. ضلع جنوب شرقی تنگوان را کوه سنگ سیلان تشکیل می‌دهد که در نهایت به دره‌های عمیق رود دز و قلعه-مختار و چمسبز ختم شده و رشته‌کوه تنگوان در این ناحیه پایان می‌پذیرد. وجه تسمیه قدمت آن به دوره هلوسن، حدود ۱۰ هزار سال پیش می‌رسد. علت نامگذاری این کوه به نام تنگوان را اینگونه بیان کرده‌اند که تنگ وان تنگه یا دروازه‌ای برای ورود به شهر وان یا آوان در حکومت ایلامی بوده است. ویژگی‌های طبیعی تنگوان ارتفاع تنگوان حداکثر ۶۰۰ متر بوده و هر چه به طرف جنوب شرقی تنگوان پیش رویم از ارتفاع آن با یک شیب کند کاسته می‌شود.

تنگوان و دیواره سنگی، صخره‌ای و صاف آن به همراه دره‌های عمیق و پرتگاه‌های متعدد این کوه را برای ورزش‌های کوهنوردی به ویژه صخره‌نوردی بسیار مناسب کرده، به‌طوری که صعود به این کوه همیشه خطراتی به همراه دارد.

تنگوان جانوران و پستانداران مهمی از جمله کل و بز (پازن) دارد و از قدیم‌الایام مورد توجه شکارچیان بوده است، امروزه نیز به دلیل داشتن اهمیت زیست محیطی و تنوع جانوری، از سوی سازمان حفاظت محیط زیست به‌ عنوان منطقه شکار ممنوع چهل پا (نام دیگر تنگوان) معرفی شده است. منطقه حفاظت‌شده چهل پا یکی از زیستگاه‌های مهم بز کوهی در استان خوزستان به شمار می‌آید که به دلیل صعب‌العبور بودن و عدم دسترسی شکارچیان، این گونه توانسته نسل خود را در این منطقه حفظ کنند و با جمعیت مناسب به راحتی در منطقه مشاهده می‌شوند. هم‌اکنون نیز آثاری از راه‌های ایجاد شده در دل دیوارهای صخره‌ای قابل مشاهده است که با استفاده از سیم‌های کابلی ضخیم جهت دسترسی به منطقه ایجاد شده است. پوشش گیاهی تنگوان عمدتا درختان و درختچه‌های گرمسیری چون کنار، رملیک و بادام کوهی است. آب و هوای این کوه گرم و به سبب نزدیکی به دریاچه سد دز مرطوب است و کلا جز ناحیه گرمسیری شمال خوزستان محسوب می‌شود.

سد و نیروگاه دز در کنار این کوه قرار گرفته است و اهمیت ویژه‌ای به آن بخشیده است، به‌طوری که بخش غربی دیواره سد به کوه تنگوان چسبیده است و در مواقع پرآبی دریاچه حجم آب به دیواره تنگوان متکی می‌شود.

اهمیت تاریخی تنگوان از نظر تاریخی نیز تنگوان کوه مهمی تلقی می‌شود. یافته‌های باستان در طول چند سال اخیر بیانگر زندگی دیرینه آدمی در این کوه است.

از ویژگی‌های این کوه وجود آثار دوره شکار و میترایی و زردشتی است.

راه‌های دسترسی به منطقه راه آسفالته سد دز و راه شنی حسينيه به پلاژ سد دز در سمت غرب منطقه. راه آسفالته دزفول به پامنار واقع در ضلع شرقی منطقه. وجود راه آهن سراسری خوزستان به تهران در جوار منطقه و ايستگاه گل محک نيز از ديگر راه‌های دسترسی به منطقه هستند.