وحدت مسلمین از نگاه قرآن کریم

سرویس سبک زندگی فردا: یکی از اموری که در آیات کریمه قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام و سیره آن بزرگواران و علمای شیعه مشاهده می‌شود نحوه برخورد با افرادی است که هم عقیده ما نیستند و مکتب و مرام تشیع را قبول ندارند. در ادامه این مطلب را به نقل از تبیان بخوانید.

جان مایه و اصل سخن این است که ما در برخورد با افرادی که صاحب رأی و عقیده‌ای متفاوت با ما هستند باید به گونه‌ای برخورد کنیم که از جهت روحی و عاطفی دچار احساسات منفی نسبت به مکتب و مرام ما نشوند بلکه با نرمی و ملایمت به خرج دادن در رفتار و منطق و استدلال و برهان در گفتار آنان را به سوی انتخاب درست فرا بخوانیم و از آنان دعوت کنیم که در فضایی مملو از آرامش روانی و امنیت عاطفی، فکر خود را به درستی بکار بگیرند و بتوانند با منطق شیعه آشنا شوند و در صورت پذیرش این منطق با فکر و عقیده ما همراه گردند.

یکی از اهداف مهم در وحدت بین فرق اسلامی نیز همین مسأله است چرا که وقتی یک مسلمان بدون اهانت به مقدسات مسلمانان دیگر از آنان دعوت می‌کند که پای صحبت هم بنشینند و در مورد حقایق مکتب یکدیگر گفتگو و جستجو و تحقیق کنند آنان را بیشتر به همدلی و دریافت‌های واحد و برداشت‌های یکسان از حقیقت نزدیک می‌سازد. اما اگر مسلمانان فرقه‌های مختلف بدون رعایت احترام، به مقدسات یکدیگر اهانت کنند نه تنها فضا برای دریافت حقیقت تیره و تار می‌شود بلکه آتش لجاجت و کینه و نفرت آنان را در وادی تعصبات فرو می‌برد و از پیگیری حقیقت دورشان می‌کند و فطرتی که قرار است با شکوفایی عقل روشنگری کند، در پس پرده‌های تعصبات رو به افول و خاموشی می‌گذارد. علاوه بر این، وقتی آتش نفرت شعله شود، هر یک از فرقه‌ها در کوبیدن فرقه دیگر به هر نحو ممکن تمام همت و تلاش خود را صرف می‌کنند تا جایی که شاهدیم در طول تاریخ چقدر خون های بی‌گناه به خاطر برانگیختن این نفرت‌ها بر زمین ریخته شده و افراد به جای نزدیک شدن به حقیقت و منسجم کردن جبهه اسلام در مقابل جبهه عظیم کفر، بر روی یکدیگر شمشیر کشیده و امتی که باید ید واحده در برابر کفار می‌شد، تبدیل شده به یک سری فرقه‌های پراکنده که دشمن به راحتی می‌تواند آنها را به جان هم بیندازد و در این بین خود به سلامت باشد و بدون زحمت منابع این جوامع پراکنده را غارت کند.

آیات قرآن کریم و وحدت تاریخی خوشبختانه ما در جهانی زندگی می‌کنیم که بیشتر مسلمانان آن، محب و دوستدار اهل بیت علیهم السلام هستند هرچند خود را شیعه ندانسته و امامان ما را امام خود ندانند، اما به ایشان به عنوان فرزندان رسول اکرم احترام می‌گذارند. این محبت نقطه‌ای بسیار کانونی و قدر مشترکی عالی برای این است که ایشان بر طبق این محبت گرد هم آیند و در مقابل کفاری که می‌خواهند جبهه مسلمانان را به انزوا و اختلافات درونی و هضم نیروها بکشانند، چون سدی محکم و استوار قد علم کنند و در داخل نیز با بازخوانی صحیح و منطقی تاریخ و عقاید یکدیگر سعی کنند خود را در برداشت‌های نزدیک به هم کمک کنند و حقایق را آفتابی سازند. وحدت به هیچ وجه به این معنا نیست که فرقه‌های مختلف اسلامی دست از عقاید خود بکشند و هضم در یکدیگر شوند. وحدت به این معنا نیست که صاحبان افکار مختلف از بیان حقایق تاریخی و دلایل منطقی خود دست بکشند بلکه یکی از ابزار ضروری وحدت بیان منصفانه و مستدل و منطقی افکار است تا فرقه‌ها در فضایی آرام بتوانند در دریافت حقیقت به هم نزدیک شوند.

در سوره طه می‌بینیم که خداوند متعال حضرت موسی و هارون علیهما السلام را به دعوت فرعون امر می‌کند و کیفیت این دعوت را هم بیان می‌کند: اذْهَبا إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى - فَقُولا لَهُ قَوْلاً لَیِّناً لَعَلَّهُ یَتَذَكَّرُ أَوْ یَخْشى - به سوى فرعون بروید؛ كه طغیان كرده است! اما به نرمى با او سخن بگویید؛ شاید متذكّر شود، یا (از خدا) بترسد!(۱)

این در حالی است که فرعون اهل طغیان بود و هدایت شدنش نیز بسیار دور از دسترس می‌نمود، ولی خداوند متعال با این حال این دو پیامبر را امر می‌کند که با او به نرمی و ملایمت سخن بگویند چرا که این ملایمت و نرمی در گفتار و برخورد زمینه متذکر شدن او را فراهم می‌کند.

در این آیه از سوره مبارکه نحل هم می‌بینیم که خدای متعال راه دعوت به دین را بیان منطقی و به دور از خشونت و نامهربانی و بی احترامی بیان می‌کند: ادْعُ إِلى سَبیلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدینَ با حكمت و اندرز نیكو، به راه پروردگارت دعوت نما! و با آنها به روشى كه نیكوتر است، استدلال و مناظره كن! پروردگارت، از هر كسى بهتر مى‌داند چه كسى از راه او گمراه شده است؛ و او به هدایت یافتگان داناتر است.(۲)

در سوره انعام هم خداوند متعال صراحتا از اهانت به مقدسات دیگران نهی می‌کند و این کار را باعث شعله ور شدن آتش تعصبات و در نتیجه بی احترامی و اهانت به خداوند از سر نادانی می‌شمارد. ما که به هیچ وجه دوست نداریم کسی به اهل بیت پیامبر اهانت کند باید بدانیم اگر به مقدسات دیگران اهانت کنیم، ایشان هم برای تلافی به مقدسات ما توهین خواهند نمود و این سب و اهانت به اهل بیت پیامبر گناهی بسیار بزرگ است که خدای نکرده با اقدام نسنجیده ما صورت می‌گیرد و ما هم در آن شریک خواهیم بود:

وَ لا تَسُبُّوا الَّذینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْمٍ كَذلِكَ زَیَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلى رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَیُنَبِّئُهُمْ بِما كانُوا یَعْمَلُونَ (به معبود) كسانى كه غیر خدا را مى‌خوانند دشنام ندهید، مبادا آنها (نیز) از روى (ظلم و) جهل، خدا را دشنام دهند! اینچنین براى هر امّتى عملشان را زینت دادیم سپس بازگشت همه آنان به سوى پروردگارشان است؛ و آنها را از آنچه عمل مى‌كردند، آگاه مى‌سازد (و پاداش و كیفر مى‌دهد). (۳)

پس می‌توان گفت حفظ وحدت علاوه بر اینکه از ایجاد کدورت‌ها و نفرت‌ها و جنگ‌های فرقه‌ای جلوگیری می‌کند، زمینه را برای گسترش فرهنگ و فکر ناب اهل بیت در میان مسلمانان فراهم می‌سازد و افراد بیشتری را جذب مکتب پر از عقل و منطق شیعه خواهد کرد، چرا که وقتی فضای احساسی و تعصبی جای خود را به فضای فکری و تعقلی بدهد مکتبی که منطق و استدلال محکم تری دارد غالب خواهد شد و قطعا گسترش مرام و مکتب اهل بیت علیهم السلام چیزی است که تمام امامان شیعه همه هستی خود را در این راه اهدا کرده‌اند و این امر موجب خشنودی دل ایشان خواهد بود. اما اگر با بی احترامی به مقدسات دیگر فرق اسلامی زمینه‌ای برای کشتار افراد بی گناه و دور شدن دل‌های انسان‌ها از مکتب اهل بیت فراهم کنیم، ناخشنودی و نارضایتی آن ذوات مقدسه را برای خود خریده‌ایم و از رحمت الهی دور می‌شویم. پی نوشت‌ها: ۱.طه -۴۳ و ۴۴ ۲. نحل- ۱۲۵ ۳. انعام- ۱۲۸