شدیدترین تهدیدهای قرآن خطاب به چه کسانی است؟

سرویس سبک زندگی فردا: در این یادداشت که به نقل از تبیان برای شما انتخاب کرده‌ایم درباره شدیدترین تهدیدهای قرآن توضیحاتی داده شده است.

مصادیقی از کم فروشی

ویل للمطففین: وای بر کم فروشان... ویل لکل همزه لمزه: وای بر عیب‌جویان طعنه زننده...

تهدید اهل تطفیف و كم فروشان در كیل و وزن و نیز تهدید عیبجویان و غیبت کنندگانی که حریص بر جمع مال و زندگی زمینی هستند.

مذمت مطففین از آن روست که آنچه را بر خود روا می‌دارند برای دیگران ناروا انگاشته و آنچه را که برای خود ناروا می‌دارند، در حق دیگران روا می‌انگارند و چنان با دیگران تعامل می‌کنند که برای خود نمی‌پسندند.

اینان حق را براى خود می‌خواهند اما برای دیگران خیر! و با این کار زمینه ساز تباهی زندگی خود و اجتماع می‌شوند. (رک: تفسیر المیزان؛ ج ۲۰ ص۲۳۰ تا ۲۴۰)

برخی از مفسرین مصادیق کم فروشان را گسترده در نظر می‌گیرند و هر گونه کوتاهی در انجام وظایف فردی، اجتماعی و الهی را شامل می‌دانند. از این رو هر کسی، در هر نقشی که در آن قرار دارد اگر درست به وظیفه خود عمل نکند شامل این مذمت و تهدید خواهد بود، از کارگر و کارمند و معلم گرفته تا نانوا و وزیر و ...

اهل بیت علیهم‌السلام به این مسأله اهتمام فراوان داشتند، چنانچه حضرت امیر تجار را قبل از تجارت به آموختن فقه فرا می‌خواندند تا مبادا از مسیر منحرف شده، دچار دوزخ شوند. (رک: تفسیر نمونه؛ ج ۲۶ ص ۲۴۳ تا ۲۹۳)

عیبجویان و غیبت کنندگانِ مذمت شده نیز کسانی هستند که جاودانگی خود را در پی جمع ثروت یافته‌اند؛ بنابراین شب و روز در پی جمع مال به سر می‌برند و جز بدان نمی اندیشند؛ به طوری که بی‌نیازی مالی، این کسان را استغنا می بخشد و استغنا، هم استکبار می آورد و طغیان؛ که فرمود: « ان الانسان لیطغى، ان راه استغنى» (رک: المیزان ج ۲۰ ص ۳۵۸ تا ۳۶۰)

ثروت اندوزانى كه مال را نه به عنوان یك وسیله؛ که به عنوان یك هدف در نظر دارند، و برآنند که تنها نشان عظمت و شخصیت هر فرد، میزان ثروت او خواهد بود؛ بنابراین در بدست آوردن آن، از هر طریقی فروگذار نمی‌کنند: از مال حرام و تجاوز بر حقوق دیگران گرفته تا استفاده از طرق پست و رذیلانه و یا حتی از راه‌های حلال و از طریقی شرافتمندانه.

بدین قرار؛ مالی که برای رفع نیازِ زندگى طلب نشود، افزوده شدنش حرص را بیشتر و بیشتر می‌کند تا جایی که همچون بتی تمام وجوه زندگی این اشخاص را فرا می‌گیرد و آنگاه به فرمان این معبود خودساخته، کسانی که فارغ از این بت پرستی هستند؛ شایسته چوب تکفیر و استهزا و سخریه خواهند بود. (رک: نمونه ج ۲۷ ص ۳۰۷ تا ۳۲۴)

بدترین خطاهای اخلاقی

با عنایت به اینکه کلمه «ویل» حکایت از مذمتی شدید و توبیخی جدی دارد، و با در نظر گرفتن اینکه خاستگاه هر دو عمل کم فروشی و عیب جویی، در طمع مالی و گم کردن هدف زندگی نهفته است، می‌توان نتیجه گرفت ثروت اندوزی و طمع مالی، از بدترین خطاهای اخلاقی است که افراد را از اهداف والای انسانی دور می‌کند و زندگی آنان را قرین بی‌معنایی و بیگانگی می‌سازد و در نهایت نیز تا بدان جا پیش می‌روند که نتیجه كبر و غرور خود را در خواری و ذلت آتش دوزخ می‌یابند و نیز خلود در آتش. آنچنان که سعدی شیرین سخن فرمود: «چشم تنگ دنیادار را... یا قناعت پرکند یا خاک گور»

از سویی دیگر اهمیت پاسداشت حرمت و کرامت انسان نیز در برآیند این آیات به خوبی دیده می‌شود. احترام گذاردن به مال و نام و آبرو و شأن انسانی آنان و تلاش برای رعایت حقوق ایشان. که از رهگذر همین تعاملات اخلاقی ما با دیگر کسان است که راه برای رسیدن به خدا گشوده می‌شود و جامع انسانی به سمت پیشرفت و فرهنگ سوق داده می‌شود. چنانچه فرمود: «ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا بانفسهم» (رعد: ۱۱)

مراقب خطر اشتهای سیری ناپذیر وجودمان باشیم

در عصری زندگی می‌کنیم که حتی پشت پرده بسیاری از درگیری‌های مذهبی و فرقه‌ای، همین طمع، قدرت طلبی و ثروت اندوزی عده قلیلی از مردم است . آنان که از آب گل‌آلود، فراوان ماهی می‌گیرند و در پی منفعت‌های خویش، به دزدی و چپاول ثروت زمینیان روی آورده‌اند و در این راه، حتی از ریختن خون کودکان و زنان و انسان‌های بی گناه کوچکترین ابایی به خود راه نمی دهند.

آری اگر انسان این اشتهای سیری ناپذیر و این معبود خیالی را چاره نیندیشد، تلخی زهرش را خود نیز خواهد چشید. سالیان سال است که دنیا، هر روز بیشتر از دیروز، شکل جدیدی از این دست درازی‌ها و طغیان‌ها را به خود می‌بیند و هر روز شاهد بی‌خانمانی قسمتی از مردم این دنیا هستیم؛ همچون: مردم سوریه و عراق و فلسطین و یمن و هزاران هزار مرد و زن مسلمان و غیر مسلمان. داشته‌های خوبمان را دریابیم ایمان و تقوا و خودبانی را گم نکنیم! معناداری زندگی را گم نکنیم! تهدیدات و خط قرمزهای الهی را دریابیم! مبادا معنای کاذب زندگی خود را در گرو بی‌معنایی زندگی دیگران بیابیم!

انسان را پاس بداریم! انسانیت را پاس بداریم! که خوش فرمود: اگر دیندار نیستید لااقل آزاده باشید! که حسین (علیه السلام) انسان را خوب می‌دانست و پاسداشت حرمت انسان را به زیباترین شکل به تصویر کشید. همو که انسانیتِ مردمان تاریخ را به چالش کشید؛ چه کسانی را که داعیه دار دین ورزی بودند یا که نبودند.

آری دینداری و آزادگی است که انسان را از اسارت نفس و دیگر بتها رهایی می‌بخشد، بتهایی که رهزن‌اند و سوغاتی جز هلاکت با خود نمی‌آورند.

بشنویم پیام جاودانی قرآن برای تمامی عصرها را و ببینیم روشنایی این انذارها را که رهایی می‌بخشند از گمشدن‌ها و غرقه شدن‌ها و هلاکت!