توصیه‌ها و روش‌های عملی در تربیت نوجوان
در سنين نوجوانى جملاتى از قبيل دوست دارم فلان طور عمل کنم، يا فلان کار کيف مى‌ده يا فلان کار کيف نداره و جملاتى از اين دست زياد شنيده مى‌شود. اين جملات و رفتارهاى ديگرى که از نوجوان ديده مى‌شود، ضرورت آموزش آنها در زمينهٔ عواقب تبعيت صرف از عواطف را نشان مى‌دهد.
سرویس سبک زندگی فردا: به منظور تربيت عاطفى و اجتماعى نوجوان، بايد در درجهٔ اول برخى از آموزش‌هاى نظرى را به وى ارائه کرد و در درجهٔ بعد و همراه با آموزش‌هاى نظري، برخى از روش‌هاى عملى را نيز بايد بکار گرفت و نوجوان را در زمينهٔ استفاده از آنها يارى کرد. در ادامه این مطلب را به نقل از بیتوته بخوانید. مهم‌ترين محورهايى که آموزش‌هاى نظرى بايد حول آنها انجام پذيرد، عبارتند از:
شناخت عواطف و تحول نوجوان
لازم است نوجوان را با برخى از تحولات عاطفى در دورهٔ نوحوانى آشنا نمود. لکن پيش از آشنا ساختن نوجوان با اين تغييرات، لازم است چند نکه را در اين زمينه مدنظر قرار داد:
- توجه داشته باشيم که تغييرات نوجوانى را به گونه‌اى بيان نکنيم که او تصور کند الزاماً مى‌بايد تمامى اين تغييرات را از خود نشان دهد.
- براى جلوگيرى از مشکل فوق، بهتر است توضيحات مربوط به تغييرات بهنجار را زمانى به نوجوان ارائه کنيم که تغييرات و تحولات موردنظر را در او مشاهده نماييم.
- نکته ديگر در اين زمينه اين است که ضمن توضيح تغييرات، به گونه‌اى موضع‌گيرى کنيم که نوجوان احساس کند به‌رغم بروز تغييرات، او مى‌بايد در غلبه و هدايت صحيح آنها خود را مسؤول بداند.
شناخت رفتارها، روابط و مهارت‌هاى اجتماعى در نوجوان
لازم است نوجوان در زمينهٔ رفتارهاى اجتماعى نيز تحت آموزش قرار گيرد. همه مى‌دانيم که نوجوان در مقايسه با سنين دبستاني، به لحاظ رفتار اجتماعي، بيشتر دچار مشکل مى‌شود. او در دورهٔ نوجوانى مهارت خود را در برقرارى رابطه با ديگران، از دست مى‌دهد. چه بسا کودکان دبستانى که رفتار اجتماعى متعادل‌تر و راحت‌ترى با ديگري، در مقايسه با نوجوانان دارند. اين تغيير نبايد ما را به اين فکر بکشاند که کودک دبستانى رفتار اجتماعى را بهتر از نوجوان مى‌داند، بلکه بايد توجه داشته باشيم که کودک در سنين دبستان، اغلب بدون هوشيارى زياد نسبت به اعمالش آنها را به انجام مى‌رساند و از همين رو راحت‌تر عمل مى‌کند. ولى نوجوان به دليل هوشيار شدن نسبت به خود، نمى‌تواند به راحتى گذشته عمل کند. بنابراين مسألهٔ آموزش رفتار اجتماعى براى او ضرورت مى‌يابد، آموزشى که در دورهٔ دبستان نيز به لحاظ نظرى از آن بى‌بهره بوده و تنها به خوبى آن را عمل مى‌کرده است.
آشنايى با آسيب‌هاى اجتماعى
با توجه به اينکه سنين نوجوانى، بيشتر از ساير دوره‌هاى تحول در معرض آسيب‌هاى اجتماعى و تربيتى قرار دارد، لذا مى‌بايد نوجوانان را در حد مورد نياز با اينگونه آسيب‌ها آشنا ساخت. احتمال ابتلا به اعتياد، بخصوص اعتياد به سيگار، احتمال سوق پيدا کردن به سمت فساد، احتمال ارتکاب انواع بزهکارى از قبيل سرقت، قاچاق و حتى قتل و يا افت تحصيلى و تربيتى و دورى از مراکز تربيتى از قبيل مدرسه و يا حتى خانه و ... مواردى از آسيب‌هايى هستند که همه ساله از ميان نوجوانان قربانيان خود را انتخاب مى‌کنند.
آشنايى با نتايج تبعيت صرف از عواطف
در سنين نوجوانى جملاتى از قبيل دوست دارم فلان طور عمل کنم، يا فلان کار کيف مى‌ده يا فلان کار کيف نداره و جملاتى از اين دست زياد شنيده مى‌شود. اين جملات و رفتارهاى ديگرى که از نوجوان ديده مى‌شود، ضرورت آموزش آنها در زمينهٔ عواقب تبعيت صرف از عواطف را نشان مى‌دهد.
توصيه‌ها و روش‌هاى عملى در تربيت نوجوان
علاوه بر آموزش‌هاى نظری، بايد نوجوانان را در زمينهٔ کسب صلاحيت‌هاى لازم براى اداره کردن عملى خويش در عرصهٔ رفتار اجتماعى و عواطف يارى کرد. در اين زمينه توجه به نکات زير اهميت دارد:
مهار خويشتن
بايد به نوجوان بياموزيم که در مواقع مختلف، بخصوص آنجا که ميل ما چيزى مى‌خواهد و عقل ما حکم ديگرى مى‌کند، با توکل به خدا و با تصميم و ارداه، خود را در جهت درست سوق دهيم، و اين همان تقوايى است که در دين مورد تأکيد است.
در دين، نگه داشتن خود از بدى‌ها و وادار کردن خويش به نيک‌ها، تقوى ناميده مى‌شود و اين تنها در زندگى عملى انسان مى‌تواند متحقق شود. انسان درعمل و در زندگى روزمرهٔ خود بايد مهار خويش را تجربه و تمرين کند و بايد بداند که اين تمرين‌ها موجب مى‌شود که انسان اراده‌ى قوى بيابد و به اهداف خود در زندگى نايل آيد.
رفتار اجتماعى مثبت و مؤثر
يکى ديگر از زمينه‌هاى عملى براى تربيت عاطفى - اجتماعى نوجوان، شرکت در فعاليت‌هاى اجتماعى مثبت و مؤثر از قبيل همکارى و تعاون و نيز احساس مسؤوليت اجتماعى و نقد وبررسى عملکرد ديگران است. نوجوانان بايد با احساس همدلى با افراد جامعهٔ خود و تلاش در جهت حفظ وحدت و يکپارچگى اجتماعي، خود را براى مشارکت‌هاى اجتماعى آماده کنند. آنان نه تنها بايد در اين زمينه‌ها اصول و آموختنى‌هاى لازم را فرا گيرند، بلکه مى‌بايد عملاً در چنين فعاليت‌هايى داخل شوند.
انجام وظايف اجتماعى اسلامى
اسلام دينى اجتماعى است و برنامه‌هاى آن به گونه‌اى تشريح شده‌اند که اگر فردى خود را ملزوم به رعايت آنها بداند، به لحاظ عاطفى و اجتماعى به خوبى تربيت مى‌شود. برنامه‌هايى از قبيل امر به معروف و نهى از منکر، تولى و تبري، شرکت در نماز جمعه و جماعات، رعايت اصل اخوت و مواسات، تعاون بر برّ و نيکى و اجتناب از تعاون بر اثم و عدوان، همگى مصاديقى از برنامه‌هاى تربيتى اسلام در زمينهٔ عاطفى و اجتماعى به شمار مى‌آيند.
دیدگاه تان را بنویسید