چگونه از بن‌سای باغچه‌ای نگهداری کنیم

سرویس سبک زندگی فردا: بن‌سای فضای باز به گیاهانی اطلاق می‌شود که در مقابل سرما مقاوم بوده و بایستی در هوای باز (به‌جز فصل یخبندان) نگهداری شوند. ما به نقل از این چگونه سعی داریم شما را کمی در مورد نیازها و روش نگهداری از بن سای باغچه‌ای آگاه کنیم تا اگر تصمیم به نگهداری این گیاهان زیبا در حیاط منزلتان دارید با این تلنگر به فکر جمع آوری اطلاعات بیشتر و پرورش درست این درختچه‌های زیبا بیفتید.

۱. اگرچه پرورش بن‌سای خارج از خانه سرگرمی جالبی است ولی همان طور که اشاره کردیم، باید اطلاعات کافی در مورد انجام این کار را کسب کنید. قبل از هر چیز لازم است بدانید بن‌سای‌ها گیاهان خانگی و آپارتمانی نیستند و شما باید از گونه‌های به اصطلاح (جان سخت) استفاده کنید. در چند روز اول به‌علت خشک ‌وگرم ‌بودن دمای محیط پیرامونی، آنها متحمل ناهنجاری‌های زیادی‌ خواهند شد؛ بنابراین باید گیاه را در برابر باد و باران محافظت کنید که این کار مستلزم صرف وقت و تقبل هزینه است تا جایی که حتی یک مجموعه کوچک بن‌سای حدود حداقل دویست تا سیصد هزار تومان خرج برمی‌دارد.

۲. در روش پرورش بن‌سای، درختچه یا گیاه را درون یک گلدان از نظر رویش محدود می‌کنند و سپس با بریدن سرشاخه و هرس‌‌کردن ریشه‌های زیرین به درخت شکل دلخواه می‌دهند. بن‌سای‌هایی که‌ از گلخانه‌ها و مراکز پرورش خریداری می‌شود، حداقل چهار سال تحت مراقبت قرار گرفته‌اند. در این مدت، گیاه را در داخل گلدانی نگاه داشته و هر ساله هرس‌های مربوط به ساقه و ریشه‌ها را انجام داده‌اند، به‌علاوه با به‌کارگیری نوعی سیم زمخت مسی که به آن سیم بن‌سای می‌گویند به گیاه شکل دلخواه را می‌دهند.

۳. پس از ۳ تا ۴ سالگی، درخت یا درختچه را به درون یک سینی کم‌عمق (ولی ضد‌سرما و یخ‌زدگی) یا گلدانی که از زهکشی مناسبی برخوردار است، انتقال می‌دهند.

۴. در ماه‌های تابستان که هوا خشک است، آبیاری روزانه را نباید فراموش کنید. برای کاهش هزینه، بهترین راه این است که روند بن‌سای را خودتان پیگیری کنید و برای شروع کار از یک نهال معمولی یا قلمه‌ای نسبتا کلفت و ضخیم ریشه‌زده استفاده کنید. مثلا هنگام گشت‌‌و‌گذار در جنگل‌های کوهستانی، درختان یا درختچه‌هایی‌ را که در شکاف سنگ‌ها روییده‌اند و به‌علت عدم‌فعالیت عادی، رشدی متعارف نداشته و کوتاه و خپل مانده‌اند از میان شکاف سنگ با ریشه تا آنجایی که ممکن است سالم خارج کنید؛ سپس ریشه‌های آن را درون کیسه نایلونی قرار دهید به‌نحوی که تا رسیدن به خانه هوا به ریشه‌های آن لطمه‌ای نرساند. سپس با حذف ریشه‌های پر و کهنه؛ آن را در گلدانی سینی‌مانند کاشته و از آنها مراقبت کنید.

۵. می‌توانید درخت یا درختچه‌ای ساقه‌ کلفت ولی کوتاه و خپل را با قیمت مناسب از گل‌فروشی‌ خریداری و پس از حذف ریشه‌های ضخیم و پیر، آن را در گلدانی سینی ‌مانند کاشته و نسبت به پرورش آن اقدام کنید. یادتان باشد این کار بایستی در فصل زمستان هنگامی‌ که درخت یا درختچه در خواب است انجام شود.

۶. تهیه حفاظ مناسب برای گیاه نکته‌ای است که در تابستان و زمستان باید به آن توجه خاص شود. در غیر این‌صورت خاک گلدان در گرمای شدید تابستان‌ پخته می‌شود و در سرمای ناگهانی و شدید زمستان به گلوله‌ای یخ‌زده تبدیل خواهد شد. در مدت کوتاهی که گیاه در داخل خانه است، برای حفاظت از سرما باید در محیطی نوردار و نسبتا خنک نظیر راه‌پله نگهداری شود. تا آنجا که ممکن است بن‌سای را با دمای محیط بیرون آشنا کنید. دمای داخل آپارتمان برای بن‌سای فضای باز در فصل زمستان مضر بوده و حتی ممکن است نابود شود.

۷. اگر چه گیاه در محیط بیرون از خانه تا‌ حدودی به سایه نیاز دارد، اما گونه‌های گل‌آور و میوه‌زا را باید در روزهای آفتابی به مدت چندین ساعت در معرض تابش آفتاب قرار داد. در مدتی‌ که گیاه برای حفاظت از سرما در داخل خانه قرار دارد برای آن محلی پر‌نور و نسبتا خنک در نظر بگیرید.

۸. خاک بن‌سای را همواره باید مرطوب نگه ‌داشت؛ البته توجه داشته باشید خاک خیس نباشد حتی اگر به آبیاری روزانه نیاز باشد از آبی که فاقد کلر بوده و دمای آن با دمای محیط‌ زیست گیاه یکسان شده باشد استفاده کنید.

۹. در طول مدتی که گیاه داخل خانه است برگ‌ها را روزانه با آب فاقد کلر اسپری کنید.

۱۰. هر دو سال یک‌ بار خاک گلدان را عوض کنید. مخصوصا زمانی‌که گیاه به بار آمده و پا‌گرفته است. خاک کهنه را از دور ریشه جدا کنید و در حدود یک سوم جوانه‌های دور ریشه را حذف کنید. گیاه را در همان گلدان اول و در خاک تازه بکارید.

این کار بایستی در محیطی سربسته و فاقد کوران انجام شود. ترکیب خاک بن‌سای شامل سه پیمانه کود، سه پیمانه خاک باغچه و دو پیمانه آجر خرد شده است.

۱۱. کود مخصوص بن‌سای که در فروشگاه‌ها عرضه می‌شود (bonsai food) را تهیه و طبق دستور روی بسته از آن استفاده کنید.

۱۲. گونه دلخواه برای اجرای روند بن‌سای مخروطیان هستند چون هم دوام زیادی دارند و هم برگ‌های آنها کوچک و همیشه سبز می‌ماند.

JuniperusChinesi (جونی ‌پروس چینی) ChamaecyparisPisifera(کامسی‌پاری) LarixCryptomeria Japonica، Kaempferi (کریپتومریا، ژاپنیکا) و Pinussylrestris (پینوسیلرستریس) البته همه این گونه‌های انتخابی همیشه سبز نیستند. گونه‌هایی مانند Acer polmatum که در ایران به افرای ژاپنی معروف است و Zelkovaserrata یا نارون پوست خاکستری به‌صورت خودرو هم یافت می‌شوند. بسیاری از درختان گل‌آور و میوه‌آور را هم می‌توانید با روش بن‌سای پرورش دهید. درختانی مانند گیلاس، زردآلو، آزالیای ژاپنی، به، ماگنولیا، رزهای پرپشت و درشت قامت، هلو، سیب،isteria laburnum، پیراکانتا و… به‌روش بن‌سای قابل‌‌پرورش هستند. در واقع هر گیاه زمخت و جان‌دار و قوی از نظر ریشه‌زایی را می‌توانید در این مجموعه جای دهید. بنابراین درختانی مانند: بلوط، زان (beech)، غان (brich) و sycamone (انجیر مصری) را نیز می‌توانید در حالت نونهالی از باغچه درآورده و با روند بن‌سای پرورش دهید.

۱۳. بن‌سای را می‌توانید از طریق بذر، قلمه، پیوند و خوابانیدن هوایی تکثیر کنید.