صادرات نفتی نقطه آسیب‌پذیر اقتصاد ایران

خبرگزاری میزان: غلامحسین شافعی در بیست و یکمین جلسه هیأت نمایندگان دوره هشتم اتاق ایران، با بیان اینکه یکی از کانون‌های آسیب‌پذیر اقتصاد ایران، عدم تنوع صادرات و متکی به صادرات نفت و گاز است، گفت: بنابراین با کوچک‌ترین ناملایمات، تمام متغیرهای کلیدی اقتصاد ما تحت‌الشعاع است. شافعی افزود: 53 درصد ارزش صادرات کالاهای غیرنفتی کشور در ده ماهه امسال به میعانات گازی، پتروشیمی و گاز طبیعی اختصاص داشته و این نشان می‌دهد که بیش از نیمی از صادرات غیرنفتی به مشتقات نفت و گاز وابسته بوده است. گفت: توجه به اقتصاد غیرنفتی به عنوان یکی از بندهای اقتصاد مقاومتی حائز اهمیت است و در حالی که ما در دوران تحریم‌ها به علت متکی بودن به نفت، اقتصادمان دچار آسیب شد و تولید ناخالص داخلی به شدت افت کرد. رئیس اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی، توجه به تنوع صادراتی است، اظهار کرد: مطمئناً چنانچه کشور در صادرات غیرنفتی قابلیت لازم را کسب کرده بود، در دوره تحریم‌ها شدت آسیب‌های وارده بر اقتصاد تا این حد بالا نبود. وی با اشاره به گزارش سازمان توسعه تجارت گفت: براساس این گزارش، 53 درصد ارزش صادرات کالاهای غیرنفتی کشور در ده ماهه امسال به میعانات گازی، پتروشیمی و گاز طبیعی اختصاص داشته و این نشان می‌دهد که بیش از نیمی از صادرات غیرنفتی به مشتقات نفت و گاز وابسته بوده است. شافعی تصریح کرد: همچنین 10 قلم اول صادراتی کشور نشان می‌دهد که این کالاها کالاهایی با ارزش افزوده پایین است. رئیس اتاق بازرگانی ایران بیان کرد: براساس ماده 10 سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی که تأکید بر صادرات کالا و خدمات به تناسب ارزش افزوده دارد، باید سیاست‌ها در جهت تقویت صادرات کالاهای غیرنفتی با ارزش افزوده بالا رود. شافعی گفت: برای رسیدن به صادرات کالا با ارزش افزوده بالا، باید نگاه کشور تولیدمحور باشد و تا زمانی که صادرات کشور متکی بر تولید نباشد، صادرات غیرنفتی پایدار نخواهیم نداشت. وی با طرح این سؤال که سیاست‌های دولت جهت تقویت تولیدات صادرات‌محور برای آینده چیست و آیا در راستای اجرایی شدن سیاست‌ها در این بخش هماهنگی‌های لازم در حوزه‌های پولی، مالی و ارزی وجود دارد، گفت: یکی از رموز موفقیت کشورهایی که مسیر توسعه صنعتی و رشد را طی کرده‌اند، تدوین نقشه راه در قالب استراتژی توسعه صنعتی است وی گفت: بدون تعیین اولویت‌ها، مکان‌یابی‌ها و ظرفیت‌بندی‌ها در یک اقتصاد نمی‌توان به سمت توسعه صنعتی و رشد تولیدات صادرات‌محور حرکت کرد. شافعی گفت: نقشه راه تولید به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی این علامت را می‌دهد که اولویت‌های سرمایه‌گذاری در کشور چیست و چه حمایت‌هایی از جانب دولت صورت می‌گیرد. شافعی افزود: بنابراین اگر سرمایه‌گذاری‌هایی در بخش‌های مختلف به کشور وارد شود که نیاز کشور نباشد و یا مازاد ظرفیت است، آن سرمایه‌گذار باید بداند که انتظار هیچ حمایتی نباید از دولت داشته باشد. رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: نگاه به وضعیت کنونی کشور گویای آن است که در گذشته بدون توجه به ظرفیت‌ها، بنگاه‌های مختلف در یک صنعت به وجود آمده که حتی توان ایجاد تحرک در اقتصاد را ندارند و متأسفانه تصور درستی از اولویت در کشور هم وجود ندارد. وی افزود: منظور از اولویت این است که ما مشخص کنیم در مرحله اول کشور به تعداد محدود صنایع نیازمند است، چرا که وقتی صنایع متعدد به عنوان اولویت تعیین می‌شوند، در واقع اصلاً اولویتی وجود ندارد و این نگاه ما را به سمت توسعه صنعت و صادرات هدایت نمی‌کند. رئیس اتاق بازرگانی ایران بیان کرد: تعیین اولویت صنعتی در کشور نیازمند اولویت‌بندی توسط برنامه‌ریزان، متخصصان و سیاستگذاران بخش خصوصی است بنابراین تعیین نقشه راه نیازمند طیفی از نمایندگان این بخش است و مطمئناً چنین کاری از عهده یک سازمان و وزارتخانه برنمی‌آید. وی افزود: نکته مهم بر تکیه بر مزیت‌های نسبی این است که اگر قرار باشد ما همچنان بر مزیت‌های نسبی خودمان تکیه کنیم هرگز نباید به عرصه‌های جدیدی که دنیا به آن وارد شده وارد شویم، همواره باید به صادرات مواد خام و با ارزش افزوده پایین ادامه دهیم. رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: بنابراین در تعیین نقشه راه باید به خلق مزیت هم توجه شود. شافعی گفت: بنابراین سؤال مشخص در این بخش این است که چه برنامه‌ای برای تدوین استراتژی توسعه‌ای به دور از نگاه‌های رانتی در دستورکار قرار دارد.