دانستنی‎هایی درباره ایجاد هپاتیت

جام جم: ابتلا به هپاتیت، هنوز از نظر بسیاری وحشتناک است چراکه اولین قضاوتی که در ذهن بسیاری شکل می‌گیرد، انجام رفتار پرخطر است در حالی که بی‌شک در بسیاری مواقع این قضاوت‌ها می‌تواند اشتباه باشد و چه‌بسا نتایج تاسف‌برانگیزی همچون کمرنگ شدن مسئولیت‌پذیری مبتلایان در مراقبت از خود و دیگران به همراه داشته باشد. اطلاعات زیادی درباره انواع هپاتیت و راه‌های انتقال آن تاکنون منتشر شده است. به همین دلیل، تمرکز ما در این گزارش تأکید بر ضرورت پیشگیری از ابتلا به هپاتیت و اصلاح رفتارهای غلط اجتماعی با مبتلایان این بیماری است. دکتر مسعود مردانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی درباره رفتارهای نادرستی که با مبتلایان این بیماری می‌شود، می‌گوید: تقریبا 5/1 تا 2 درصد جمعیت ایران، معادل یک میلیون و 500 هزار نفر ناقل سالم هپاتیت هستند. هریک از ما می‌توانیم در این گروه از مبتلایان باشیم، حتی اگر هیچ یک از علائم بیماری را نداشته باشیم. وی تأکید می‌کند: هیچ یک از ما به لحاظ اخلاقی و قانونی حق نداریم، با مبتلایان هپاتیت رفتار منفی و ناشایست داشته باشیم یا آنها را از حقوق قانونی و اجتماعی محروم کنیم. برخلاف باورهای غلط رایج اتفاقا رفتارهای پرخطر جنسی در کشورهای جهان سوم ازجمله ایران، عامل اول انتقال محسوب نمی‌شود بلکه انتقال ویروس از مادر آلوده به کودک در مقام اول قرار دارد که خوشبختانه در طرح غربالگری مادران باردار از سال 72 با تزریق واکسن به متولدین، جلوی شیوع این بیماری گرفته شده است. ضرورت تزریق واکسن هپاتیت انواع مختلف A، B، C، D و E دارد که شایع‌ترین آنها هپاتیت B و C است و تنها نوع B آن دارای واکسن است. دکتر مردانی ضمن ابراز تأسف از سهل‌انگاری و بی‌توجهی تعدادی از هموطنان نسبت به تزریق واکسن هپاتیت B می‌گوید: نگرانی ما درباره افرادی است که هنوز نسبت به تزریق سهل‌انگاری می‌کنند. وی ادامه می‌دهد: سوراخ شدن بدن با هر وسیله تیز یا سوزن آلوده (مثل خالکوبی)، خون آمدن از ناخن هنگام مانیکور و هر اقدام دیگری که باعث خونریزی در سطح پوست شود، می‌تواند زمینه انتقال ویروس را فراهم کند و واکسن، تنها راه مصونیت است. بیماری‌های ناقل هپاتیت نارسایی کلیه، تالاسمی و هموفیلی، شرایط را برای انتقال ویروس هپاتیت به فرد مستعد می‌کنند که باید با تزریق واکسن از خود مراقبت کنند. دکتر مردانی با بیان این که افرادی که همودیالیز می‌شوند نیز در معرض خطر قرار دارند، ادامه می‌دهد: بیماری لنفوم ازجمله بیماری‌هایی است که می‌تواند، بیماری هپاتیت را تشدید کند. به همین دلیل وضعیت کبد و ابتلای فرد به هپاتیت در مبتلایان این نوع سرطان، قبل از انجام شیمی‌درمانی بررسی می‌شود تا در صورت ابتلا، اول هپاتیت آنها درمان و سپس درمان بیماری لنفوم آغاز شود. کاهش شیوع هپاتیت تزریق اجباری واکسن به متولدین سراسر کشور از 22 سال پیش موجب شده از 10 سال گذشته موارد جدید هپاتیت B به صورت محدود و اندک مشاهده شود و میزان شیوع آن از 3 درصد به 5/1 درصد کاهش یابد. واکسن هپاتیت در سه دوز باید تزریق شود. افراد می‌توانند با مراجعه به مراکز بهداشت و درمان نسبت به تزریق رایگان واکسن این بیماری اقدام کنند. انستیتو پاستور ایران واقع در میدان پاستور نیز با دریافت مبلغ اندکی واکسن را تزریق می‌کند. مردانی در پاسخ این پرسش که اگر فردی دوزهای واکسن را ناقص دریافت کرده باشد، آیا مجددا باید فرآیند تزریق را کامل انجام دهد، می‌گوید: میزان آنتی‌بادی خون علیه هپاتیت اندازه‌گیری و در صورت لزوم سه دوز باید تزریق شود. به گفته این فوق‌تخصص عفونی، تزریق واکسن تا 96 درصد فرد را در مقابل بیماری ایمن می‌کند و فرد دیگر هیچ وقت هپاتیت نمی‌گیرد. 4 درصد احتمالی مربوط به افرادی است که به دلیل مصرف سیگار، چاقی یا بیماری‌های تضعیف‌کننده سیستم ایمنی بدن، پاسخ آنتی‌بادی به واکسن ضعیف است، اما این احتمال به معنای بی‌اثر بودن تزریق واکسن در این افراد نیست. کبدهای چرب، مستعد ابتلا کبد چرب، مشکلی است که با اشتباهات غذایی ایجاد می‌شود و متاسفانه 40 درصد مردم ایران مبتلا به آن هستند و عوارض شدیدی برای اعضای بدن ایجاد می‌کند. دکتر مهرداد حقیقی، استادیار گروه عفونی دانشگاه شهید بهشتی با تأکید بر این که بیماری‌های زمینه‌ای همچون کبد چرب، زمینه ابتلا به هپاتیت را مستعد می‌کند، به جام‌جم می‌گوید: رعایت اصول تغذیه سالم در محافظت از سلامت کبد بسیار مهم است. وی تأکید می‌کند: با توجه به تاثیر برخی داروها و بیماری‌ها روی کبد، به این بیماران توصیه می‌شود که مطابق نظر پزشک دارو مصرف کنند و پزشک را نسبت به بیماری خود مطلع کنند تا متناسب با شرایط آنها دارو تجویز شود. هپاتیت قابل درمان است به گفته دکتر سیدموید علویان، رئیس شبکه هپاتیت ایران، ریشه‌کنی هپاتیتC تا سال 2035 هدفگذاری شده است. دکتر حقیقی نیز در رابطه با درمان هپاتیت B می‌گوید: برای درمان هپاتیت B نیز دارو داریم به گونه‌ای که تا حد زیادی امکان ریشه‌کنی آن وجود دارد. وی ادامه می‌دهد: بخشی از ریشه‌کنی بیماری علاوه بر درمان با دارو، مربوط به اقدامات حفاظتی افراد است. با توجه به این که ویروس بیماری مدت زمانی طولانی می‌تواند در محیط زنده بماند، بنابراین مهم‌ترین راهکار پیشگیری، تزریق واکسن است.