علت «حرام‌گوشت» بودن ماهیان بدون پولک چیست؟

باشگاه خبرنگاران: خداوند در آیات 164 و 173 سوره بقره، 157 سوره اعراف، 106 سوره مائده، 14 سوره نحل، 12 سوره فاطر و 12 سوره جاثیه حکم شرعی حیوانات حلال گوشت و حرام گوشت را بیان کرده و خوردن مردار، گوشت خوک و گوشت حیوانی که برای غیر خدا ذبح شده را ممنوع شمرده است. خداوند در این آیات پاکیزه‌ها را حلال و ناپاکی‌ها را حرام اعلام کرده است اما حکم شرعی تناول گوشت انواع حیوانات توسط پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) تشریح شده است. فقهای و دانشمندان دینی از میان آبزیان دریایی فقط ماهیان دارای فلس (پولک) و میگو را حلال گوشت دانسته‌اند و بیشتر آنها خوردن لابستر، خرچنگ، هشت پا و صدف دریایی را حرام اعلام کرده‌اند. حجت‌الاسلام و المسلمین بهاری با اشاره به حلال یا حرام گوشت بودن آبزیان دریایی اظهار داشت: خداوند در سوره فاطر می فرماید «این دو دریا یکسان نیست ما از آب شیرین و گوارا و خنک به شما می دهیم و از همان آب گوشت تازه می‌گیرید و از آب تلخ و شور هم گوشت تازه هست برای خوردن» اما به صراحت شرط پولک دار بودن را برای ماهیان بیان نشده است. وی افزود: با وجود اینکه خداوند در قرآن به شرط پولک‌دار بودن ماهی اشاره نمی‌کند اما تقسیم و تفسیر آن را برعهده پیامبراکرم(ص) و اهل بیت(ع) گذاشته است. این کارشناس مذهبی به نقل از کتاب «وسائل الشیعه» گفت: در روایات از امام صادق(ع) نقل شده است که «ماهی را که پولک‌دار است را بخورید و حضرت علی(ع) نیز در بازار مردم را از خوردن و فروش ماهی های بدون پولک منع می کردند.» وی با اشاره به دلایل منع خوردن ماهیان بدون پولک خاطر نشان کرد: از دلایل آن می‌توان به گوشت‌خوار بودن ماهیان بدون پولک ، مردار خوار بودن آنها و آلودگی بدن و گوشت آنها به خاطر نبود پولک اشاره کرد. بهاری افزود: ماهی‌های پولک‌دار گیاه‌خوار بوده و به واسطه فلس‌ها از آلودگی‌های دریا در امان هستند. وی یادآور شد: پیامبر اسلام(ص) تنها آبزیان پولک دار و میگو را حلال اعلام کرده‌اند که میگو هم به این دلیل که تمام عمرش را در آب بوده و در همان آب تخم‌ریزی و زندگی می‌کند، حلال اعلام شده است. در همین راستا استفتائات مراجع عظام تقلید پیرامون خوردن گوشت حیوانات دریایی به تفصیل آمده است: امام خمینی(ره): اگر ماهی فلس دار را زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، پاک و خوردن آن حلال است، و چنانچه در آب بمیرد پاک است ولی خوردن آن حرام می باشد و ماهی بی فلس را اگرچه زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد حرام است. آیت‌الله سیستانی: پرسش: آیا از روغن ماهی که از ماهی‌های حرام گوشت تهیه می‌شود و مرغان دریایی در خوراکیها و جز آنها می‌توان استفاده کرد؟ پاسخ: خوردن آنها جایز نیست لیکن در غیر موارد خوردن می‌توان از آنها استفاده کرد. پرسش: خوردن صدف دریایی حلال است ؟ پاسخ: جایز نیست . پرسش: چگونه تشخیص دهیم که ماهی حلال گوشت است؟ پاسخ: ماهی اگر فلس دار باشد. پرسش: خوردن گوشت کوسه ماهی چه حکمی دارد؟ پاسخ: جایز نیست. پرسش: استفاده از ماهی دریائی بنام سقنقور برای خوردن و مداوا چه حکمی دارد ؟ پاسخ: سقنقور حیوانی است از جنس خزندگان و ماهی نیست، و بهر حال استفاده از آن اگر برای خوردن نباشد اشکال ندارد و اگر برای خوردن باشد در غیر مورد ضرورت جایز نیست. پرسش: آیا خوردن خاویار حلال است؟ پاسخ: خوردن تخم ماهی که فلس ندارد جایز نیست. آیت‌الله مکارم شیرازی: پرسش: خوردن گوشت کدامیک از جانوران زیر حلال است؟ صدف، حلزون، هشت پا، ماهی مرکب، جت ماهی و خیار دریایی . لازم به ذکر است که این غذا ها در کشورهای جنوب شرقی آسیا جزو غذاهای روز و معروف هستند. پاسخ: از غذاهای دریایی تنها ماهیان فلس دار و میگو حلال است و گیاهان دریایی نیز مانعی ندارد. پرسش: آیا هشت پا (ماهی مرکب) حلال گوشت است؟ پاسخ: ماهی مرکب، هشت پا و مانند آن، حرام گوشت هستند. پرسش: با توجه به اینکه ما در کشور ژاپن زندگی میکنیم عنایت فرموده حکم خوردن غذاهای دریائی مانند ماهی و میگو و یا سیب زمینی که با روغن حیوانی مانند روغن گاو و یا گوسفند به جز خوک پخته و سرخ می شوند را در رستوران غیر اسلامی بفرمائید که آیا حلال است یا خیر؟ پاسخ: استفاده از ماهی فلس دار و میگو و همچنین روغن هایی که از شیر حیوان حلال گوشت گرفته باشند اشکال ندارد. پرسش: آیا خرچنگ و لاک پشت دریایى حلال گوشت هستند؟ پاسخ: خرچنگ و لاک پشت حرام گوشت هستند ولى میگو اشکالى ندارد. پرسش: من در کانادا زندگی می کنم. اولا می خواستم بدانم می توانم همه ماهی های فلس دار را بخورم با اینکه نحوه مردن آنها مشخص نست. ثانیا کدام یک از حیوانات دریایی حلال و کدامیک حرام است؟ پاسخ: ماهی های فلس دار عموماً حلال است مگر اینکه در آب مرده باشند. (اگر در تور بمیرد اشکالی ندارد). از حیوانات دریا فقط دو چیز حلال است ماهی فلس دار و میگو. پرسش: آیا خوردن ماهی کولی که هم به صورت فیله و هم به صورت ماهی در فروشگاهها عرضه می شود اشکال دارد یا خیر؟ پاسخ: در صورتی که جزو ماهی ان فلس دار باشد اشکالی ندارد و اگر نمی دانید چگونه است ماهی هایی که از بازار مسلمین می گیرید و صید اسلامی است حلال است. پرسش: خوردن کدامیک از جانوران و موجودات دریایی حلال است؟ پاسخ: از غذاهای دریایی تنها ماهی ان فلس دار و میگو حلال است و گیاهان دریایی نیز مانعی ندارد. پرسش: آیا کوسه ماهی ها حلال گوشت مى باشند؟ پاسخ: اگر به تصدیق اهل اطّلاع داراى فلس باشند حلالند و الاّ حرام مى باشند.