میکروب مفید بخورید

خبرگزاری ایرنا: یکصد تریلیون میکروب و باکتری زنده خوب، بد و خنثی در روده زندگی می کنند که با کوچکترین تغییر در توازن آنها، سر و کله بیماریهای خطرناک پیدا می شود. اگر توازن باکتری های زنده خوب، بد و خنثی به هم بخورد و تعداد میکروب ها و باکتری های خوب کاهش یابد،می تواند منجر به بروز بیماری های خطرناکی مانند سرطان شود. اکنون نیز در کشور هر سال نزدیک به 90 هزار بیمار مبتلا به سرطان جدید در سراسر کشور شناسایی می شوند. اما چه می شود که باکتری های خوب در روده کم می شوند؟ با صنعتی شدن محصولات غذایی و از بین بردن میکروب های آن ، انسان ها از دریافت باکتری های مفید در غذاها کمتر بهره مند شدند چون همه میکروب ها و باکتری ها بد نیستند. گاهی اوقات عواملی مانند استفاده از آنتی بیوتیک ها (که طبق آمار وزارت بهداشت ، مصرف آنتی بیوتیک در ایران بیشتر از میانگین جهانی است)، اشعه درمانی، مصرف آب کلر دار، غذاهای حاوی ترکیبات دارویی، استرس های شدید، حساسیت های غذایی، مشروبات الکلی، آسیب های فیزیکی، شیمی درمانی و حساسیت های ژنتیکی موجب از بین رفتن میکروب های مفید روده می شوند که این امر نیز به نوبه خود، منجر به غالب شدن میکروب های مضر در روده می شود که بروز بیماری های مختلفی را به همراه دارد. این میکروب ها را مزه کنید الی مچنیکوف دانشمند روسی در دهه 1900 میلادی کشف کرد که امکان جایگزینی میکروب های مضر در بدن با میکروب های مفید وجود دارد. او مشاهده کرد که روستائیان بلغاری که فرآورده های تخمیر شده شیر حاوی باکتری های مفید را مصرف می کردند از سلامت و عمر طولانی برخوردار بودند بنابراین پیشنهاد داد که محصولات حاوی باکتری مفید یا همان محصولات غذایی پروبیوتیک را مصرف کنیم. پروبیوتیک چیست؟ پروبیوتیک از واژه لاتین 'پرو' به معنای 'برای' و بیوتیک از کلمه یونانی بایوس به معنی 'زندگی' مشتق شده است که مفهوم آن می شود : برای زندگی. سازمان جهانی بهداشت (WHO)، پروبیوتیک را اینگونه تعریف کرده است: «میکروارگانیسم های زنده به میزان تجویز شده که به نفع سلامت مصرف کننده است.» به عبارت ساده تر پروبیوتیک ها، میکروب ها ، مخمرها و باکتری های مفید و خوب هستند که به حفظ سلامتی انسان کمک می کنند و هم به طور طبیعی در بدن هستند و هم بطور مثال بطور طبیعی در شیر مادر و برخی محصولات غذایی مانند کفیر وجود دارند و هم می توان محصولات غذایی و مکمل ها را با این باکتری های مفید، غنی سازی کرد و حتی به عنوان داروی کمکی مصرف کرد. پروبیوتیک ها چه کار می کنند؟ پروبیوتیک ها به جذب ویتامین ها و مواد معدنی از جمله کلسیم، آهن، کروم و ویتامین های A، D، E وK کمک می کنند. این میکروب های سلامت بخش به ویژه از سوی پزشکان برای بهبود بیماری های گوارشی تجویز می شود. تقویت سیستم ایمنی از دیگر مزایای پروبیوتیک ها است و محققان هنوز در تلاش برای کشف کردن دیگر مزایای این فرآورده ها هستند. باید به این نکته توجه داشت که 70 درصد عملکرد سیستم ایمنی بدن از روده مدیریت می شود. پروبیوتیک ها همچنین در درمان سندرم روده تحریک پذیر، بیماری التهابی روده و اسهال های عفونی (ناشی از ویروس ها، باکتری ها و انگل ها) موثر هستند. گفته می شود پروبیتیک ها در بهبود بیماری های پوستی مانند اگزما، عفونت های ادراری و پیشگیری از آلرژی و سرماخوردگی و بهداشت دهان و دندان و کنترل فشارخون، کمک کننده اند. ایرانی ها پروبیوتیک را نمی شناسند در کشورهای پیشرفته مانند آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی، هنگامی که فردی وارد سوپرمارکت یا فروشگاه مواد غذایی می شود در وهله اول به دنبال مواد غذایی پروبیوتیک می گردد. اما اغلب ایرانی ها هنگام خرید مواد غذایی کمتر به مندرجات نصب شده روی مواد غذایی توجه می کنند و از سوی دیگر اصلا با پروبیوتیک ها آشنا نیستند که بخواهند آن را بخرند. و اگر هم محصول پروبیوتیک را خریداری کنند صرفا به دلیل شانس و اقبال و از روی تصادف، این محصول غذایی نصیبشان شده است. این درحالی است که براساس گزارش ارزیابی سلامت و تغذیه در مواد غذایی پروبیوتیکی سازمان جهانی بهداشت در کشورهای پیشرفته درج عبارت پروبیوتیک روی محصولات غذایی موجب افزایش ضریب اطمینان مصرف کننده می شود اما در ایران ، پروبیوتیک ها در انزوا مانده اند. انواع پروبیوتیک ها پروبیوتیک ها باید دارای چند ویژگی خاص داشته باشند بطور مثال دارای منشاء انسانی بوده و باید توانایی بهبود تعادل میکروبی روده را داشته باشند. دو تا از شناخته شده ترین باکتری های پروبیوتیک شامل لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم است که یکی به در درمان اسهال و هضم قند موجود در شیر، کمک می کند و دیگری علائم سندرم روده تحریک پذیر را کاهش می دهد. در مصرف پروبیوتیک ها به این موارد توجه کنید پروبیوتیک ها را باید با هدف ارتقای سلامتی تولید و مصرف کرده و به اندازه میکروب و باکتری ها در آن توجه داشت. توجه به تاریخ انقضا و خرید از مراکز معتبر در پروبیوتیک ها بسیار مهم است. مدیر کل فرآورده های غذائی آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو در این باره می گوید: تولیدکنندگان این محصولات باید حداقل قابلیت زیستی پروبیوتیک ها را با ذکر عبارت «حداقل تعداد سلول های زنده و فعال پروبیوتیک در هر میلی لیتر (یا در هر گرم) از فرآورده» مشخص کنند. بهروز جنت ادامه می دهد: این حد شمارش باید تا پایان اتمام تاریخ انقضای مصرف حفظ شود؛ همچنین تولیدکننده می تواند مقدار مصرف توصیه شده فرآورده شیری پروبیوتیک برای برخورداری از خواص سلامت بخش ادعا شده به صورت گرم یا میلی لیتر در روز یا هفته را ذکر کند. چرا تولید محصولات پروبیوتیکی در ایران کم است؟ ایران از نظر علمی در حوزه پروبیوتیک ها در رتبه نخست منطقه قرار دارد و پیشگام تولید صنعت این فرآورده ها در منطقه است اما به گفته مسئولان وزارت بهداشت ، تعداد مجوزهای صادر شده برای تولید محصولات غذایی پروبیوتیک کافی نیست. مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو در تشریح دلایل کم بودن میزان تولید محصولات پروبیوتیک به خبرنگار سلامت ایرنا می گوید: بسیاری از تولیدکنندگان تمایل ندارند که مجوز تولید محصولات غذایی پروبیوتیک را دریافت کنند زیرا دریافت این مجوز چندان تاثیری در افزایش مصرف محصول آنان - به دلیل ناآگاهی مردم از فواید پروبیوتیک ها- ندارد. دکتر حسین رستگار می افزاید: از سوی دیگر تولید محصولات غذایی پروبیوتیک، هزینه نهایی محصول را بالا می برد و می تواند در کاهش میزان فروش تاثیر داشته باشد بنابراین باید فکری به حال این هزینه ها کرد. وی خاطرنشان کرد: هنگامی که هزینه ها بالا می رود باید یارانه یا سوبسیدی به آن محصول تعلق بگیرد که مردم بتوانند با قیمت مناسب آنها را تهیه کنند. پروماس بخورید مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو می گوید: چون مردم با پروبیوتیک ها زیاد آشنایی ندارند، مصرف آن زیاد نیست. رستگار می افزاید: مردم هنگامی که فرآورده لبنی می خرند باید بدانند که بطورمثال پروماس - یا همان ماست پروبیوتیکی - مفید تر از ماست معمولی است. وی خاطرنشان می کند: پروبیوتیک ، یک ماده ارتقا دهنده سلامت است که به فرآورده های غذایی افزوده می شود؛ رسانه ها باید در این زمینه کارهای بیشتری انجام دهند. رستگار می گوید: به نظر می رسد که اگر بتوانیم خواص مصرف مواد پروبیوتیک را برای مردم تبیین کنیم در استفاده و ارتقای سلامت بسیار کمک کننده خواهد بود. لزوم قراردادن پروبیوتیک ها در سبد غذایی به دلیل افزایش روز افزون انواع مواد غذایی که در فرآیندهای صنعتی عاری از باکتری های مفید می شوند و همچنین با توجه به فواید بیشمار پروبیوتیک ها برای سلامتی انسان،لازم است که مصرف فرآورده های پروبیوتیک در فهرست اقلام سبد غذایی مردم قرار گیرد. تبلیغات وسیع درباره فواید پروبیوتیک ها از سوی رسانه و دست اندرکاران صنایع غذایی و نیز جامعه علمی و دانشگاهی می تواند در افزایش مصرف این محصولات غذایی و نیز ارتقای سطح سلامت مردم تاثیر بسزایی داشته باشد.