آیا تحریم سوئیفت لغو شده است؟

وطن امروز: حسن روحانی و جواد ظریف می‌گویند با آغاز اجرای تعهدات طرف مقابل در برجام، تحریم سوئیفت لغو شده است. حسن روحانی در نامه خود به رهبر حکیم انقلاب این ادعا رامطرح کرد. او در بند 9 این نامه نوشت: «تحریم‌های اقتصادی و مالی مربوط به هسته‌ای شورای امنیت، اتحادیه اروپایی و ایالات متحده آمریکا در حوزه‌های گوناگون همچون نقل‌وانتقالات مالی، فعالیت‌های بانکی، سوئیفت، سرمایه‌گذاری، خدمات بیمه، اعتبارات صادراتی، نفت، گاز، پتروشیمی، حمل‌ونقل، کشتیرانی، بنادر، تجارت طلا و سایر فلزات، خودرو و هواپیما برداشته شد و به این ترتیب زمینه لازم برای حضور توانمند ایران در اقتصاد جهانی، استفاده از فرصت‌های بازار صادراتی و دسترسی به بازار سرمایه بین‌المللی فراهم گردید». پس از روحانی، جواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز در برنامه نگاه یک مدعی شد تحریم سوئیفت برداشته شده است. او دوشنبه شب در برنامه نگاه یک در مقابل این سوال مجری که رئیس‌جمهوری مدعی شده تحریم سوئیفت برداشته شده ولی شنیده شده سوئیفت دلاری لغو نمی‌شود، گفت: «سوئیفت انجام می‌شود. معامله دلاری نیز انجام می‌شود. فقط دلار نباید از مبدأ آمریکا حرکت کند. دوستان ما و آمریکا می‌گویند امکان تبادل دلاری از سایر مسیرها هست که نیاز به رفتن به آمریکا ندارد. تبادل‌های دلاری از هنگ‌کنگ و جاهای دیگر در خاورمیانه انجام می‌شود و این آیین‌نامه‌ها کمک زیادی برای برجام می‌کند و با نظر مثبت نوشته شده است. ۱۴۰ صفحه آیین‌نامه نوشته شده است. امروز دنیا بشدت تخصصی شده و من از متخصصان سوال کردم و امیدوارم مشکلی پیش نمی‌آید. امروز یکی از منتقدان ما گفته برجام، سوئیفت بانک صادرات را باز نکرده. بله، همه می‌دانستند بانک صادرات در تحریم باقی می‌ماند چون موضوع هسته‌ای نبود. یا اینکه فرمودند شرکت‌های آمریکایی نمی‌توانند به ایران بیایند. بله، اینطور است. ما منعی نداریم آنها منع دارند و فقط می‌توانند شعب شرکت‌های خارجی خود را در ایران فعال کنند. قرار نبود بانک‌های آمریکایی در ایران کار کنند. بانک‌هایی که در آمریکا شعبه دارند سایر شعب‌شان می‌توانند با ایران کار کنند. در برجام رفع تحریم هواپیما را گرفتیم. ولی تحریم هواپیمایی ما به ۳۰ و چند سال قبل بازمی‌گردد. ایرباس و بوئینگ هم می‌توانند به ایران هواپیما بفروشند. دیدید که ایرباس تعداد زیادی هواپیما به ایران واگذار می‌کند». این اظهارات ظریف هم حاکی از آن است که وی مدعی است تحریم‌های سوئیفت برداشته شده است. در واقع هم رئیس‌جمهور و هم وزیر امور خارجه مدعی هستند در دوران پسابرجام و با آغاز اجرای تعهدات طرف مقابل در برجام، تحریم سوئیفت برداشته شده است. با این حال اما روز گذشته کارشناسان و فعالان اقتصادی گفتند اساسا چیزی به نام لغو تحریم سوئیفت وجود ندارد. تحریم سوئیفت در زمره تحریم‌های اتحادیه اروپایی است. سوئیفت یا همان جامعه ارتباطات مالی بین‌بانکی جهانی، ارائه‌دهنده خدمات مربوط به انتقال اعتبارات اسنادی، پرداخت‌ها و تراکنش‌های مربوط به اوراق بهادار بین 9 هزار و 700 بانک در 209 کشور جهان است. در این تحریم یک لیست مفصل شامل بسیاری از فعالان اقتصادی و بانک‌های ایران وجود دارد. در واقع تحریم سوئیفت که تحریم «خدمات پیام‌رسانی مالی» است؛ شامل بسیاری از افراد و بانک‌های ایرانی است. از سوی دیگر اکنون این خدمات مالی تنها برای برخی بانک‌ها که نام آنها در لیست برداشته شدن تحریم‌ها وجود دارد، صورت می‌گیرد. به عبارتی تحریم سوئیفت بر سر جای خود مانده تنها برخی بانک‌ها از آن استثنا شده‌اند. بویژه اینکه بانک صادرات همچنان تحت تحریم سوئیفت است و این بانک نمی‌تواند شامل این خدمات شود. البته این موضوع پیش‌تر مورد اشاره سوئیفت نیز قرار گرفته بود. موسسه سوئیفت آبان‌ماه امسال اعلام کرد با آغاز اجرای تعهدات 1+5 در برجام، تحریم سوئیفت به طور کلی برداشته نخواهد شد. مؤسسه سوئیفت دوشنبه 4 آبان اعلام کرد پس از آنکه اقدامات مرتبط با توافق هسته‌ای ایران مورد تایید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گرفت، تعدادی از بانک‌های ایرانی قادر خواهند بود مجدداً به سیستم تراکنش‌های مالی سوئیفت بپیوندند. بنابراین آنچه به عنوان لغو تحریم سوئیفت ادعا می‌شود؛ تنها تخفیف در این تحریم است و نه برداشته شدن کل آن! از سوی دیگر بررسی متن برجام نشان می‌دهد اساسا چیزی به نام لغو کل تحریم سوئیفت علیه ایران وجود ندارد.