کودکان یاغی و مصرف گرا، فرزندان رسانه

اما نقشی که امروز رسانه ها ایفا می کنند در گذشته بر عهده خانواده بود و نقش مکمل آن را آموزش و پرورش بازی می کرد ولی متاسفانه با افزایش مشغله ها و روزمرگی خانواده ها و از طرفی کاهش تاثیر گذاری و برنامه های ضعیف و بی قاعده آموزشی در آموزش و پرورش کودکان و نوجوان بیشترین تاثیر پذیری را از رسانه‌ها دارند تا سیستم آموزشی.

هر چند رسانه ها آثار مخربی در جوامع امروزی داشته و در آینده بحران فرهنگی را به بار می آورند اما به سبب تغییر سبک زندگی در فضای تربیتی جوامع در حال جولان است.

رسانه ها و محتوای مخرب تربیتی

در همین خصوص دکتر طاهره همیز معتقد است: کودکان امروز بیشتر از آنکه فرزند پدر و مادر خود بوده و از آنها تاثیر بپذیرند، فرزند رسانه ها هستند و به عبارتی تحت تاثیر رسانه های داخلی و خارجی تربیت می شوند اما با توجه به محتوای ارائه شده در رسانه ها جامعه در آینده با بحران فرهنگی مواجه خواهند شد.

وی به آثار مخرب رسانه ها و شبکه های اجتماعی در تربیت کودکان اشاره کرده و عنوان می کند: بچه ها کنجکاو هستند و شبکه های اجتماعی و فضای مجازی را دنبال می کنند و این به شدت برای آینده آنان خطرناک است چرا که کودک هر چقدر هم در فضایی صحیح تربیت شده باشد با تعریف و تهیج همسالان خود متمایل می شود تا از شبکه های اجتماعی سر در بیاورد.

به گفته این محقق تربیتی امروز تربیت کودکان را رسانه ‌ها با محتوای جذاب و گاها بی کیفیت و آسیب زای خود انجام می دهند چرا که وقتی کودک در فضایی بزرگ می شود که پدر و مادر به سبب مشغله بسیار فرصت کمی داشته و او ناچارا 7 ساعت از وقت روزانه خود را جلوی شبکه های داخلی یا خارجی سپری می کند، داستان های زندگی و مردم شناسی و نوع تعامل با آدم ها چه خوب و مفید و چه نامناسب و مخرب را از دریچه این قاب جادویی دریافت می کند.

وی معتقد است؛ باید هر چه زودتر جاذبه های جوان و نوجوان در جامعه تغییر یابد تا خطر کمتری متوجه نسل آینده باشد.

همیز عنوان می کند: من به عنوان یک کارشناس تاکید می کنم که ما می توانیم با برنامه ریزی های گسترده و به جا و با در نظر گرفتن همه جوانب تربیتی چرخ های تربیتی جامعه را در آن جهتی که مد نظرمان و مورد تاکید دین اسلام است بچرخانیم.

ارائه اصول و نکات تربیتی در تعاملات خانوادگی

سهم عمده ای از تربیت در گذشته ای نه چندان دور بر عهده خانواده ها بود هر چند هنوز هم هستند خانواده هایی که اصالت و هویت خود را نباخته و به شکل سنتی و با رعایت همه موازین زندگی خانوادگی در دورهمی های شلوغ و پلوغ فامیل اصول و نکات تربیتی را به فرزندان خود منتقل می کنند اما سهمی که امروز بسیاری از خانواده ها برای تربیت نسل جوان دارد به تهیه مایحتاج مادی و پول توجیبی و نهایتا داد و فریادی برای یک عمل اشتباه خلاصه می شود و در این میان باز این رسانه ها هستند که با برنامه های جذاب و سرگرم کننده کودک و نوجوان را به خود می خوانند.

دکتر معصومه عباسی محقق علوم تربیتی تسلط رسانه ها بر تربیت را بیش از گذشته دانسته و می گوید: وقتی نقش خانواده و آموزش و پرورش که در گذشته سهم بسزایی در تربیت داشتند کم رنگ می شود، کاستی و خلا موجود توسط رسانه ها جبران می شود.

وی معتقد است: خانواده ها به دلیل مشغله بالا نقش و کارکرد خود در تربیت فراموش کرده و آن را به رسانه ها سپرده اند که این امر آسیب‌های فرهنگی بسیاری را در جامعه امروز به دنبال داشته است.

به گفته وی خانواده های سنتی در گذشته منتظر تربیت خارج از خانه نمی شدند و برای حفاظت از کودک و نوجوان خود آموزش ها و نکات مهم تربیتی را به وی منتقل می کردند نه اینکه به دنبال جبران بحث های فرهنگی خارج از خانه باشند چرا که در گذشته خانواده ها نقشی محوری در این زمینه بر عهده داشته اند ولی امروز خانواده ها به سبب همان مشغله ها دیگر حال و حوصله تربیت صحیح فرزندان را ندارند و این وظیفه را بر عهده ارگان ها و نهادهای دیگر می اندازند.

آثار مخرب رسانه ها در تربیت

عباسی با بیان اینکه ترویج مصرف گرایی و فرهنگ بیگانه توسط رسانه ها آثار مخرب تربیتی بر کودکان می ‌گذارد، می گوید: گسترده شدن پوشش رسانه ای شبکه ‌های خارجی و تبادل اطلاعات خارج از محدوده عرف و زندگی ما تاثیرات بسیاری بر بحث های فرهنگی کودکان می گذارد.

وی با تاکید به این مهم که نقش امروز ما در تربیت کودکان منفعلانه عمل کردن است، می افزاید: ابتدا منتظر آسیب هستیم تا به دنبال راه جبران برویم و این امر نسل آینده را تهدید می کند.

عباسی ابراز می کند: وقتی زیر بنای تربیتی ما درست نباشد و آموزش و پرورش و خانواده کارکردی که باید را نداشته باشند، کودکان و نوجوانان در مواجه با اطلاعات رسانه هایی که بیشتر مصرف گرایی را تبلیغ می کنند و اطلاعات خارج از محدوده و عرف سبک زندگی ایرانی و اسلامی در اختیارشان می گذارد، دچار آسیب می شوند.

مصطفی خیر اللهی کارشناس ارشد علوم تربیتی هم در همین خصوص می گوید: امروزه تربیت را ابتدا رسانه ها و بعد خانوده و در درجه آخر آموزش و پرورش انجام می ‌دهد.

مصرف گرایی و یاغی گری در پس چهره خوش رنگ رسانه ها

وی عنوان می کند: محتوایی که رسانه های خارجی در پس چهره خوش رنگ خود در اختیار کودکان و نوجوانان قرار می دهند اطلاعات نامناسبی است که با سن و فرهنگ آن‌ها مطابقت ندارد و جز ترویج بی بندباری و روابط آزاد، مصرف گرایی و یاغی گری چیزی به دنبال ندارد.

این مدرس دانشگاه معتقد است؛ آنچه در گذشته توسط خانواده ها در تربیت کودکان اعمال می شده و محتوایی که در اختیار آنها قرار می گرفته جز فرهنگ دوستی، ایثار و فداکاری، توجه به هم نوع به ویژه خویشان و وابستگان، احترام به بزرگتر ها و پرهیز از منکرات، دروغ و جدل نبوده است. هر چند بسیاری از خانواده ها هنوز هم کارکرد سنتی خود را حفظ کرده اند ولی فضای مجازی و شبکه های اجتماعی و جذابیتی که دارند سبب کاسته شدن از اصالت خانواده و کم رنگ شدن جایگاه و نقش تربیتی این نهاد شده است.

وی می گوید: آموزش و پرورش هم، برنامه جامع و منظمی برای ارائه راهکارهای تربیتی به کودکان ندارد و بیشتر بر نقش آموزش علم خود تاکید دارد تا پرورش و تربیت صحیح کودکان و نوجوان آینده ساز جامعه.

خیراللهی نیز بر آسیب های ناشی از تربیت رسانه گونه کودکان اشاره کرده و عنوان می کند: وقتی کودک به جای دریافت عشق و محبت، ایثار و از خود گذشتگی، احترام به والدین و بزرگترها، انبوهی اطلاعات نامناسب همراه با عادی شدن روابط میان دو جنس مخالف را دریافت می کند خواه ناخواه در معرض انواع آسیب های اجتماعی قرار می ‌گیرد.

منبع: هفته نامه طراوت استان چهارمحال و بختیاری