چقدر به غذای سالم دسترسی داریم؟

ایسنا: اصلا آنقدر غذا و مسائل اطرافش مهم است که رستوران‌ها و کافی‌ شاپ‌ها را تبدیل به مکانی برای قرارهای مهم می‌کند... بالاخره غذا همه رفتارهای بشر را در محاصره خود دارد. حتی آدم‌هایی هم که ادعا می‌کنند از غذا خوردن هیچ لذتی نمی‌برند! باز هم به نحوی خوردن را دوست دارند و نمی‌توانند آن را انکار کنند. هر ساله 16 اکتبر یا 25 مهر به مناسبت سالگرد تاسیس سازمان فائو به عنوان روز جهانی غذا شناخته می‌شود. مشکلات مربوط به غذا، مشکلی جهانی است و هر کشوری به نحوی با این مشکلات درگیر است. شعار امسال این روز "امنیت غذایی و تامین پایدار غذا" است و امنیت غذایی بسیاری از مسائل مربوط به غذا را در بر می‌گیرد. اولین عامل دسترسی به مواد غذایی است. خوشبختانه در کشور دسترسی به غذا مناسب است و در هر نقطه کشور می‌توان مواد غذایی دلخواه را تهیه کرد. در هر کوچه سوپر مارکت‌هایی وجود دارند که می‌توان به راحتی از آنها غذای مورد نیاز را تهیه کرد، ولی باید دید چقدر به غذای سالم دسترسی داریم. عامل دوم اقتصاد خانواده است. هنوز هم در جمعیت کشور ما خانواده‌هایی وجود دارند که توان تهیه محصولات غذایی مورد نیاز خود را ندارند. هنوز کودکانی هستند که فقر به آنها اجازه نمی‌دهد شب‌ها سیر بخوابند. رفع چنین مشکل بزرگی به همکاری همه ارگان‌های مربوطه نیاز دارد و به این سادگی قابل حل نیست. عامل سوم انتخاب غذا است. این موضوع در مباحث تغذیه‌ای اهمیت ویژه‌ای دارد. انتخاب غذا نیاز به آگاهی و آموزش دارد و نمی‌توان به راحتی از کنار آن گذشت. با وجود اینکه تعداد زیادی از خانواده‌ها توان تهیه مواد غذایی را دارند ولی انتخاب‌های آنها اشتباه است. هنوز هم بسیاری از مردم ما از روغن‌های ترانس استفاده می‌کنند. هنوز هم تنقلات مورد علاقه کودکان چیپس و پفک است. رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو اعتقاد دارد که شاید 10 سال دیگر طول بکشد تا چرخه اسید چرب ترانس را به صفر برسانیم. رضیه شناور، مسئول واحد بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز در این ارتباط معتقد است: هنوز هم راه زیادی مانده تا بتوانیم مصرف روغن‌های جامد و ترانس را به صفر برسانیم و بسیاری از مردم هنوز از این روغن‌ها اسنفاده می‌کنند. اما از مسئله روغن هم که بگذریم نمی‌توانیم مساله نان را فراموش کنیم. نان همیشه در سفره ما ایرانی‌ها جایگاه ویژه داشته و دارد. نانی که ما استفاده می‌کنیم میزان کمی سبوس دارد و البته به‌جای آن خیلی چیزهای اضافه که بدن ما نه تنها به آن احتیاج ندارد، بلکه مضر هم هست را دارد! دیناروند در این خصوص گفته بود: متاسفانه در مورد نان مشکل جدی داریم. نان سنتی هم می‌تواند با رعایت مواردی، سالم باشد، اما اکنون در مورد بسیاری از نان‌ها این موارد رعایت نمی‌شود. به عنوان مثال نمکی که در نان سنتی استفاده می‌شود، بیش از حد مجاز است. در برخی از موارد از جوش‌شیرین استفاده می‌شود و پخت نان هم با استفاده از حرارت مستقیم انجام می‌شود و به همین دلیل شاهد سوختن و دوده گرفتن نان هستیم که تمام این موارد مضر است. سیاست ما آن است که نان صنعتی جایگزین نان سنتی شود، اما متاسفانه مردم از این موضوع استقبال نکردند. شناور نیز درباره این موضوع اظهار نظر کرد: سبوس خواص زیادی دارد و باید به میزان مناسب مصرف شود. تلاش می‌کنیم این فرهنگ در جامعه ما شکل گیرد و مصرف سبوس افزایش یابد. در این میان مردم اگر هم بخواهند انتخاب درستی داشته باشند گاهی ماده غذایی مورد نظر را نمی‌توانند پیدا کنند. همه جای کشور نان سنتی پخته می‌شود و در هر محله‌ای از لواش و سنگ و بربری یافت می‌شود، ولی چقدر نان صنعتی در کشور وجود دارد. طبیعی است مردم مواد غذایی خود را از محلی تهیه می‌کنند که به منزل آنها نزدیک‌تر باشد که این موضوع در شیراز اهمیت بیشتری دارد. مصرف نمک هم مشکل دیگر جامعه ما است. هنوز مشکل مصرف بیش از حد نمک در کشور رفع نشده بود که نمک های دریا نیز به آن اضافه شد و حال باید به مردم توضیح داد کدام نمک بهتر است. مسئول واحد بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این مورد گفته است: "میانگین مصرف نمک در دنیا 5 گرم در روز است که در ایران به بیش از دو یا سه برابر رسیده است. این میزان مصرف شرایط را برای انواع بیماری های غیرواگیر فراهم می‌کند و فشار خون را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بهترین نمک مورد استفاده، نمک تصفیه شده یددار است و وزارت بهداشت آن را تایید کرده است. نمک‌های دیگر هم مناسب نیستند." موضوع قابل تامل دیگر در مورد مواد غذایی، برچسب‌های اشتباهی است که بر روی بسیاری از بسته‌بندی‌ها درج می‌شود، اگرچه هنوز بسیاری از مواد غذایی فاقد برچسب‌های لازم هستند. وجود برچسب، به مصرف کننده نشان می‌دهد ماده غذایی مورد نظر چه میزان از هر یک از ریزمغذی‌ها را می‌تواند در اختیار بدن قرار دهد. برخی از برچسب‌ها کپی شده از محصولات خارجی است و هرگز چیزی را نشان نمی‌دهند که در کارخانه‌های ایرانی ساخته شده است. همین موضوع موجب می‌شود اعتماد مردم به صنایع غذایی کاسته شود. می‌توان نتیجه گرفت که در ایران هنوز در بسیاری از موارد مرتبط به غذا مشکل داریم و نتوانسته‌ایم مشکلات را حل کنیم. حضور بسیاری از انسان‌هایی که هیچ تخصصی در زمینه غذا ندارند و به خود اجازه می‌دهند هر توصیه‌ای به مردم داشته باشند نیز از دیگر معضلات مربوط به غذا است. نیاز است بیش از پیش به موضوع غذا اهمیت داد چرا که اکثر بیماری‌های امروزی ارتباط مستقیمی با رژیم غذایی افراد دارند. هنوز نتوانسته‌ایم این آگاهی را در مردم ایجاد کنیم که چه مواد غذایی مناسب‌تر است. حتی خودمان هم گاهی این مسائل را رعایت نمی‌کنیم و این ضعف ماست. ضعفی که تا حل نشود نمی‌توانیم امیدی به آینده مصرف غذا سالم در کشور داشته باشیم.