اضطراب جدایی از کجا می آید؟

بوی ماه مهر که توی کوچه ها و خیابان های شهر می پیچد با خود یک عالمه حس خوب و امید و آغاز می آورد. بچه هایی که با شوق و ذوق فراوان کیف و کفش و لباس نو خریده اند و برای آغاز یک سال تحصیلی جدید آماده می شوند. برای بعضی از بچه های کلاس اولی و پدر و مادرشان اما موضوع فرق می کند. اضطراب آغاز یک دوره جدید و قرار گرفتن در موقعیت های جدید خانواده ها و به خصوص بعضی از بچه ها را فرا می گیرد و مدرسه رفتنی را که باید سرشار از شیرینی و شادی باشد سخت و تلخ می کند. هرچند این روزها با کلاس های پیش دبستانی و آمادگی که کودکان پیش از رفتن مدرسه تجربه می کنند این مشکلات کمتر در بین بچه ها دیده می شود اما هنوز هم در هنگام رفتن به پیش دبستان یا کلاس اول کودکانی هستند که با چشمانی گریان به دامان مادرشان آویزان می شوند . در این مطلب سعی کرده ایم ریشه های مشکلات بچه ها برای مدرسه رفتن و راهکارهایی برای حل آنها را برای شما یادآوری کنیم. با ما همراه باشید. اگر کودک شما دچار استرس و اضطراب زیادی نباشد خود از پس مدیریت آن بر آمده و راهی مدرسه می شود اما کودکانی که دچار استرس و اضطراب شدید می شوند توان مدیریت این فشار را نداشته و به نوعی در برابر آن واکنش نشان می دهند. در اینگونه مواقع کودک شما انواع و اقسام ترفندها را به کار می بندد تا از مدرسه رفتن و قرار گرفتن در شرایط نا آشنا و پر از استرس آن فرار کند. عوامل جسمی مانند سردرد، سرگیجه، دل درد، تهوع و ... همه از نشانه هایی هستند که کودکان در روزهای ابتدایی مدرسه دچار آن می شوند. گریه کردن، بی قراری، قشقرق، بدخلقی، گوشه گیری هم دیگر نشانه های رفتاری در کودکان است که در روزهای اول مهر زیاد به سراغ آنها می آید. اضطراب جدایی از کجا می آید؟ عوامل مختلفی می تواند باعث بوجود آمدن اضطراب جدایی در فرزند شما بشود. اما مهمترین نقش را در میان این موارد مادر کودک بر عهده دارد. اولین مساله در بحث اضطراب توجه به وضعیت کودک از آغاز تولد تا دو سالگی است. کودکانی که در این مدت روابط عاطفی مناسبی با مادرشان داشته اند و از پشتیبانی عاطفی او در هر لحظه ای که احتیاج داشته اند بهره برده اند در سنین بالاتر کمتر به اضطراب جدایی مبتلا می شوند. مساله دیگر در بحث اضطراب، وابسته کردن بیش از حد کودک به مادر است. اگر شما در طول 6 سال گذشته دائما و در هر لحظه مواظب کودک خود بوده اید، به او چسبیده اید و اجازه نداده اید تا استقلال لازم را به دست بیاورد حالا جدا شدن از شما برای چند ساعت در طول روز برای او سخت و دشوار خواهد بود. از سوی دیگر مادرانی که خود دچار استرس و اضطراب هستند یا دچار وسواس در رفتار هستند هم همین حالات را به کودک خود منتقل کرده و باعث بوجود آمدن اضطراب در کودک می شوند. ریشه مشکل، در خانه یا مدرسه؟ شما باید با دقت در رفتار کودک بررسی کنید و ببینید ریشه مشکلات رفتاری و ترس او از رفتن به مدرسه در کجاست. اگر کودک شما از همان آغاز به سختی به مدرسه می رود و گریه و زاری به راه می اندازد احتمالا دچار اضطراب جدایی از والدین است اما اگر او روز اول با علاقه و میل خود به درسه رفته و حالا پس از یکی دو روز برای رفتن به مدرسه سر و صدا راه می اندازد باید به دنبال مشکلی در خارج از خانه و مشخصا در مدرسه یا مسیر مدرسه باشید. ممکن است کسی در مدرسه یا سرویس کودک شما را آزار می دهد، یا حتی ممکن است فضای کلاس، ظاهر معلم، یا همکلاسی های او در مدرسه باعث بوجود آمدن مشکل شده باشند. مثلا در یک مورد کودک از ظاهر و قد کوتاه معلم خود دچار ترس می شد و این ترس هم ریشه در دوران گذشته او داشت. بی توجهی معلم به کودک، مسخره شدن او توسط بچه های دیگر و ... همه مسائلی هستند که شما باید با دقت در رفتارهای کودک و صحبت کردن با او احتمال آنها را بررسی کنید. لولوهایی برای بچه ها حضور در یک محیط ناآشنا: قرار گرفتن در معرض یک محیط جدید برای هر کسی اضطراب آور است و این شرایط برای کودکی که حالا بعد از چند سال در کنار خانواده بودن می خواهد ساعت ها از خانواده دور باشد و در یک محیط جدید قرار بگیرد سخت تر است. برای آنکه کودک شما با محیط مدرسه آَشنا شود سعی کنید پیش از آغاز سال تحصیلی از محیط مدرسه و خوبی های آن برای کودکتان تعریف کنید. در روز ثبت نام و انجام امور اداری کودک خود را با خود همراه ببرید و با هم در محیط مدرسه حضور پیدا کنید. در کلاس ها و سالن و حیاط بگردید و اجازه دهید تا او با محیط آشنا بشود. فرار از چارچوب ها: بچه ها با حضور در مدرسه باید در چارچوب یک سری قوانین و مقررات خاص عمل کنند. سر ساعت مشخصی در مدرسه حاضر شوند، در تمام طول ساعت کلاس در یک جا بنشینند، تکالیف خود را به صورت مرتب انجام دهند و ... . این قوانین و چارچوب ها برای کودکی که تا پیش از این قرار گرفتن در چارچوب های زیادی را تجربه نکرده سخت و اضطراب آور است. برای حل مشکل باید سعی کنید چند ماه پیش از آغاز مدرسه در خانه قوانین خاصی را وضع کنید و از کودک بخواهید در قالب آن قوانین رفتار کند. انعطاف پذیری معلمین و اولیای مدرسه در روزهای اول هم می تواند کمک زیادی به حل این مشکل بکند. هراس از مسخره شدن: بسیاری از کودکان به خصوص آنهایی که اعتماد به نفس کمتری دارند تصویر مناسبی از خود در ذهن ندارند. به خصوص اگر کودکی بیش از اندازه چاق یا لاغر باشد، مشکل جسمی خاصی داشته باشد یا مثلا عینکی باشد. چنین کودکی به شدت از قرار گرفتن در محیط مدرسه و حضور همکلاسی هایی که ممکن است اورا مسخره کنند می ترسد. در مواجهه با چنین کودکانی شما باید سعی کنید با تعریف کردن های مثبت خود و اطرافیان از ظاهر کودک، اعتماد به نفس را در او بالا ببرید. صحبت با اولیای مدرسه و جلب توجه آنها به این موضوع هم می تواند در حل این مساله کمک حال شما باشد. نداشتن توانایی برای برقراری ارتباط صحیح: مهارت برقراری ارتباط صحیح با همسالان موضوعی است که کودک شما تا امروز باید یاد گرفته باشد. اما اگر تا امروز هنوز این مهارت را نیاموخته باشد در برخورد با جمعی از همسالان خود دچار مشکل می شود. حل این مشکل به سرعت ممکن نیست اما با حضور بیشتر در جمع های همسن و سال کودک و قرار دادن او در محیط هایی که کودک باید روابط خود را با همسالان مدیریت کند می تواند به پرورش این مهارت در کودک شما کمک کند. همچنین ممکن است بعضی بچه ها در جمع، مورد سوء استفاده و زورگویی دیگر بچه ها قرار بگیرند. در چنین مواردی شما باید به فرزند خود بیاموزید که به هیچ وجه زیر بار زور نرود و برای حل مشکل به اولیای مدرسه مراجعه کند. ترس از سرویس: برای کودکانی که با سرویس به مدرسه می روند، مواجهه با راننده سرویس، قرار گرفتن در یک اتومبیل بدون حضور والدین و ترس از جا ماندن از سرویس یا سرویس اشتباهی سوار شدن مجموعه عواملی است که اضطراب زیادی را برای کودک بوجود می آورد. برای حل این مساله کافی است شما با کودک خود گفتگو کنید و به او اطمینان دهید که راننده سرویس مراقب او هست و اجازه نمی دهد خطری برای او پیش بیاید. نشستن در صندلی جلو و کنار دست راننده، همراه شدن با او در سرویس در یکی دو روز اول و استفاده از آهنگ های کودکانه برای کودکان در مسیر می تواند به حل این مساله کمک شایانی بکند. کنترل ادرار: مساله کنترل ادرار برای کودکان ابتدایی هنوز کاملا حل نشده. حضور یک ساعته در کلاس و نگرانی از دسترسی به دستشویی، مشکل در باز کردن دکمه لباس و فاصله زیاد تا دستشویی ها می تواند باعث نگرانی و اضطراب کودک شود. پوشاندن لباس های مناسبی که کودک بتواند به تنهایی دکمه آنها را باز کند، همراهی معلمین در اجازه دادن به تازه واردها برای دستشویی رفتن و آموزش به کودک که پیش از آنکه مثانه اش کاملا پر شود به دستشویی برود می تواند در از بین رفتن این اضطراب کمک کند. این کارها را انجام بدهید * با توجه به شناختی که از کودک خود دارید انگیزه مناسب برای مدرسه رفتن را در او بوجود بیاورید، مثلا ممکن است برای کودکی با سواد شدن انگیزه خوبی باشد و برای کودک دیگر توانایی خواندن کتاب های قصه. * در خانه و به طور غیر مستقیم از خاطرات خوب زمان مدرسه رفتن خود یا فرزندان بزرگترتان تعریف کنید تا کودک دورنمای ذهنی شیرینی از مدرسه پیدا کند. * به همراه کودک به خرید آغاز سال تحصیلی بروید و اجازه دهید بچه ها وسایل مورد نیازشان را با سلیقه خودشان اتخاب کنند. * چند روز پیش از روز آغاز مدرسه ساعت خواب و بیداری او را تنظیم کنید. * شبی که فردا کودک برای اولین بار به مدرسه می رود و صبح همان روز اهمیت زیادی در احساس کودک از مدرسه رفتن دارد. شب به موقع کودک را بخوابانید. صبح به موقع اورا بیدار کنید. صبحانه مورد علاقه کودک را تهیه کنید و به هیچ وجه عجله و اضطراب در رفتارهایتان بروز ندهید. * به غر زدن بچه ها زیاد توجه نکنید و آنها را به مدرسه بفرستید. * اگر کودکتان بیش از حد بی تابی می کند می توانید چند روز اول در مدرسه همراه او بمانید. ولی توجه داشته باشید که زمان حضور شما باید روز به روز کمتر شده و در طی 4-5 روز کودک باید به تنهایی به مدرسه برود. * بی تابی های جسمی کودک مثل سردرد و سرگیجه و دل درد و ... بیشتر نمودهای عصبی اضطراب او در رفتن به مدرسه هستند. زیاد به آنها توجه نکنید اما اگر به هر دلیلی کودک شما به مدرسه نرفت به او اجازه ندهید در خانه بازی و تفریح کند و از او بخواهید صرفا در رختخواب بماند. * از اولیای مدرسه بخواهید در اثر شکایت های کودک در روزهای اول حتی الامکان او را به خانه نفرستند. * کودکان معمولا در صحبت هایشان بزرگنمایی می کنند. در برابر گزارشات آنها از مدرسه احساساتی نشده و زود تحریک نشوید.