دوباره سی‌ساله شوید!

سیب سبز: اين روزها قفسه‌هاي داروخانه‌ها پر است از انواع مكمل‌هايي كه كاتالوگ‌هاي‌شان مي‌گويند با خوردن‌شان مي‌توانيد زنانگي‌تان را دوباره پيدا كنيد و يائسگي را با عوارض كمتري تجربه كنيد. اينكه خانم‌ها در دوران يائسگي واقعا نياز به مصرف اين مكمل‌ها دارند و آنها چقدر به سلامت يائسه‌ها كمك مي‌كنند را از دكتر فاطمه داوري تنها، متخصص زنان و زايمان پرسيده‌ايم. اين متخصص معتقد است بيشتر از هر مكملي در اين دوران، بايد ويتامين D و كلسيم مصرف كنيد و در ادامه مطلب به شما مي‌گويد كه با پا گذاشتن به ميانسالي و تجربه كردن يائسگي، بايد از چه مكمل‌هاي دارويي براي سالم ماندن كمك بگيريد. بدون مكمل، استخوان‌ها مي‌شكند در دوران يائسگي ترشح هورمون استروژن و پروژسترون قطع مي‌شود به دليل كمبود اين هورمون‌ها، خانم‌هاي يائسه بيشتر در معرض پوكي استخوان قرار مي‌گيرند. قبلا براي حل اين مشكل براي خانم‌ها هورمون‌درماني تجويز مي‌شد، كه اين هورمون‌ها گاه توده‌اي در سينه خانم‌ها ايجاد مي‌كردند؛ به همين دليل اين هورمون‌درماني براي دوران يائسگي، جاي خود را به تجويز مكمل‌ها داد، تا به اين شيوه سطح كلسيم و ويتامين D در بدن افزايش پيدا كند و خانم‌ها در معرض پوكي‌استخوان قرار نگيرند. مصرف اين مكمل‌ها در پيشگیري از پوكي استخوان بسيار مهم است. خانم‌هايي كه با كمبود ويتامينD روبه‌رو هستند، دچار شكستگي‌هاي مكرر مي‌شوند و ممكن است شكستگي استخوان ران پيدا كنند. با پوكي استخوان، خانم‌ها دوران يائسگي سختي را سپري خواهند كرد؛ به همين دليل بهتر است مصرف مكمل كلسيم و ويتامين D جدي گرفته شود. يكي از مشكلات دوران يائسگي، درد بدن است كه مصرف ويتامين D تا حد زيادي اين درد‌ها را كاهش مي‌دهد. ورزش هم نقش مهمي در پيشگيري از پوكي استخوان دارد اما هميشه كافي نيست و نمي‌تواند به تنهايي ويتامينD را تامين كند و به همين دليل بهتر است مكمل‌ها را در رژيم غذايي‌تان قرار دهيد.

درست است كه با مصرف ويتامين و كلسيم استخوان‌هاي‌تان سفت مي‌شود، اما اين كپسول‌هاي حاوي كلسيم اگر به‌موقع و به ميزان كافي استفاده نشوند، دشمن سلامتي شما مي‌شوند. بايد مصرف اين ويتامين‌ها كنترل‌شده باشد؛ كلسيم زياد ممكن است در كليه‌هاي‌تان رسوب كند و به سنگ كليه تبديل شود. اگر دوز اين مكمل حساب شده نباشد، ممكن است باعث مسموميت هم بشود، البته در صورت نياز ممكن است پزشك سنجش تراكم استخوان را براي شما تجويز كند اما اگر پزشك انجام اين تست را ضروري نمي‌دانست، اصرار نكنيد. اين تست معمولا براي كساني كه سابقه شكستگي‌هاي مكرر يا تجربه شكستگي در جواني داشتند تجويز مي‌شود و معين مي‌كند كه فرد چقدر مستعد پوكي استخوان است. با وجود اين براي‌ خانم‌هاي يائسه بدون انجام سنجش استخوان هم كلسيم مورد نياز تجويز مي‌شود. مکمل به شما نمي‌سازد؟ مصرف كلسيم ممكن است مشكلات گوارشي براي برخي افراد ايجاد كند، اما راه چاره، قطع كردن اين مكمل‌هاي كلسيم نيست و با تغيير نوع فرآورده مشكل حل مي‌شود. اگر كربنات موجود در كلسيم موجب ناراحتي دستگاه گوارش شما شود، كافي است كلسيم خالي از كربنات را مصرف كنيد. شربت‌هاي كلسيم هم وجود دارند اما دوز اين شربت‌‌ها خيلي پايين است. شربت‌هاي كلسيم معمولا براي اطفال تجويز مي‌شود. اين شربت‌ها براي خانم‌هاي يائسه كافي نيست. معمولا افراد خيلي درگير مشكلات گوارشي نيستند و اين مشكل تنها با تغيير نوع فرآورده حل مي‌شود. ساعت‌تان را كوك كنيد ميزان مصرف كلسيم D بستگي به مقدار كاهش كلسيم فرد دارد و معمولا مصرف روزانه بين يك تا سه بار در روز براي خانم‌ها تجويز مي‌شود. بهترين زمان مصرف آن هم بعد از صبحانه و شام است. زمان شروع مكمل هم از اهميت زيادي برخوردار است كه با مشورت با پزشك مي‌توانيد در زمان مناسب از اين مكمل‌ها استفاده كنيد. مثلا ماه رمضان كه اغلب خانم‌ها آب كمتري دريافت مي‌كنند، زمان مناسبي براي آغاز مكمل نيست. در نظر گرفتن سابقه بيماري‌هايي نظير سنگ كليه هم براي آغاز دوره مصرف كلسيم مهم است. اگر فرد مستعد سنگ كليه باشد، ممكن است با مصرف كلسيم تشکیل سنگ كليه در او تشديد شود و لازم است با صلاحديد پزشك كلسيم مصرف شود. قرص‌هاي‌تان همراه‌تان باشد هنگام مراجعه به پزشك داروهاي‌تان را همراه خودتان ببرید تا پزشك با مطالعه آن كلسيم مورد نياز را تجويز كند. دوز حدود 800 ميكروگرم كه براي اغلب خانم‌ها تجويز مي‌شود، تداخل دارويي ندارد؛ اما در مواردي که كلسيم براي درمان است و دوز آن حدود پنجاه هزار واحد است احتمال تداخل دارويي بيشتر مي‌شود. مصرف مولتي‌ويتامين ضروري است مصرف مولتي‌ويتامين به اندازه كلسيم ضروري نيست و با رژيم غذايي مناسب مي‌توان ويتامين‌هاي ضروري را دريافت كرد، فقط بايد با برنامه‌ريزي صحيح پروتئین و كربوهيدرات را به ميزان كافي دريافت كنيد. براي سلامت دريافت مواد مغذي موجود در مواد غذايي، غذاهاي سرخ شده مصرف نكنيد و از چربي‌هاي اشباع‌شده كمتري استفاده كنيد. رژيم ورزشي منظم داشته باشيد. پياده‌روي منظم، حداقل سه بار در هفته و هربار 20 دقيقه می‌تواند نقش مهمي را در سلامت‌تان داشته باشد. تا مي‌تواند مصرف گوشت قرمز را هم كم كنيد، تا از نظر قلبي و عروقي سالم بمانيد و در سال‌هاي يائسگي هم شادابي‌تان حفظ شود. با رژيم غذايي مناسب مي‌توان ويتامين‌هاي مورد نياز را دريافت كرد و نيازي به مصرف مكمل مولتي‌ويتامين نيست. البته برخي به دلايل خاص نمي‌توانند از ميوه خام استفاده كنند و براي مثال دچار نفخ ‌مي‌شوند، كه در اين شرايط مي‌توانند با صلاحديد پزشك از مولتي‌ويتامين استفاده كنند. ميزان مصرف اين ويتامين‌ها نيز مهم است، پس هرگز خوددرماني نكنيد و با كمك متخصص دوز مناسب را انتخاب كنيد. در اين دوران خانم‌ها ديگر خونريزي ماهانه ندارند، بنابراين مصرف آهن ضروری نیست. خون‌تان غليظ مي‌شود اگر قرص آهن يا مولتي‌ويتامين مصرف مي‌كنيد، بايد بدانيد آهن زياد موجود در اين ويتامين‌ها ممكن است باعث افزايش غلظت خون‌تان شود؛ غلظت خون در اين سن باعث عوارض قلبي و عروقي مي‌شود؛ به همين دليل لازم است حين مصرف مولتي ويتامين آب زياد بنوشيد. آب به شما كمك مي‌كند تا خون‌تان رقيق شود. در اين سن به علت نبود هورمون‌ها بيشتر مستعد غلظت خون هستيد و اين اختلال ممكن است عوارض قلبي و عروقي براي‌تان به همراه بياورد. براي پيشگيري از غلظت خون مي‌توانيد روزانه يك عدد آسپرين مصرف كنيد. اگر نياز به مصرف مولتي ويتامين داشتيد، مصرف مايعات به حد كافي را هم فراموش نكنيد. بهترين زمان براي مصرف اين مكمل‌ها ميانه روز است و مي‌توانيد روزي يك عدد با ميان‌وعده یا ناهارتان ميل كنيد تا جذب بهتري داشته باشید. نگران نباشيد؛ ويتامين D باعث اضافه وزن نمي‌شود و اگر چاق شده‌ايد، بايد دنبال متهم ديگري براي افزايش وزن‌تان بگرديد. پزشك خودتان باشيد براي سالم ماندن گاهي چاره‌اي جز مصرف مكمل‌هاي دارويي نداريد، اما هميشه نكاتي وجود دارد كه اگر رعايت‌شان كنيد كارتان كمتر به قرص و دارو مي‌كشد. نور خورشيد و تغذيه كافي نيست اگر خانمي در روز چهار ليوان شير مصرف كند و در معرض نور آفتاب باشد، مي‌تواند كلسيم مورد نيازش را دريافت كند. درست است كه در شهرهايي مثل تهران مي‌توانيد از آفتاب و ويتامينD‌ بهره بگيريد اما فراموش نكنيد آفتاب از پشت شيشه نمي‌تواند كلسيم شما را تامين كند. خيال نكنيد اگر در ماشين نشستيد، از پشت شيشه مي‌توانيد كلسيم مورد نياز خود را دريافت كنيد. آفتاب بايد به‌طور مستقيم بر بدن شما بتابد. به خاطر پوشش خانم‌ها در ايران اكثر خانم‌ها كمبود ويتامينD داشته و به دوزدرماني ويتامينD نياز دارند. به‌طور معمول خانم‌ها بايد دوز پروپيلاكسي از ويتامين D دريافت كنند اما به علت رژيم غذايي نامناسب، كمبود مصرف فرآورده‌هاي لبني يا دور بودن از نورمستقيم آفتاب، باید مکمل‌ ویتامین D دریافت کنند که لزوم تجویز آن در دوران یائسگی بیشتر می‌شود.

امگا3 جزء اسيد‌هاي چرب غيراشباع است كه اثرات خوبي در کاهش افسردگي و آلزايمر گذاشته و روي قلب و عروق هم اثرات مثبتي دارد اما بايد سنجيده شده مصرف شود؛ مصرف زياد آن ممكن است با عوارضی همراه باشد. امگا 3 در ماهي هم به وفور موجود است اما اگر مي‌خواهيد ميزان بيشتري از آن را دريافت كنيد، سراغ ماهي‌هايي برويد كه زياد بزرگ نيستند و ماهي‌هاي پرورشي مصرف كنيد. براي اينكه فايده بيشتري از ماهي خوردن ببريد، آن را بخارپز كنيد تا مواد مغذي آن از بين نروند. با رعايت اين اصول مي‌توانيد امگا3 كافي دريافت كنيد و نيازي به مصرف اين مكمل پيدا نكنيد. اگر سينه‌هاي‌تان كيست دارد برخلاف باور عده‌اي از مردم، ويتامين E در كاهش شدت گرگرفتگي‌هاي دوران يائسگي تاثير زيادي ندارد. گر‌گرفتگي بيشتر وابسته به كاهش هورمون استروژن است و معمولا در شش ماه اول كه يائسگي اتفاق مي‌افتد، تاثير مصرف مكمل ويتامين E در گرگرفتگي جزء مورد اثبات شده است؛ اما خودسرانه از اين ويتامين استفاده نكنيد. معمولا اين مكمل براي دردهايي در سينه در دوران قبل از دوران قاعدگی تجويز مي‌شود. كساني كه سرطان سینه فيبروكيستيك دارند، بايد از اين مكمل استفاده كنند، اما در سن يائسگي نياز به مصرف ويتامين E ضروري نيست.