۳۰ خشونت از ۳۷ خشونت مرزی، جنگ بر سر منابع آب است

هشدارهای هر روزه مسئولین درباره کمبود آب و اعلام خطر درباره منابع آبی چیزی نیست که بتوان ساده از کنار آن گذشت. خشک شدن جنگل های بلوط در غرب کشور، آتش سوزی های مداوم در جنگل ها، طولانی تر شدن مدت طوفان شن در طول سال در مناطق غربی ایران، خشک شدن تالاب ها و کم رمق شدن آب رودخانه، همه و همه هشدارهای جدی برای آینده ای خطرناک و کم آب است. «دکتر برومند چهار آیین» عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان کرمانشاه در گفت و گویی ضمن هشدار نسبت به وضعیت سالهای آینده، از مردم خواست که الگوی مصرف آب خانگی را بهینه کنند. وی در این مصاحبه تاکید کرد: منابع آب شیرین جهان قابل افزایش نیستد و از سوی دیگر جمعیت جهان نیز به سرعت در حال افزایش است که با افزایش هر نفر به جمعیت جهان بر اساس شاخص فالکن مارک، دست کم باید1700 متر مکعب آب شیرین برای وی در نظر گرفت. جمعیت ایران از سال 1300 تاکنون بیش از هفت برابر افزایش یافته و میزان آب مورد نیاز آن نیز به تبع آن هفت برابر شده است، ایران با همین نرخ رشد جمعیت در 30 سال آینده یکی از 10 کشور پر جمعیت جهان تبدیل خواهد شد. با وجود اینکه مصرف خانگی آب درصد بسیار کمی از کل مصرف آب شیرین را به خود اختصاص می دهد اما با توجه به روند افزایش جمعیت در کشور صرفه جویی در مصرف آب خانگی حائز اهمیت است و از هم اکنون این فرهنگ باید در تمامی افراد نهادینه شود. سه برابر متوسط جهانی آب شیرین مصرف می کنیم این کارشناس مسائل آبی، کلید حل مشکلات آبی را تغییر شیوه مصرف آب شیرین دانست و افزود: با توجه به اینکه مصرف بی رویه آب شیرین در کشور ما به طور متوسط بیش از سه برابر متوسط بسیاری از کشور های جهان است. بنابراین تنها راه نجات ایران تغییر شیوه های مصرف آب شیرین از جمله: افزایش بازدهی آب در بخش کشاورزی، تامین آب صنعت از پساب فاضلاب شهری و آب دریا، استفاده ازآب های غیرمتعارف، بازچرخانی چند باره آب، کاهش هدر رفت در شبکه های انتقال و توزیع و جلوگیری از برداشت های غیرمجاز و به عبارت کلی تر مدیریت یکپارچه و جامع منابع آب می باشد. 30 مورد از 37 مورد از تنش های مرزی بر سر آب است چهارآیین در پاسخ به این سوال که موقعیت ایران را در سال 2050 که گفته می شود جنگ آب در دنیا رخ می دهد، چگونه پیش بینی می کنید، اظهار داشت: 30 مورد از 37 مرو خشونت و تنش مرزی جهان و خاورمیانه بر سر آب رخ داده است. از سوی دیگر بر اساس شاخص سازمان ملل متحد، ایران هم اکنون در بحران آب به سر می برد و در صورت ادامه روند کنونی و با توجه به اشتراک منابع آب شیرین با سایر کشورها، از همین الان باید برای رفع تنش با سایر کشورهای همسایه، نهادهای فراملی توانمند تشکیل شود زیرا در غیر این صورت دامنه بحران در کشور گسترده تر خواهد شد و امکان بروز تنش مرزی و درگیری ایران با کشور های همسایه بر سر مسائل مربوط به تأمین آب شیرین دور از ذهن نیست. وی در خصوص نقش سدها در تغییر اکوسیستم و خشکسالی کشور، بیان داشت: باید تاکید کنم که ساخت سدها برای استحصال روان آب های سطحی امری الزامی است اما آنچه که در این زمینه به شدت مغفول مانده است ملاحظات زیست محیطی می باشد که یا به طور کلی در طراحی و احداث سدها دیده نشده است و یا مطابق با ملاحظات زیست محیطی مطالعه شده و مصوب، اجرا نشده است. در صورتی که ملاحظات زیست محیطی به طور دقیق اجرا شود نقش سدها در تغییر اکوسیستم و خشکسالی قابل ملاحظه نخواهد بود. عدم تخصیص بهینه تسهیلات و اعتبارات ناچیز قصه پر غصه و پایان ناپذیر کشاورزی کشور چهارآیین همچنین درباره رویکرد سنتی کشاورزی در استان و کشور، گفت: حقیقت مطلب در مورد این پرسش در امر سرمایه گذاری نهفته است. میزان سرمایه گذاری در بخش کشاورزی در چهار دهه اخیر کمتر از استهلاک سرمایه در این بخش است. عدم تخصیص بهینه تسهیلات و اعتبارات ناچیز قصه پر غصه و پایان ناپذیر کشاورزی کشور است و تا در براین پاشنه می چرخد صدای گوش خراش و دل آزار آن هم چنان ادامه دارد. بنابراین برای برون رفت از این معضل علاوه بر افزایش سرمایه گذاری در این بخش، تخصیص بهینه نهاده ها از ضرورت های اجتناب ناپذیر است. وی در خصوص نقش شرکت های دانش بنیان در حل بحران آب کشور، گفت: مشاوره، افزایش آگاهی عمومی از دامنه و پیامد های مخرب و جبران ناپذیر مصرف بی رویه آب شیرین، ارائه راهکاری های افزایش بهره وری در مصرف منابع آب شیرین، ابداع شیوه های مبتنی بر فناوری سازگار با اقلیم و مختصات زیست محیطی کشوراز جمله اقداماتی است که شرکت های دانش بنیان می توانند برای حل بحران آب ارائه کنند. ایران بر اساس شاخص سازمان ملل در بحران شدید کمبود آب به سر می برد عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه تصریح کرد: بر اساس شاخص سازمان ملل متحد هر کشوری که کمتر از 10 درصد منابع آب تجدید پذیر خود را مصرف کند فاقد بحران است و اگر مصرف بین 10 تا 20 درصد باشد بحران معتدل، بین 20 تا 40 درصد بحران متوسط و اگر بیش از 40 درصد باشد کشور با بحران شدید آبی روبرو خواهد شد که ایران بر اساس این شاخص در بحران شدید آب به سر می برد. وی در ادامه افزود: براساس گزارش سازمان ملل متحد در سال 2007 کاهش منابع آب داخلی ایران بیش از شش برابر استانداردها و شاخص های جهانی است که بدون شک یکی از عوامل مهم در کاهش منابع آب های کشور حفر چاه های غیر مجاز است که در صورت ادامه این روند بدون تردید دامنه بحران به نقطه غیر قابل علاج وارد خواهد شد. وزارت جهاد کشاورزی هیچ گاه نتوانسته نقش موثری در توسعه کشاورزی ایفا کند وی ابراز داشت: وزارت جهاد کشاورزی با اینکه یکی از گسترده ترین وزارت خانه های کشور به لحاظ تشکیلات اداری و منابع انسانی است اما هیچ گاه نتوانسته نقش موثری در توسعه کشاورزی کشور ایفا کند، به عنوان مثال این وزارت خانه حتی نتوانسته سیاست پایداری برای تولید محصولات راهبردی مانند گندم تدوین کند بنابراین در حالی که در سال 83 جشن خودکفایی گندم برپا شد چند سال بعد ایران به یکی از وارد کنندگان عمده گندم تبدیل شد. سیاست های اتخاذ شده در این وزارت خانه مبنای علمی و کارشناسی ندارد و به دور از آینده نگری تدوین می شود به همین دلیل حتی در مورد تولید گندم به عنوان یکی از مهمترین محصولات استراتژیک نیز نتوانست نقش موثری ایفا کند در مورد توسعه تولید محصولات با مزیت نسبی کشت نیز این وزارت خانه اقدام قابل ملاحظه ای انجام نداده است. بنابراین نه تنها در مورد کشت ذرت بلکه در مورد هیچ محصولی این وزارت خانه نتوانست سیاست موثری تدوین و اجرا کند. با این میزان آب کم، استاندار تولیدمان یک سوم جهان است عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه گفت: در ایران 90 درصد منابع آب شیرین در بخش کشاورزی مصرف می شود و به ازای هر متر مکعب آب شیرین حدود 900 گرم محصول تولید می شود که یک سوم تولید متوسط جهانی می باشد و رقمی تکان دهنده است. منبع: هفته نامه جامعه کردستان ، شهرزاد سهیلی