آب معدنی بخوریم یا نخوریم؟

عصر ایران: با گرم شدن هوا بازار خرید آب معدنی حسابی داغ می‌شود و سوپرمارکت‌ها، آبمیوه‌فروشی‌ها و حتی دکه‌های روزنامه‌فروشی بیش از هر چیز دیگری آب می‌فروشند البته چند سالی است نگرانی دیگری هم به نگرانی‌های هموطنان اضافه شده و آن وضعیت سلامت آب شرب است. هر چند متخصصان بر این باورند که آلودگی آب به معنی آلودگی میکروبی آن نیست، اما کم نیستند خانواده‌هایی که یا سراغ آب معدنی می‌روند و بالطبع در فصل گرما میزان خریدشان بیشتر می‌شود یا از دستگاه‌های تصفیه آب استفاده می‌کنند. آیا می‌دانید مصرف آب معدنی هم می‌تواند سلامتتان را به خطر بیندازد؟ اصلا تصفیه‌کننده‌های خانگی آب به چه دردی می‌خورد؟ برخی فروشنده‌ها به دلیل پر بودن یخچال، بطری‌های آب‌ معدنی را در معرض دید مشتری و زیر نور آفتاب می‌چینند. بر اساس بررسی‌های متخصصان، مصرف آب‌هایی که در معرض حرارت و نور مستقیم یا غیرمستقیم آفتاب داغ نگهداری می‌شوند، سلامت افراد را تهدید می‌کند، چون ترکیبات شیمیایی خطرناک بطری در نور آفتاب تجزیه و وارد آب می‌شود و همین موضوع احتمال بروز مشکلات گوارشی و همچنین سرطان را افزایش می‌دهد. دکتر فرانک سماک، متخصص تغذیه در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: تاریخ انقضا نشان‌دهنده کیفیت آب نیست، بلکه روش نگهداری از بطری‌ها اهمیت دارد. ظروف آب معدنی فقط برای یک‌بار مصرف طراحی شده‌اند و دمای مناسبی که به بطری‌ها آسیب نمی‌زند، دمای طبیعی یخچال بین صفر تا چهار درجه است، اما در صورتی که بطری به دفعات منجمد و ذوب شود، ترکیبات سرطان‌زای بطری پلاستیکی از بطری جدا شده و وارد آب می‌شود. از طرفی میکروارگانیسم‌هایی که بعد از نوشیدن آب به دیواره بطری می‌چسبند با شستن از بین نمی‌روند. پس همین حالا بطری‌های یخ‌زده فریزر را دور بریزید و به فکر سلامتتان باشید. هر آبی، معدنی نیست خیلی‌ها فکر می‌کنند هر نوع آبی که در بطری به فروش می‌رسد همان آب معدنی است در حالی که به گفته دکتر سماک، این یک باور رایج نادرست است و همه بطری‌های آب موجود در مغازه‌ها معدنی نیستند. در واقع بر اساس استانداردها آب معدنی باید از سفره‌های زیرزمینی تامین شده و هیچ نوع آلودگی نداشته باشد و با اخذ مجوزهای بهداشتی، در بطری پس از پر کردن آب در کارخانه پلمب شود. در عین حال در آب‌های معدنی از روش‌های شیمیایی برای تصفیه استفاده نمی‌شود در حالی که آب‌های شربی که در بطری عرضه می‌شوند، مثل آب لوله‌کشی مراحل تصفیه را می‌گذرانند و بر خلاف آب‌های معدنی نیز حاوی املاح نیستند. پس هنگام خرید علاوه بر استاندارد بودن به برچسب روی بطری هم توجه کنید، چون مصرف آب معدنی به همه افراد توصیه نمی‌شود. چه افرادی آب معدنی نخورند؟ دکتر سماک با بیان این که آب‌های معدنی املاح و سختی زیادی دارند، می‌افزاید: مصرف آب‌های معدنی برای بیماران کلیوی و افرادی که کلیه‌های سنگ‌ساز دارند خطرناک است و می‌تواند زمینه ایجاد سنگ را فراهم کند. همچنین بیشتر آب‌های معدنی سرشار از سدیم هستند و به همین دلیل هم مصرف مداوم آنها به بیمارانی که فشار خون بالایی دارند، توصیه نمی‌شود. تصفیه‌کننده‌های خانگی؛ خوب یا بد؟! در سال‌های اخیر میزان فروش دستگاه‌های تصفیه آب افزایش چشمگیری پیدا کرده و بسیاری از خانواده‌ها با خرید این دستگاه‌های خانگی که انواع مختلفی هم دارد، خیالشان را بابت سلامت آب مصرفی‌شان راحت می‌کنند. به طور کلی دستگاه‌های تصفیه‌کننده آب به دو گروه عمده تقسیم می‌شوند؛ گروه اول که ارزان‌قیمت‌ترند و بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند، کار مهمی انجام نمی‌دهند و فقط ذرات جزئی آب را می‌گیرند که البته مصرفشان هم مشکلی ایجاد نمی‌کند اما تصفیه‌کننده‌هایی که با نام دستگاه‌ های تصفیه‌کننده سخت آب به فروش می‌رسند علاوه بر تصفیه کامل آب، برخی مواد معدنی را به آب شرب اضافه می‌کنند. نکته مهم اینجاست که این نوع دستگاه‌ها بر خلاف تبلیغات سازندگانشان املاح مورد نیاز بدن را تامین نمی‌کنند و برای همه افراد هم مناسب نیستند. به عنوان مثال، این تصفیه‌کننده‌های آب برای کاهش سختی آب کلسیم اضافی آب را می‌گیرند و هر چند به همین دلیل موجب کاهش جرم در لوله‌های آب می‌شوند، ولی با این کار سدیم جایگزین کلسیم در آب می‌شود و بروز عوارضی برای مصرف‌کنندگان را به همراه دارند البته آبی که با این دستگاه‌ها تصفیه می‌شود شور نیست ولی به دلیل سدیم زیاد (مثل آب معدنی‌های مشابه) سلامت بیماران قلبی و فشار خونی را به خطر می‌اندازد و در افراد سالم هم می‌تواند زمینه پرفشاری خون را فراهم کند. آب را بجوشانیم یا نجوشانیم؟ گاهی اوقات در مسافرت‌های تابستانی با مشکل کمبود آب شرب روبه‌رو می‌شویم. البته خیلی‌ها با جوشاندن آب چاه یا چشمه به صورت موقت هم که شده این مشکل را حل می‌کنند. آیا این کار باعث تصفیه آب می‌شود؟ به گفته دکتر سماک، هرچند بسیاری از کارشناسان جوشاندن آب لوله‌کشی را یکی از مهم‌ترین روش‌های از بین بردن آلودگی میکروبی آب شرب می‌دانند، اما ترکیبات دیگری مثل نیترات که اتفاقا سرطان‌‌زا هم هست در نتیجه حرارت و جوشیدن از بین نمی‌رود. به عبارتی مهم‌ترین مواد محلول در آب را املاح سدیم، کلسیم و منیزیم تشکیل می‌دهند و با جوشاندن آب فقط املاح تجزیه شده و از میزان سختی آب کم می‌شود و میکروب‌ها از بین می‌روند، اما آب جوشیده صد درصد سالم نیست و نمی‌توان با جوشاندن صرف از سلامت آب مطمئن شد.