شماره جدید همشهری‌معماری روی پیشخوان رفت

شماره جدید فصلنامه معماری موسسه همشهری در ۱۹۰ صفحه و ۴۲ عنوان مطلب از بیستم تیرماه با قیمت ۱۲هزارتومان روی پیشخوان باجه‌های مطبوعاتی و کتاب‌فروشی‌های سراسر کشور توزیع شده است. در این شماره مقالات، گفت‌وگوها و آثاری از فرای‌اوتو، مارکوس ریتر، پرویز پیران، سیدمحسن حبیبی، محمدباقر قالیباف، شارون زوکین، آنجلیکو لومبارتس، مجتبی رفیعیان، الساندرو بوسا، ترور بادی، ترانه یلدا،‌ محمدمجیدی، محمد محمدزاده، رامبد ایلخانی، نشید نبیان، سینا دادخواه، آیدا مرادی آهنی، امیر خضرایی‌منش، حسین شهرابی و ... منتشر شده است. شماره ۲۹م با افزایش صفحات و تعداد بخش‌های سوی شهری خود و تعادل بین بخش معماری و شهری استراتژی جدید نشریه همشهری‌معماری را به نمایش گذاشته است؛ در عین حال با تولد بخش «نقد» و «اندیشه» این فصلنامه رویکردی انتقادی‌تر را آغاز کرده است. جلد اصلی فصلنامه به بهانه درگذشت فرای‌اوتو و انتخاب او به عنوان برگزیده پریتزکر ۲۰۱۵ به تصویرسازی از چهره وی اختصاص یافته است و جلد سوی دیگر با ترسیمی از مدرسه سلطانی چهارباغ اثر پاسکال کوست به گفت‌وگوی تفصیلی با مارکوس ریتر پژوهشگر تاریخ و معماری اسلامی اشاره دارد. این شماره در هفت بخش «باشگاه»، «رویداد»، «اندیشه»، «موج‌نو (پرونده روایت)»، «نقد»، «تهرانشهر (پرونده برندشهری تهران)» و «شهرنگاری (پرونده شهر و خاطره)» منتشر شده است که عناوین مطالب آنها به این شرح است: باشگاه: دعوت به خود انتقادی باشگاه و یادداشت‌های شماره ۲۹م با یادداشت مفصلی از «محمدباقر قالیباف»، شهردار تهران، آغاز می‌شود که استراتژی‌های پیش‌روی همشهری‌معماری را روشن کرده و به الزام نهادسازی در همشهری‌معماری و کمبود نقد علمی شهرداری‌ها و تصمیمات معماری و شهرسازی می‌پردازد؛ در ادامه «محمدمسیح یاراحمدی»، سردبیر، از تولد بخش نقد و رویکرد چالش‌خواهانه همشهری‌معماری می‌گوید. یادداشت‌های این شماره با قلم «سیدمجید میرنظامی»، دبیر سرویس اندیشه، درباره تاریخ‌نگاری معماری و یادداشت «بیگانه» به قلم «حسین شهرابی»، دبیر فصلنامه معماری و فرهنگ، درباره تهدیدهای درونی جامعه معماری ادامه می‌یابد؛ پس از آن «محسن اکبرزاده» (دبیر هویت) و «حسن اسناوندی» (دبیر تحریریه) از وضعیت کسب‌وکار نسل جدید معماری کشور نوشته‌اند. دو یادداشت بعدی به حوزه آموزش می‌پردازند؛ «سجاد موذن»، مدرس معماری، از اثر کیفیت فضای آموزش معماری می‌گوید و «فاطمه مردانی»، دبیر تهرانشهر، از سیالیت کاربری فضاهای آموزشی به دلیل ضوابط ساخت و ساز می‌نویسد. پایان بخش یادداشت‌های این شماره، روایت «ترانه یلدا» از تجربه زندگی‌ش در بافت باارزشی از شهر تهران و چالش‌های آن با ضوابط ساخت و ساز و سرمایه‌گذاران جدید است. در نهایت فصل باشگاه با صفحه جدید «معرفی کتاب و نشریات» به استقبال فصل بعدی می‌رود. رویداد: فصل پرهیاهو زمستان و بهار گذشته، فصل پرخبری بود؛ در حالی که همه منتظر اعلام نتیجه پریتزکر ۲۰۱۵ بودند، برنده جایزه امسال یک روز پیش از اعلام نتیجه درگذشت. این اتفاق بهانه‌ای بود تا بخش رویداد با مروری بر اندیشه و آثار «فرای‌اوتو» به قلم ارشیا اقبالی آغاز شود. در اردیبهشت و همزمان با بازگشایی اکسپو میلان، دوسالانه هنر ونیز درحالی آغاز می‌شد که ایران برای اولین‌بار با پاویونی ویژه و وسیع در آن حضور یافت. این پاویون که بخشی از به هنر معماری اختصاص یافته است در بخش رویداد معرفی شده است. در روزهای پایانی تولید شماره ۲۹م، خبر فوت سهیلا بسکی، سردبیر نشریه «معمار»، جامعه معماری را اندوهگین کرد. به همین بهانه ضمن مرور عملکرد و چگونگی اثرگذاری بسکی بر فضای حرفه‌ای معماری کشور، یادداشت‌هایی از محمد مجیدی، محمد محمدزاده، نشید نبیان و رامبد ایلخانی درباره او خواهید خواند. اندیشه: تولد یک فصل جدید بخش جدید اندیشه که از این پس به صورت ثابت در نشریه حاضر خواهد بود با مقاله‌ای به قلم ترور بادی، مورخ و منتقد معماری، آغاز شده است که پیش‌درآمدی بر مسائل نقد معماری است. در ادامه علی بامداد، پژوهشگر مرمت ابنیه و بافت‌های تاریخی، به سیر تحول مفهوم منظر فرهنگی پرداخته است. اما بخش عمده «اندیشه» این شماره را دو گفت‌وگوی مفصل با «پروفسور مارکوس ریتر»، پژوهشگر تاریخ هنر و معماری اسلامی، به خود اختصاص داده است که بخش اول آن در وین (توسط ایرج اسماعیل‌پور) و بخش دوم آن در تهران (توسط سیدمجید میرنظامی) انجام شده است. چند مقاله و یک کتاب از پروفسور ریتر نیز از طریق نرم‌افزا به این صفحات پیوست شده است. موج‌نو: روایت تا پیش از این مطالب فصل موج‌نو به پروژه‌هایی غالبا آوانگارد مدارس تجربه‌گرای معماری می‌دارداخت؛ با این حال آنچه در این شماره به آن پرداخته شده است متفاوت است. در این شماره فارغ‌از همه اتفاقات حوزه‌های مختلف معماری سراغ از ریشه‌ها گرفته شده است؛ ریشه‌هایی که سال‌ها است هر رزو با آن‌ها رو برو می‌شویم و اما بی‌توجه از کنارشان می‌گذریم و به سادگی برچسب از مُدافتادگی بر آنها می‌خورد. در این شماره تلاش شده است به دیدگاه‌هایی پرداخته شود که هویت معمار و معماری را می‌سازد؛ روایتی که سعی می‌کند فرم و محتوا را در مدیومی دیگر به چالش بکشد. به همین منظور این پرونده با مقاله «فرم تنها ناجی است»، روایت «روژیا فروهر» از برخورد متفاوت با فضا، سینما و ادبیات آغاز می‌شود؛ در ادامه «مهراد مه‌نیا» با «روایتگری بر بستر فضا» این موضوع از منظر دوره‌شناسی معماری در سده معاصر بررسی می‌شود. «مُشاع» نیز روایتی انتقادی از گلنار عباسی و دوستانش از «خانه» در تهران امروز است که به بررسی وضعیت مشاعات و ارزش‌های پارادایمی آن‌ها درآپارتمان‌های امروزی می‌پردازد. پایان بخش این فصل، مقاله‌ای از «افشین کوپایی» درباره «معماری آتوپویتیک» و تحلیل امکانات فراکتال توسط «امیر آسایش» است. نقد: تلاش برای آموختن انتقاد ورود به وادی نقد معماری به دلیل بکر بودن این‌‌گونه نقد در فضای رسانه‌ای، تصمیم پرتردید است. سختی رعایت عدالت و اعتدال در قضاوت، در کنار پیش‌بینی ناپذیر بودن عکس‌العمل جامعه حرفه‌ای نسبت به آن، از مواردی است که بر این تردید می‌افزاید. با این حال لزوم وقوع این امر، تحریریه را بر آن داشت که با بی‌پروایی به این عرصه ورود کند. برای شروع در اولین شماره سه پروژه کلان و بحث‌انگیز این روزها انتخاب شده است؛ در نقد «غرفه ایران در اکسپو ۲۰۱۵»، با قلم «مهرداد زواره محمدی» به نقد فرآیند و اجرای پروژه ورود شده است؛ درباره مرقد امام(ره) با قلم «یحیی نوریان» به نقد جزئی و تبارشناسانه پرداخته شده‌است تا ادعای مسئولان ساخت آن مبنی بر رویکرد ایرانی‌اسلامی محک زده‌شود و در پایان با نقد «نوسازی خیابان چهارباغ» به قلم «کاوه اسدپور» به آسیب‌های شهری، اقتصادی و اجتماعی پروژه که در سکوت‌رسانه‌ای در حال گسترش است، پرداخته شده است. در ادامه این مسیر در شماره‌های آینده ضمن بررسی نفس مساله نقد و آموختن جمعی سبک‌ها و روش‌های آن، با ترجمه نمونه‌های غیرفارسی و تجربه نقد آثار داخلی، این امر را هم از نظر فن نقد و تربیت نسلی از منتقدین تجربه کنیم و هم با اصرار بر این مسیر، جامعه حرفه‌ای معماری را با نقدپذیری آشتی دهیم. امید است بخش نقد در شماره‌های آینده به یکی از فصل‌های اصلی نشریه بدل شود که گستره‌ای از پروژه‌های دولتی، خصوصی، سنتی، مدرن و ... را به چالش بکشد. سوی شهری از این شماره سوی شهری نشریه با خُرد مطالب شهری آغاز خواهد شد که در ساختار پرونده‌ای بخش‌های آن قرار نمی‌گیرند. بر این اساس این شماره با یادداشتی از «پرویز پیران» درباره «حق به شهر»، صفحه مفهوم شناسی درباره «تاب‌آوری» به قلم «الهام خشه‌چی» و صفحات معرفی کتاب آغاز شده است. پس از این مطالب سوی شهری با فصول «تهرانشهر» و «شهرنگاری» پی گرفته می‌شود. تهرانشهر: برند شهری تهران تدوین سند برندشهری تهران یکی از تلاش‌های مطالعاتی موخر شهرداری است که مقرر است به عنوان سندی بالادستی سیاست‌های اجتماعی، کالبدی و اقتصادی شهر تهران را تحت تاثیر قرار دهد. به این بهانه در این پرونده ضمن پرداختن به مفاهیم برندشهری به فرایند تولید این سند پرداخته شده است. این پرونده به دبیری «محمدرضا میربد» با مقاله «شهر من، برای فروش» به قلم «شارون زوکین» آغاز و با مقالات «تداعی شهر» به قلم سعیده شهشهانی، «گوشه دنج خاص» به قلم فرزاد مقدم، «گفت‌وگو با محمود محمدیان، عضو هیات علمی دانشکده مدیریت دانشگاه علامه‌طباطبایی»، «من آمستردام هستم!» به قلم آنجلیکو لومبارتس(صاحب کرسی بازاریابی شهری دانشگاه آمستردام)، «جنگ تمایز» به قلم آرش محبی، «شهر دات‌کام (برندینگ آنلاین شهری)» به قلم مهدی کارگر و بررسی نتایج و روش‌های رتبه‌بندی برند شهری به قلم «فاطمه الوندی» ادامه می‌یابد. پایان بخش این پرونده گفت‌وگو با «رسول بابایی» مدیر پروژه برند تهران است که در آن به الویت‌ها و پیش‌زمینه‌های طراحی برند تهران پرداخته می‌شود. شهرنگاری: شهر؛ خاطره و فراموشی پرونده این شماره شهرنگاری در پی کاوش و باز‌ کاوش رابطه میان شهر و خاطره است. وقتی از خاطره سخن گفته‌ می‌شود به ناگزیر پای بدل آن، فراموشی، نیز به میان می‌آید. دیالکتیک خاطره و فراموشی به آن رابطه پیچیده و در هم بافته‌ای اشاره دارد که شهرها با گذشته خود برقرار می‌کنند: رابطه‌ای گاه عاشقانه و لبریز از تایید، گاه خصمانه و توأم با طرد و فراموشی و گاه بازیگوشانه و مبتنی بر دستچین و انتخاب. «الساندرو بوسا» در مقاله اول این پرونده دقیقا همین دیالکتیک را بخ بحث می‌گذارد؛ و این پرداخت محملی برای گفت‌وگو با دکتر سیدمسن حبیبی، به عنوان یکی از نخستین متفکران ایرانی است که در آثار و مقالاتش رابطه میان شهر و خاطره را کاویده است. مقاله سوم از منظری دیگر، برهم کنش خاطرات با بستر شکل‌گیری‌شان را بازخوانی می‌کند. «زرد مات؛ رنگ شمیران» روایت بعدی از سینا دادخواه است که شمیران دیروز و امروز را مرور می‌کند. مقاله پنجم، خاطرات شهری را بر مبنای اندیشه هستی‌شناسی فضاهای شهری به بحث گذاشته است و در نهایت مقاله ششم نیز خاوانش خاطرات جمعی در بستر شهر امروز و تغییرات سریع و پردامنه آن را هدف قرار داده است. پایان بخش این پرونده با عنوان «دغدغه‌ها و جستارها»، حاوی چهار یادداشت از «امیر خضرایی منش» (منتقد سینما)، «البرز زاهدی»‌ (روزنامه‌نگار)، «آیدا مرادی آهنی» (نویسنده) و «مجید منصوررضایی» (پژوهشگر شهر) است که از تجربه خود نسبت به خاطره و شهر پرداخته‌اند.