تاکتیک ایران دربازار آشفته نفت

مهر: بازار نفت پس از چند ماه آرامش بار دیگر آشفته به نظر می رسد و کاهش قیمت طلای سیاه در بازارهای چهار گوشه جهان، مهر تائیدی بر آشفتگی این روزهای بازار جهانی نفت است. در این بین آغاز دور جدید مسابقه تولید نفت در بین کشورهای عضو اوپک به ویژه عراق و عربستان سعودی و کشورهای نانو اوپک همچون روسیه و آمریکا، بازار نفت را به جای بازار فروشنده به بازار خریدار تبدیل کرده است. براساس اطلاعات به دست آمده پلاتس از آمارهای اوپک، به دنبال افزایش تولید نفت عربستان و عراق، تولید نفت خام اعضای اوپک در ماه ژوئن سال جاری با ١٧٠ هزار بشکه رشد نسبت به ماه مه به روزانه ٣١ میلیون و ٢٨٠ هزار بشکه رسید که چهارمین افزایش پی در پی تولید ماهانه این سازمان به شمار می‌رود. به اعتقاد کارشناسان اقتصاد انرژی جهان، هم اکنون میزان نفت مازاد عرضه شده از سوی کشورهای عضو اوپک به بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز رسیده که افزایش عرضه نفت مازاد به شدت بر تندتر شدن شیب سقوط قیمت طلای سیاه سایه انداخته است. عربستان بزرگترین تولید کننده نفت اوپک در ماه ژوئن روزانه ١٠ میلیون و ٣٥٠ هزار بشکه نفت تولید کرد و عراق هم که نمی‌خواهد از دوئل افزایش تولید جا بماند، در این ماه بیش از سه میلیون بشکه نفت از پایانه‌های بصره روانه بازار جهانی کرده است. از بازار خرید و فروش و معاملات نفت خام هم اخبار خوشی به گوش نمی‌رسد و بهای نفت برنت دریای شمال تا سطح بشکه‌ای ۵۷ دلار و قیمت نفت وست تگزاس آمریکا تا سطح ۵۲ دلار کاهش یافته است. از این رو با توجه به افزایش عرضه نفت مازاد توسط کشورها از یک طرف و کاهش شدید بهای طلای سیاه از سوی دیگر، بازگشت بشکه‌های نفت ایران به بازار حتی در صورت لغو تحریم‌ها هم با چالش‌های متعددی باید دست و پنجه نرم کند. در همین حال، سیدمحمدعلی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک اخیرا در گفتگو با مهر با تاکید بر اینکه تقاضای فصلی منجر به بالا رفتن نسبی قیمت نفت در بازار خواهد شد، گفته است: این ثبات قیمت در گرو آن است که عرضه نفت توسط کشورهای عضو اوپک از محدوده ۳۰ میلیون بشکه در روز عبور نکند و کشورهایی همچون ایران و لیبی هم از ظرفیت تولید و صادرات نفت خام خود به طور کامل استفاده نکنند. دستورات نفتی زنگنه و بازگشت بشکه‌های گازوئیل در طول یکسال گذشته تاکنون برخی از شرکت‌های بزرگ بین‌المللی همچون شل، برتیش پترولیوم انگلیس و توتال فرانسه و برخی از شرکت‌های نفتی آمریکایی به منظور در امان ماندن از گزند ریسک کاهش قیمت نفت خام فعالیت‌های خود در حوزه پالایش نفت را افزایش داده اند. بر این اساس ایران هم به جمع کشورهای طرفدار افزایش تولید و صادرات فرآورده‌های مختلف نفتی همچون گازوئیل، نفت کوره، نفت سفید، گاز مایع، نفتای سبک و سنگین و سوخت جت پیوسته است. منصور معظمی معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزیر نفت با اشاره به دستورات جدید بیژن زنگنه وزیر نفت، گفت: وزیر نفت اخیرا بخشنامه افزایش صادرات فراورده‌های نفتی با اولویت نفت کوره و گازوئیل را صادر کرده است. این مقام مسئول با تاکید بر اینکه ایران با افزایش حدود ۱۲۵ میلیون مترمکعبی ظرفیت تولید گاز طبیعی در سال گذشته هم اکنون با ظرفیت مازاد فرآورده های نفتی روبرو است، تصریح کرد: به عبارت دیگر، حجم گازرسانی به نیروگاه‌ها و صنایع افزایش یافته که این موضوع منجر به کاهش مصرف سوخت مایع در این واحدها شده است. معاون وزیر نفت با اعلام اینکه براساس بخشنامه ابلاغی وزیر نفت باید سالانه ۲۰ میلیون تن نفت کوره و گازوئیل، معادل روزانه ۱۰ تا ۱۲ میلیون لیتر گازوئیل و ۴۰ میلیون لیتر نفت کوره از کشور صادر شود، اظهار داشت: هم اکنون برنامه‌ریزی ویژه افزایش حجم صادرات این دو فرآورده نفتی در دستور کار قرار گرفته است. آمارهای رسمی وزارت نفت هم نشان می‌دهند بهار سال‌جاری در مجموع بیش از ١٦ میلیارد و ٦٢٨ میلیون لیتر انواع فرآورده نفتی در بخش‌های مختلف نیروگاهی، صنعتی، حمل و نقل و کشاورزی مصرف شده است. از این رو، در سه ماهه نخست سال جاری متوسط مصرف گازوئیل ۱.۴ میلیارد لیتر و مصرف نفت کوره حدود ۷۱۰ میلیون لیتر در مقایسه با مدت زمان مشابه کاهش یافته است. با افزایش حجم صادرات نفت کوره و گازوئیل ایران با فاصله گرفتن از بازارهای آشفته نفت خام، بشکه‌های بیشتری از گازوئیل و نفت کوره خود را در دوران پساتحریم روانه بازار جهانی خواهد کرد.