ایرانی‌ها هر شغلی را قبول نمی‌کنند/ افغان‌ها سخت، کار می‌کنند و کارهای سخت انجام می‌دهند

۲۴ سالش شده و لیسانس الکترونیک دارد. گفته بود زیاد دنبال کار گشته، اما شغل مناسبی برایش پیدا نشده! یکی از دوستانم را می‌گویم، دو سالی می‌شود که دنبال کار است و در این مدت سه شغل مختلف به او پیشنهاد شد اما هیچ کدام را نپذیرفت. اولین شغل منشی‌گری بود. ولی این شغل را رد کرد و گفت: من با مدرک لیسانسم بروم و منشی شوم؟ دومین شغل مربوط به رشته تحصیلی‌اش می‌شد اما گفت حقوقش خیلی کم است! و سومین کار را هم به خاطر ساعت کاری زیادش رد کرد. در واقع او دنبال کاری است که هم حقوق خیلی بالایی داشته باشد و هم ساعت کاری کم! همچنین می‌خواهد کارش مناسب با رشته تحصیلی‌اش باشد! با خود فکر کردم که اصلا دلش می‌خواهد سرکار برود یا نه؟ 2 میلیون شغل بدون طرفدار وجود دارد نگاهی به آگهی‌ها می‌اندازم، آگهی‌هایی که نشان می‌دهد شغل های زیادی برای بیکاران وجود دارد. تعجب می‌کنم! چطور با این همه فرصت شغلی، آمار بیکاری روز به روز در حال افزایش است! دو میلیون شغل بی‌تصدی را نخستین بار ۲۸ آذر ماه ۹۳ علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد و گفت: هم اکنون ۲ میلیون فرصت شغلی کشور در اختیار اتباع خارجی است. به عقیده ربیعی نگاه کارجویان به اشتغال عوض شده است. وی اشاره کرده بود که این مشاغل بدون متصدی، شغل ‌های سخت و فیزیکی هستند که خریداری ندارند. به همین دلیل ربیعی به صراحت بیان کرده بود: «نیازمند تغییر تیپولوژی نیروی کار هستیم.» پس از او رئیس دانشگاه جامع علمی-کاربردی حتی رقم را بیشتر اعلام کرد! عبدالرسول پورعباس آمار این مشاغل را ۲. ۵ میلیون نفر ذکر کرد. دلیل این رئیس دانشگاه برای طرفدار نداشتن این شغل‌ها نداشتن مهارت متقاضیان بوده است. همچنین حسن طایی، معاون توسعه اشتغال وزارت کار این مسئله را به گونه‌ای دیگر عنوان کرد و گفت: متقاضیان شغل باید کمی سطح انتظارات خود را پایین بیاورند و پس از یافتن شغل به تدریج رشد کنند. درخواستی که از نگاه تحصیل‌کرده ‌های دیروز و متقاضیان امروز شغل در بازار کار، شاید چندان خوشایند نباشد. با این حال به نظر می‌ رسد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی فعلاً تنها می‌تواند برای حل این مشکل از همین راهکار «درخواست» استفاده کند. نکته قابل توجه تعداد کل بیکاران کشور است. در حالی حدود دو میلیون و ۳۰۰ هزار بیکار در اقتصاد ایران وجود دارد که طبق آمارهای برخی مسوولان به همین میزان نیز فرصت شغلی در کشور وجود دارد که متصدی ندارند. طبق آخرین آمار اعلامی از سوی مرکز آمار ایران در حال حاضر حدود دو میلیون و ۳۰۰ هزار بیکار در کشور وجود دارد. بیکارانی که به دلیل نداشتن مهارت یا نبودن فرصت‌های شغلی نتوانسته‌اند مشغول به کار شوند. در این میان عده‌ای معتقدند سخت ‌بودن برخی مشاغل نیز باعث عدم‌ تمایل نیروی کار به این شغل‌ها شده است. شغل‌های دشواری که دستمزد آن‌ها خیلی کم است و فرد جویای کار رغبت نمی‌کند سراغ آن‌ها برود. آیا افغان‌ها، مانع کار ایرانی‌ها هستند؟ مدت زیادی است که نرخ بیکاری در ایران در حال افزایش است و هر روز به تعداد بیکاران اضافه می‌شود. برخی علت این مساله را حضور گسترده کارگران افغان می‌دانند. طوری که تعدادی از معترضان، ماه گذشته به مناسبت روز کارگر، با در دست گرفتن پلاکاردهایی که محدودیت کار کارگران مهاجر و غیر ایرانی، به ویژه کارگران افغان را مطرح می‌کرد، راهپیمایی کردند. روی بسیاری از پلاکارد‌ها شعارهای «کارفرما حیا کن، افغانی را‌‌ رها کن»، «کارفرما حیا کن، اتباع را‌‌ رها کن» و «کارگر خارجی، اخراج باید گردد» نوشته شده بود. علیرضا محجوب؛ نماینده مجلس و دبیر کل خانه کارگر ایران هم کمی پیش گفته بود: «اشتغال اتباع خارجی در کارهای ساختمانی مهم‌‌ترین عامل تهدید معیشت کارگران ساختمانی است و این قشر ضعیف جامعه را به نان شب محتاج کرده است.» با این حساب، این سؤال جدی مطرح می‌شود که آیا واقعا افغان‌های مقیم ایران که غالبا کارگران ساده شغل‌های سخت و پست هستند، مانع از اشتغال میلیون‌ها ایرانی محسوب می‌شوند؟ واقعیت این است که آن بخش از دستگاه‌های دولتی ایران که می‌بایست پاسخگوی انتظارات جامعه کارگری آن کشور باشند، تعمدا این باور را ترویج و تقویت می‌کنند که مانع اصلی اشتغال ایرانیان، «کارگران خارجی»، «اتباع بیگانه» و «افاغنه» هستند. اما اگر قرار بر یک ارزیابی منصفانه، جامعه‌شناسانه و عادلانه باشد، باید گفت که افغان‌ها هم کارهای سخت می‌کنند و هم به سختی کار می‌کنند. آن‌ها غالبا به شغل‌هایی اشتغال دارند که کمتر ایرانی‌ای حاضر به کار در آن مشاغل می‌شود. از سوی دیگر، معضل بیکاری در ایران، تابعی از شرایط و زمینه‌های بد و بزرگ اقتصادی است که اصولا به حضور کارگران خارجی، ربطی ندارد. تحریم، تورم، کاهش قیمت نفت، واردات بی‌رویه کالاهای ارزان چینی و تغییر در معادله تولید و تقاضای محصولات داخلی از مهم‌ترین عوامل بیکاری در ایران است ؛ بنابراین، موضع گیری امثال علیرضا محجوب؛ نماینده مجلس و دبیر کل خانه کارگر ایران، چیزی جز یک فرافکنی و فرار از پرداختن به معضلات بنیادی‌تر بیکاری در ایران نیست.