تماس با 123 برای کودکان، فرهنگ‌سازی نشده است/ مددکاران بدون حکم قضایی اجازه ورود به خانه را ندارند

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که هنگام تردد در خیابان های شهر، با مادر یا پدری برخورد کنید که در حال فریاد زدن بر سر کودک خردسال خود باشد، یا حتی در برخی موارد فرزند خود را کتک بزند. این روزها برخی از پدران و مادران اعصاب ندارند و به هر نحوی که شده است موجب آزار کودک خود می شوند. گاهی با یک اخم کردن و نیشگون گرفتن قضیه را فیصله می دهند و گاهی تا کبود نشدن صورت و بدن کودکشان از پای نمی نشینند! این افراد حتی به نگاه اطرافیان هم توجهی ندارند و تنها هدف خودشان را که آسیب زدن به کودک است پیش می برند. در حال حاضر کودک‌آزاری های عاطفی، روانی ،جسمی و جنسی از سوی خانواده‌ها انجام می‌شود و معمولا کودک‌آزاری عاطفی و جسمی توامان با هم شکل می‌گیرد. كودك‌آزاری در هر شكلی، موجب بزرگ‌سالانی آسيب‌ديده می‌شود كه احتمال دارد خود نيز به كودك‌آزاری بپردازد. كودكانی كه مورد حمله قرار گرفته‌اند و يا قربانی شده‌اند احتمال دارد تا همان كارها را در آينده انجام دهند. بنابراين پيشگيری از كودك‌آزاری يكی از انواع مراقبت‌ است. اما این پیشگیری چطور صورت می گیرد؟ کودکان هنگامی که مورد آزار و اذیت قرار می گیرند چه کنند؟ اکثریت کودکان اطلاعی از این موضوع ندارند که اگر خانواده شان موجب آزار و اذیت آنها شد با 123 تماس بگیرند و از اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی کمک بخواهند. هر چند به تازگی، لیلا ارشد، مدیرعامل سابق انجمن حمایت از حقوق کودکان به مشکلات خط ۱۲۳ اورژانس اجتماعی بهزیستی اشاره کرده و گفته: بعد از گذشت چند سال هنوز مددکاران بدون حکم قضایی اجازه ورود به خانه را ندارد و همین موضوع را سخت و روند کار را طولانی می کند. وی با تاکید بر اینکه با پیچیده‌تر شدن و صنعتی شدن جوامع، کودک‌آزاری‌ها نیز بیشتر می‌شود، می گوید: نقش رسانه‌ها و فعالیت‌ آنها در این زمینه باعث شده که کودک‌آزاری بیشتر مطرح شود، اما نمی‌توانیم بگوییم کدام یک از انواع کودک‌آزاری‌ها بیشتر رخ می‌دهد. ارشد تصریح می کند: به عنوان فعال حقوق کودک و مددکار اجتماعی طی سال‌های فعالیت خود نمونه‌های بارزی از کودک‌آزاری و عدم توجه والدین به فرزندانشان را دیده‌ام که دلیل اصلی آنها نداشتن آموزش و آگاهی لازم از سوی خانواده‌هاست. ارشد به نبود قوانین حمایتی از کودکان اشاره می کند و می افزاید: در قانون اساسی عنوان شده تنبیه به قدر کفایت برای تربیت کودک اما هیچ وقت این قدر کفایت ،تبیه و تربیت تعریف نشده و هر فردی (پدر یا مادر) از نظر خود فرزندش را تنبیه می‌کند که متاسفانه قدر آن مشخص نیست و این مشکلی است که از سال‌های گذشته وجود داشته و همچنان باقی است. این فعال حقوق کودک بیان می کند:‌ آموزش به جوانان باید از طریق صدا و سیما، آموزش و پرورش، خانواده‌ها و عمومی انجام گیرد، چرا که در حال حاضر تربیت کودک موروثی شده؛ در حالی که باید پدر و مادر شناخت دقیقی از وظایف خود برای تربیت و مراحل رشد کودک داشته باشند تا بتوانند آنها را به بهترین نحو تربیت کنند. وی با اشاره به اینکه معمولا در اغلب خانواده‌ها در ابعاد متفاوت کودک‌آزاری عاطفی وجود دارد، می گوید: تحقیر، توهین، نگاه سرد،نادیده گرفتن، مقایسه ، تبعیض و ... از مصادیق کودک‌آزاری عاطفی محسوب می‌شود و به دلیل اینکه والدین نمی‌دانند در هر سن با کودک چه رفتاری داشته باشند، برای کوچک‌ترین مسائلی، کودکان خود را آزار می‌دهند. این مددکار اجتماعی کودک به لایحه حمایت از حقوق کودک و نوجوان اشاره می کند و اظهار می دارد: در سال ۸۳ با کمک فعال حقوق کودک و متخصصین این لایحه به تصویب رسید و بعد از آن بود که کودک آزاری جرم عمومی محسوب شد بطوریکه هم اکنون هر فردی می تواند کودک آزاری را گزارش کند درحالیکه در گذشته اینچنین نبود. 123 چه می گوید؟ اورژانس اجتماعی، بر اساس بند ب تبصره 15 قانون بودجه سال 86 كل كشور شكل گرفته و تلفيقی از مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی ( مركز اورژانس اجتماعی )، خط تلفن اورژانس اجتماعی ( 123 )، تيم سيار اورژانس اجتماعی ( خدمات اجتماعی سيار ) و پايگاه اورژانس اجتماعی ( پايگاه خدمات اجتماعی ) است كه در مرحله اول با هدف توانمندسازی اجتماع محور در سكونت گاه های غير رسمی تدوين شده بود. در واقع این سازمان مواردی چون کودک آزاری و همسرآزاری را بررسی می کند و طبیعتا یکی از اهداف این سازمان مربوط به کودکانی است که مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند اما متاسفانه این موضوع به طور گسترده اطلاع رسانی نشده و کودکان از آن اطلاع پیدا نکرده اند. طی تماس تلفنی خبرنگار « فردا » با اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی و جویا شدن این موضوع که آیا کودکان با این سازمان تماس می گیرند یا نه؟ فهمیدیم که بیشتر بزرگسالان با این مرکز تماس گرفته و کودکان ارتباط چندانی با سازمان اورژانس اجتماعی ندارند. متاسفانه یکی از ضعف هایی که مشاهده می شود عدم اطلاع رسانی و عدم فرهنگ سازی در این زمینه است که کودکان بتوانند توسط آن از حقوق خودشان دفاع کنند.