مستحبات و مکروهات خوردن و آشامیدن

گفتن بسم الله الرحمن الرحیم در آغاز و حمد و سپاس خدا در پایان، حضرت علی(ع) می‌فرماید: هر که هنگام شروع خوردن غذا یا نوشیدنی، نام خدا را به زبان آورد و در پایان خدا را حمد و سپاس گوید، هرگز درباره نعمت آن غذا از او سؤال نخواهد شد.(4)

امام صادق(ع) می‌فرماید: امام سجاد(ع) وقتی غذایی را پیش رویش قرار می‌دادند، می‌گفت: «اللهم هذا من منّک و فضلک و عطائک فبارک لنا فیه وسوّغناه و ارزقنا خلفا اذا الکناه و رب محتاج الیه رزقت فاحسنت اللهم و جعلنا من الشاکرین فاذا رفع الخوان قال الحمد لله الذی حملنا فی البر و البحر و رزقنا من الطیبات و فضلنا علی کثیر من خلقه تفضیلاً».(5)

امام باقر(ع) می‌فرماید: «پیامبر اکرم(ص) بعد از پایان سفره فرمود: «اللهم اکثرت و اطبت و بارکت فاشبعت و ارویت الحمد الله الذی یطعِم و لا یطعم».(6)

*توصیه به شستن دست‌ها پیش و پس از غذا

- پیامبر خدا(ص): شستن دست‌ها پیش و پس از غذا، شفایی برای تن و مایه برکت در روزی است؛ شستن دست‌ها پیش از غذا، فقر را دور می‌کند و شستن دست‌ها پس از غذا، اندوه را می‌راند و چشم را سلامت می‌دهد؛ اگر کسی از شما در حالی که خوابید که در دستانش بوی گوشت بود و آن را نشست و آنگاه عارضه‌ای به وی رسید، مبادا جز خویش را نکوهش کند.

- امام علی(ع): شستن دست‌ها پیش و پس از غذا، موجب فزون شدن عمر است و سبب زدودن چربی از جامه‌هاست و دیده را جلا می‌دهد.

-امام صادق(ع): دستهایتان را پیش و پس از غذا بشویید؛ چرا که فقر را می‌برد و بر عمر می‌افزاید.

*گذاشتن سبزی در سفره

- پیامبر خدا(ص): سفره‌هایتان را به سبزی آذین کنید؛ زیرا آن، همراه با گفتن بسم الله، شیطان را می‌راند.

- امام صادق(ع): هر چیزی زیوری است و زیور سفره، سبزی است.

*آغاز کردن غذا با نمک و به پایان بردن آن با نمک

-پیامبر خدا(ص): هر کسی که غذای خود را با نمک آغاز کند وبا نمک به پایان ببرد، از هفتاد و دو درد- که جذام و برص(پیسی) از آن جمله است - در امان می‌ماند.

-امام کاظم(ع): سفره‌ای که در آن نمک نباشد، بی برکت است، آغاز کردن غذا با نمک، برای تندرستی بهتر است.

*به پشت دراز کشیدن پس از غذا

-امام جعفر صادق(ع): دراز کشیدن پس از غذا، بدن را چاق می‌کند، غذا را هضم می‌کند و درد را [از درون انسان] بیرون می کشد.

-امام رضا(ع): هرگاه چیزی خوردی، به پشت دراز بکش و پای راست خود را روی پای چپ بگذار.

*مستحبات غذا خوردن

- هر دو دست را پیش از غذا بشوئید.

-بعد از غذا دستان خود را بشوئید.

-میزبان پیش از همه شروع به غذا خوردن کند و بعد از همه دست بکشد.

-اول غذا بسم الله بگویید.

-با دست راست غذا بخورید.

-با سه انگشت یا بیشتر غذا بخورید.

-اگر چند نفر سر یک سفره نشسته‌اند هر کسی از غذای جلو خودش بخورد.

-لقمه را کوچک بردارید.

-سر سفره زیاد بنشینید و غذا خوردن را طول بدهید.

- غذا را خوب بجوید.

-بعد از غذا حمد خدا را بجا آورید.

-انگشتان را بلیسید.

- بعد از غذا خلال کنید.

-آنچه بیرون سفره می‌ریزید را جمع کرده و بخورید.

-در اول روز و اول شب غذا بخورید و در بین روز و بین شب غذا نخورید.

-بعد از خوردن غذا به پشت بخوابید و پای راست را روی پای چپ بیندازید.

- در اول غذا و آخر آن نمک بخورید.

- میوه را پیش از خوردن با آب بشویید.(7)

*مکروهات غذا خوردن

-در حال سیری غذا خوردن

- پرخوردن

-نگاه کردن به صورت دیگران در موقع غذا خوردن

- خوردن غذای داغ

-بعد گذاشتن نان در سفره منتظر چیز دیگر شدن

- پاره کردن نان با کارد

- گذاشتن نان زیر ظرف غذا

- پاک کردن گوشتی که بر استخوان چسپیده به طوری که چیزی در آن نماند.

- پوست کندن میوه

- دور انداختن میوه پیش از آنکه آن را بخورید.(8)

*مستحبات و مکروهات آب آشامیدن

در آشامیدن آب چند چیز مستحب است: آب را به صورت مکیدن بیاشامد، در روز ایستاده آب بخورد، پیش از آشامیدن آب بسم الله و بعد از آن الحمدلله بگوید، به سه نفس آب بیاشامد، از روی میل آب بیاشامد، بعد از آشامیدن آب حضرت اباعبدالله(ع) و اهل بیت ایشان را یاد کند و قاتلان آن حضرت را لعنت کند.

در آشامیدن آب چند چیز مکروه است: زیاد آشامیدن آب و آشامیدن آن بعد از غذای چرب، در شب به حال ایستاده آب خوردن، با دست چپ نوشیدن آب، از ظرف شکسته آب نوشیدن.(9)

*پی‌نوشت‌ها:

١-مائده، آیه ١6.

٢- نساء، آیه ١٣4.

٣-دانشنامه احادیث پزشکی،ری‌شهری، محمد، ج١، ص 126.

4-ر.ک: کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1365، ج 6، ص 29

5-همان.

6-ر.ک: الکافی، همان.

7- توضیح المسائل امام(ره)، ص 2636

8-توضیح المسائل امام(ره)، ص 2637

9- توضیح المسائل امام (ره)، ص2638-2639