دقیقاً کدام ۱۴ فیلم آقای ایوبی؟

سرویس فرهنگی فردا: حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی شب گذشته در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری گفت: «در ۱۷ ماه گذشته، حدود ۱۴ فیلم دفاع مقدس با قصه‌های متنوع با بودجه کمی ساخته شدند و من از ساخت آن‌ها کاملاً راضی هستم.»

وی با حضور در این برنامه که اجرای آن را کامران نجف زاده بر عهده داشت عدد ۱۴ را به‌عنوان سهم تولیدات دفاع مقدسی از دوره مدیریتی خود در سینمای ایران اعلام کرد. اما تنها با نگاهی کوتاه به سبد آثار اکران شده سی و سومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر متوجه می‌شویم که تنها سه اثر مرتبط با جنگ و دفاع مقدس در این دوره جشنواره پذیرفته‌شده که با حمایت بنیاد سینمایی فارابی ساخته شده‌اند. فیلم‌های سینمایی «تا آمدن احمد» به کارگردانی صادق صادق دقیقی، «تگرگ و آفتاب» ساخته رضا کریمی و «حکایت عاشقی» احمد رمضان زاده آثاری بودند که در ارتباط با دفاع مقدس ساخته شده بودند و به دامنه‌های تأثیر جنگ پرداخته بودند.

نقطه مشترک این سه اثر علاوه بر دفاع مقدس اما ساخت نسبتاً ضعیفی بود که در پایان جشنواره، نه تنها هیچ کدام جایزه ای به خود اختصاص ندادند که حتی نتوانستند توجه منتقدین و علاقه‌مندان به این حوزه را به خود جلب کنند.

در یک سال گذشته ۶ فیلم دفاع مقدسی به اکران عمومی رسیدند که برخی از بهترین ساخته‌های دوره‌های اخیر بودند و با فروش بالا و استقبال مخاطب مواجه شدند. فیلم‌های «چ» ابراهیم حاتمی کیا، «شیار ۱۴۳» نرگس آبیار، «خانه ای کنار ابرها» سید جلال دهقانی اشکذری، «معراجی‌ها» مسعود ده‌نمکی، «پنجاه قدم آخر» کیومرث پوراحمد و «زیباتر از زندگی» انسیه شاه حسینی آثاری بودند که هرچند در سال 93 به اکران عمومی رسیدند اما همه در سال‌های پیش از آن و دوره مدیریتی پیش از ایوبی ساخته‌شده، در دوره‌های قبلی جشنواره فیلم فجر حاضر بودند و نمی‌شود آن‌ها را محصول دوره یادشده اخیر دانست.

البته این اولین بار نیست که رئیس سازمان سینمایی آمارهای مبهم با خروجی‌ها نامشخص اعلام می‌کند. وی اخیراً در دیدار با آیت‌الله علم الهدی امام‌جمعه مشهد آمار جالب دیگر اعلام کرده بود که سؤالات تازه ای را ایجاد می‌کند.

رئیس سازمان سینمایی کشور در این دیدار که روابط عمومی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی خبر آن را منتشر کرده با بیان اینکه «۲۰ فیلم با موضوعات مستقیم دینی، انقلاب و دفاع مقدس تولیدشده است» اظهار داشت: «سینما سال گذشته نسبت به مسئله غزه، فلسطین، مقاومت و تکفیری‌ها عکس‌العمل نشان داده و چندین فیلم هم با همین عناوین در حال تولید است.» اما در اخبار منتشرشده در رسانه‌ها تنها فیلم سینمایی «آوازهای سرزمین من» به‌عنوان اولین و تنها اثر سینمایی ایرانی مرتبط با داعش اعلام‌شده بود که در اتفاقی دور از انتظار به جشنواره فجر هم راه نیافت!

به نظر می‌رسد لازم است برای شفاف شدن فضا و رفع ابهامات، روابط عمومی سازمان سینمایی فهرست این ۱۴ یا ۲۰ فیلم مورد اشاره حجت‌الله ایوبی را نیز اعلام کند تا زمینه معرفی و استفاده بهتر از این فیلم‌ها را نیز برای علاقه‌مندان به این حوزه فراهم نمایند.

اگر هم آقای ایوبی در آمار ارائه شده آثار حوزه مستند را نیز لحاظ کرده‌اند ضمن خسته نباشید به ایشان و همکارانشان باید گفت بهتر است در ارائه چنین آماری نیز تفکیک را رعایت کنند تا مردم و اهالی هنر و سینما بهتر بتوانند در جریان این امور قرار گیرند. عرصه مستند و سینما هرچند اشتراکاتی دارند و محصول هر دو «فیلم» لقب می‌گیرد، اما تفاوت‌های اساسی در ساخت، تولید و گستره مخاطب و اکران بین آن‌ها وجود دارد. هرچند به نظر نمی‌رسد مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به‌عنوان نهاد مسئول و زیرمجموعه مستقیم ایوبی کارنامه قابل دفاعی در ساخت آثار دفاع مقدس داشته باشد. چراکه عمده تولیدات مستند با این موضوعات به نهادهای دیگر مثل حوزه هنری، بسیج، صداوسیما و... اختصاص دارد.

البته نگارنده امیدوار است فیلم اخیر سامان مقدم به اسم «نهنگ عنبر» در این آمار لحاظ نشده باشد! چراکه در این فیلم شاهد روایتی بحث‌برانگیز درباره خروج یک سرباز فراری از کشور هستیم با همان چمدانی که به هنگام خروج غیرقانونی از کشور در دستش بوده دستگیرشده و با همان پوشش و چمدان به جبهه برده شده و در نزدیکی خط مقدم رها می‌شود! جالب آنکه گفته می‌شود کل این نما دو دقیقه بیشتر نیست یعنی از دستگیری "ارژنگ" به‌عنوان سرباز فراری تا رها شدن در جبهه در فیلم هست و فیلم برای دریافت مجوز با مشکلاتی مواجه شده. اگر چنین فیلمی در آمار لحاظ شده بد نیست آن را به عنوان نمونه به آیت‌الله علم الهدی ارائه دهند!

این اعلام آمار در حالی صورت می‌گیرد که روز گذشته مشروح صحبت‌های رهبر معظم انقلاب در دیدار با عوامل فیلم دفاع مقدس شیار ۱۴۳ به‌صورت رسمی منتشر شد و ایشان در خصوص سینمای دفاع مقدس صراحتاً فرموده‌اند: «به‌نظر من یک قصور بزرگی - نمی‌گوییم تقصیر؛ لااقل قصور بزرگی - اتّفاق افتاده است، باید جبران بشود. به نظر من ما پنجاه سال دیگر هم بایستی درباره‌ی دفاع مقدّس بنویسیم، بگوییم، توصیف کنیم، تشریح کنیم، انواع و اقسام هنرها را به خدمت بگیریم، برای اینکه این حادثه‌ی عظیم را تبیین‌کنیم.»

با این حال این صحبت آقای ایوبی نیز درست است که ساخت آثار دفاع مقدس دشواری بسیار و بودجه زیادی به نسبت دیگر آثار طلب می‌کند. اما امیدواریم با تلاش‌های نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط شاهد تولید آثار ارزشمند و باکیفیت بیشتر در سینمای دفاع مقدس باشیم.