شغل‌هایی که در ایران کسی سراغشان نمی‌رود /سخت ترین شغل در ایران چیست؟

سرویس اجتماعی فردا: اکثر جوانان بعد از فارغ التحصیل شدن از رشته دانشگاهی و ارسال صدها رزومه به شرکت های مختلف و مصاحبه های متعدد، هیچ جا مشغول به کار نمی شوند. شاید باورتان نشود اما در کنار تعداد افراد بیکاری که سر به فلک کشیده است، تعدادی مشاغل در کشور وجود دارد که به دنبال نیروی کار هستند اما این شغل ها به خاطر نداشتن طرفدار، خالی از منابع انسانی مانده اند! حدود 2 میلیون شغل بی متصدی دو میلیون شغل بی تصدی را نخستین بار 28 آذر ماه 93 علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد و گفت: هم اکنون 2 میلیون فرصت شغلی کشور در اختیار اتباع خارجی است. به عقیده ربیعی نگاه کارجویان به اشتغال عوض شده است. وی اشاره کرده بود که این مشاغل بدون متصدی، شغل ‌های سخت و فیزیکی هستند که خریداری ندارند. به همین دلیل ربیعی به صراحت بیان کرده بود: «نیازمند تغییر تیپولوژی نیروی کار هستیم.» پس از او رئیس دانشگاه جامع علمی-کاربردی حتی رقم را بیشتر اعلام کرد! عبدالرسول پورعباس آمار این مشاغل را 2.5 میلیون نفر ذکر کرد. دلیل این رئیس دانشگاه برای طرفدار نداشتن این شغل ها نداشتن مهارت متقاضیان بوده است. همچنین حسن طایی، معاون توسعه اشتغال وزارت کار این مسئله را به گونه ای دیگر عنوان کرد و گفت: متقاضیان شغل باید کمی سطح انتظارات خود را پایین بیاورند و پس از یافتن شغل به تدریج رشد کنند. درخواستی که از نگاه تحصیل‌کرده ‌های دیروز و متقاضیان امروز شغل در بازار کار، شاید چندان خوشایند نباشد. با این حال به نظر می‌ رسد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی فعلاً تنها می‌تواند برای حل این مشکل از همین راهکار «درخواست» استفاده کند. مقایسه تعداد افراد بیکار و تعداد شغل های بی تصدی نکته قابل توجه تعداد کل بیکاران کشور است. در حالی حدود دو میلیون و 300 هزار بیکار در اقتصاد ایران وجود دارد که طبق آمارهای برخی مسوولان به همین میزان نیز فرصت شغلی در کشور وجود دارد که متصدی ندارند. طبق آخرین آمار اعلامی از سوی مرکز آمار ایران در حال حاضر حدود دو میلیون و 300 هزار بیکار در کشور وجود دارد. بیکارانی که به دلیل نداشتن مهارت یا نبودن فرصت‌های شغلی نتوانسته‌اند مشغول به کار شوند. از این میزان بیش از یک میلیون و 600 هزار نفر مرد و حدود 700 هزار نفر زن هستند. همچنین یک میلیون و 800 هزار نفر در بخش شهری و 500 هزار نفر دیگر در بخش روستایی کشور هستند. موضوع قابل توجه دیگر این است که از این دو میلیون و 300 هزار نفر، 700 هزار نفر آنها جوانان 15 تا 24 سال و حدود 800 هزار نفر دیگر آنان جوانان 24 تا 29 سال هستند. حال سوال این است با آمار بالای تعداد افراد بیکار، دلیل اینکه حدود دو میلیون شغل بدون منابع انسانی وجود دارد چیست؟ عده ای معتقدند سخت ‌بودن برخي مشاغل نيز باعث عدم‌ تمايل نيروي كار به اين شغل‌ها شده است. شغل های دشواری که دستمزد آنها خیلی کم است و فرد جویای کار رغبت نمی کند سراغ آنها برود. سخت ترین شغل در ایران چیست؟ میزان درآمد هر فردی با میزان رضایت مندی او از شغلش نسبت دارد. برای همین است که در رتبه بندی های جهانی میزان متوسط درآمد در هر شغلی هم ملاک خودشان قرار می دهند. البته برای تعیین خوبی یا بدی یک شغل فقط داشتن یک درآمد مشخص کافی نیست.

برخي از مشاغل سخت و زيان‌آور، در آيين‌نامه مربوط به اين مشاغل ذكر شده است. بيشتر مشاغل مربوط به‌ كار در معدن به‌عنوان مشاغل سخت شناخته مي ‌شود. این جمله معروف است که سخت ترین کار در دنیا کار در معدن است. كارگراني كه در تونل‌ها و راهروهاي سرپوشيده به استخراج مي ‌پردازند، كار استخراج شامل جدا كردن و منفجركردن مواد از سطح كار، حمل مواد و عمليات مربوط به انفجار و انجام امور تأسيسات داخل معدن، حفر قنات، چاه فاضلاب، كار در مخازن سربسته و تخليه و حمل مواد مذاب از كوره به‌ نحوي كه كارگر در معرض مستقيم حرارت يا بخار زيان‌ آور كوره باشد، جزو اين بخش از مشاغل سخت به‌ حساب مي‌ آيند. برخی از کارگران معدن در ایران، علاوه بر شرایط سخت کاری، باید شرایط ویژه حقوق و دستمزد را نیز به مصایب شغلی خود اضافه کنند. برخی کارگران در دو تا سه شیفت کاری به صورت مداوم در ۱۵روز کار می کنند. در حالی که کار در اعماق زمین به دلیل آثار زیان‌ باری که در دراز مدت بر سلامتی کارگران می‌ گذارد طبق ماده ۵۲ قانون کار نباید در روز از ۶ ساعت و در هفته از ۳۶ساعت تجاوز کند! از دیگر مشاغل سخت می توان برخي شغل‌ های خدماتی در اماكنی نظير اصطبل را نام برد. حمل و دفن زباله شهری، كار در كارگاه‌های دباغی و گندآبروها، كار مستمر در طويله و سالن ‌های پرورش طيور را هم می توان در اين دسته قرار داد. دسته ديگر مشاغل سخت نيز شامل شغل‌هايی می شود كه براي بدن آسيب‌ هايی را به همراه دارد.

كار مستمر در فضاي باز و ارتفاع بيش از 5 متر روی دكل، اتاقك‌ های متحرك، داربست و اسكلت‌ ها، كار مستمر روی خطوط و پست‌های انتقال برق با فشار 63 كيلووات به بالا، مشاغل شن‌پاشی، پخت آسفالت دستی، قيرپاشی، جوشكاري در داخل مخزن، كار مستمر با اشعه‌ های زيان‌آور مانند راديو اكتيو، كار در محل‌هايی با فشار محيط بيش از حد طبيعي مانند غواصی، كار مستمر در محيط‌ هايی كه با وجود رعايت ايمنی موجب بروز بيماری های گوشی می شود، سمپاشی باغ‌ ها، مزارع، اماكن پرورش دام و طيور، توليد و تركيب سموم و حشره‌ كش‌ ها و كار با وسايل دارای ارتعاش زيان‌آور، جزو مشاغل سخت است كه اتباع خارجي عموما در اين بخش‌ ها مشغول به‌ كار هستند. طبق آيين‌ نامه اجرايی قانون مشاغل سخت و زيان‌ آور، كار در زندان‌ ها و ندامتگاه‌ ها كه مستقيما با زندانی در ارتباط است نيز جزو مشاغل سخت محسوب می شود.

بیماری بسیاری از پرستاران ایرانی به خاطر سختی کار نتایج بررسی‏ها نشان می‌دهد پرستاران بیش از صاحبان مشاغل دیگر، از کار خود به دلیل بیماری و یا آسیب جسمی مرخصی می‌گیرند. اگر شما در بخش توان ‌بخشی پرستار باشید، باید با بیمارانی کار کنید که توانایی کنترل بدن خود را ندارند و در حین جا به ‌جا کردن آنها یا کمک به توان ‌بخشی ‌شان، فشار زیادی بر بدن ‌تان وارد می‌شود و حتی ممکن است تعادل شما هم به هم بخورد و زمین بخورید و دچار آسیب شوید. بارها خم شدن جلوی بیماران تا کفش‌هایشان را بپوشند، کمک به آنها برای راه رفتن، حمام کردن، مرتب کردن بدن آنها وقتی به تختخواب باز می‌گردند، فشار زیادی بر بدن پرستاران وارد می‌کند. جلوگیری از وارد شدن فشار کاری به بدن و کمک خواستن از متخصصان در هنگام بروز درد، بهترین راه برای رهایی از دردهای مزمن این شغل است.

بي عدالتي در محاسبه بازنشستگی مشاغل سخت براساس قانون مشاغل سخت و زيان آور هر يک سال فعاليت در کارهاي سخت و زيان آور بايد ۱/۵سال محاسبه شود، اما براساس همين قانون و با تفسير تامين اجتماعی افزايش ۱/۵برابری سابقه کاری افراد فقط در صورتی اجرا می شود که آنها ۲۰ سال متوالی در يک کار سخت و زيان آور فعال بوده باشند، اما چه وقت شرايط بيمه شده براي بازنشستگی از توالی به تناوب تغيير می کند؟ با تمام آسیب های جسمی و روحی که مشاغل سخت بر نیروی انسانی وارد می کند اما بر اساس قانون مشاغل سخت و زيان آور هر بيمه شده فقط ده روز در طول سال حق غيبت غيرموجه دارد و در صورتی که اين ده روز حتي يک روز بيشتر شود، شرايط وی از متوالی به متناوب تغيير می کند يعني به جای ۲۰ سال متوالی بايد با ۲۵ سال متناوب بازنشسته شود! اين مشکل نهايت بي عدالتی در حق بيمه شدگانی است که در مشاغل سخت و زيان آور مشغول کارند و عامل مهمی برای اين که بسياری از شاغلان در مشاغل سخت و زيان آور حتي پس از رسيدن به سن بازنشستگي هم نتوانند از تسهيلات اين قانون استفاده کنند. شاید یکی از دلایل دو میلیون شغل بی تصدی همین بی عدالتی ها باشد. بهتر است با قرار دادن مزایا و امتیازاتی برای این مشاغل سخت و مشاغل دیگری که طرفدار ندارند، باعث جذب نیروهای انسانی شد تا معضل بیکاری هر چه سریعتر رفع شود.