جاده ابریشم و احیای دو قدرت تاریخی/ ایران برای چین چقدر اهمیت دارد؟

سرویس سیاسی «فردا»: نشریه دیپلماتیک به بررسی روابط ایران و چین در طی یک دهه گذشته پرداخته است و درباره نقش چین در کاهش فشار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران می‌نویسد: پکن یک عضو شورای امنیت سازمان ملل متحده است که در طول مذاکرات هسته‌ای 1+ 5 همواره از طرف ایرانی پشتیبانی کرده است. روابط ایران و چین گرچه دارای مشاجرات کوچکی است اما این رابطه با سرعت بسیار زیادی در حال گسترش است.

این نشریه با اشاره به افزایش 48 درصدی واردات نفت چین در نیمه نخست سال 2014 می‌نویسد: چین در نیمه نخست امسال 630000 بشکه نفت در روز از ایران وارد ‌می‌کند و ایران بعنوان چهارمین تولید کننده نفت جهان سومین شریک نفتی چین است. واضح است که با روابط قوی تجاری بین ایران و چین و حجم وابستگی چین به نفت ایران تحریم‌های غرب هرگز در قبال ایران موثر واقع نمی‌شود. غیرقابل جایگزین بودن نفت ایران برای چین یکی از دلایل معافیت این کشور از تحریم‌های ایران بود.

پکن از سال 2007 بزرگترین شریک اقتصادی ایران و جایگزین مورد اعتماد اروپا برای تهران بوده است. حجم مبادل ایران و چین به 36 میلیارد دلار می‌رسد و از این رقم چیزی حدود 13 میلیارد دلار حجم مبادلات غیرنفتی دو کشور با یکدیگر است.

به نظر می‌رسد علاقه‌مندی چین برای شرکت در پروژه‌های نفت و گاز ایران در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات با غرب بر سر پرونده هسته‌ای مشکلات فراوانی را برای دور جدید تحریم‌ها ایجاد خواهد کرد. هرچند چین از میدان نفتی آزادگان جنوبی کنار گذاشته شد اما قرار شد شرکت ساینوپک چین حجم تولید در میدان یادوران را به دو برابر افزایش دهد.

این گزارش همچنین به تلاش دو کشور برای احیای جاده ابریشم اشاره کرد و افزود: احیای جاده ابریشم به دو کشور اجازه می‌دهد تا حجم مبادلات خود را در سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا افزایش دهند و با توجه به پیشینه تاریخی ایران و چین اثرات فرهنگی گسترده‌ای را بر سه قاره برجای گذارند. همچنین چین قصد دارد تا با توسعه زیرساخت‌های ساختمانی در امتداد جاده ابریشم سطح تجارت خود را با غرب آسیا و اروپا گسترش دهد.

جاده ابریشم یک مسیرمبادلاتی تاریخی است که از چین آغاز می‌شود و تا ونیز ادامه دارد و مسیر تجارت زمینی را به تجارت دریایی پیوند می‌زند. احیای جاده ابریشم منافع گسترده ای را برای ایران و چین به ارمغان می‌آورد و نقش ژئوپلتیک ایران را به‌عنوان چهار راه تجاری و سیاسی جهان بیش از گذشته تثبیت ‌می‌کند.

برایند تحلیل‌های موجود از شرایط منطقه خاورمیانه، رکود اقتصادی در جهان، علاقه‌مندی طرف‌های بین‌المللی برای سرمایه‌گذاری در ایران نشان می‌دهد که رسیدن به توافق هسته‌ای بین ایران و غرب می‌تواند علاوه بر تاثیر بر اقتصاد داخلی ایران گره برخی از مشکلات بین‌المللی را باز کند.

قدرت‌هایی چون چین و روسیه از حضور در پرونده هسته‌ای ایران علاوه بر افزایش نفوذ خود در مسائل برجسته بین‌المللی احیای فضای دوقطبی در جهان را دنبال می‌کنند. روسیه و چین معتقدند که غنی‌سازی اورانیوم در ایران نباید متوقف شود بلکه با نظارت دقیق بین‌المللی در سطح صنعتی ادامه پیدا کند.

تلاش آمریکا برای حضور نظامی در منطقه شرق آسیا و حضور همزمان در منطقه نفت خیز خلیج فارس ضرورت همکاری بین دو کشور را برای مقابله با تهدیدات خارجی افزایش داده است.

چین به‌عنوان یکی از قدرت اقتصادی و سیاسی بین‌المللی تلاش می‌کند تا ایران دارای منافع نفتی و گازی گسترده را در کنار خود داشته باشد و در زمان لازم و افزایش کشمکش‌ها بین چین و غرب از اهرم ایران برای امتیاز گرفتن از آمریکا و اروپا استفاده کند.