اختلاف 50 هزارتایی ایران و 1+5 / مسئله این است؛ تعداد سانتریفیوژها!

هفته هاست که روشن است مسئله ظرفیت غنی سازی مهم ترین اختلاف ایران و 1+5 در مذاکرات فعلی است اما اخیرا جزئیات بیشتری در این باره منتشر شده است.

بر اساس اطلاعات اخیرا منتشر شده، موضع ایران در مذاکرات این است که باید بتواند به اندازه ظرفیت غنی سازی داشته باشد که بتواند سوخت مصرفی نیروگاه بوشهر راتولید کند.

نیروگاه بوشهر سالانه 30 تن دی اکسید اورانیوم 5 درصد مصرف می کند و برای تامین سوخت آن، ایران باید 54000 ماشین سانتریفیوژ نوع اول را به طور کامل راه اندازی کند.

ایران در مذاکرات تاکید کرده است اصراری به استفاده از نوع خاصی از ماشین ها ندارد ولی تعداد و نوع ماشین ها باید به اندازه ای باشد که در مجموع ایران بتواند 120 هزار سو ( SWU ) غنی سازی لازم برای تامین سوخت راکتور بوشهر را انجام بدهد.

ایران اکنون حدود 8000 ماشین فعال دارد. تعداد کل ماشین های نصب شده ایران در نطنز و فردو 21000 عدد است.

منابع مطلع می گویند موضع فعلی ایران در مذاکرات این است که هیچ ماشینی را برنمی چیند و همین تعداد ماشین را حفظ خواهد کرد ولی آماده است درباره برنامه زمان بندی افزایش این تعداد ماشین ها به 54000 عدد با 1+5 مذاکره و تفاهم کند.

متقابلا، امریکا اصرار دارد که ایران فقط می تواند 4000 ماشین سانتریفیوژ نوع اول را حفظ کند و باید بقیه ماشین ها را برچیند.

استدلال امریکایی ها این است که اگر تعداد ماشین های ایران بیش از این باشد، زمان گریز هسته ای ایران ( Break out ) به کمتر از 6 ماه کاهش پیدا می کند و حال آنکه از دید امریکا، هدف اساسی این مذاکرات افزایش این زمان به 12-18 ماه است.

جاستینا پاولاک و فردریک دال، در گزارشی برای خبرگزاری رویترز از بروکسل و وین که روز 14 خرداد منتشر شده، از قول یک مقام عضو 1+5 در این باره نوشته اند: «ایرانی ها انتظار دارند ظرفیت تامین سوخت (رئاکتور) بوشهر را کسب کنند و این موضوع، واقع گرایانه نیست چرا که بدین ترتیب زمان بسیار کوتاهی برای آغاز (به ساخت بمب اتمی) نیاز است».

پاولاک و دال توضیح داده اند که اساسا از دید امریکا هدف مذاکرات افزایش زمان گریز هسته ای ایران است نه تامین نیاز عملی ایران به غنی سازی و نتیجه گرفته اند که تعداد ماشین های ایران باید نهایتا بسیار کمتر از آن چیزی باشد که اکنون ایران خواهان آن است: «موافقتنامه جدید با ایران به احتمال زیاد به این کشور اجازه غنی سازی را خواهد داد، اما هدف چنین موافقتنامه ای طولانی کردن مدت زمانی است که ایران نیاز دارد در صورت تصمیم به ساخت بمب اتمی، مواد لازم برای این کار را فراهم کند».

مقصود از زمان گریز هسته ای، مدت زمانی است که طول می کشد تا ایران اورانیوم لازم (25 کیلو) برای یک وسیله انفجاری هسته ای را غنی سازی کند.

پاولاک و دال درباره تعداد ماشین هایی که غرب حاضر به پذیرش آن است، نوشته اند: «ایران هم اکنون حدود 19 هزار دستگاه سانتریفیوژ در اختیار دارد که حدود نیمی از آنها در حال فعالیت است. دیپلمات های غربی اعلام کردند تنها حدود نیمی از این دستگاه های سانتریفیوژ فعال را خواهند پذیرفت. البته هر گونه موافقت نامه طولانی مدت به دیگر عوامل نیز بستگی خواهد داشت که از جمله آنها می توان به میزان نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی بر فعالیت های ایران اشاره کرد. این تعداد دستگاه سانتریفیوژ احتمالا بخش اندکی از تعداد دستگاه هایی است که برای تهیه سوخت رئاکتور بوشهر به آنها نیاز است».

کارشناسان در تهران می گویند موضع فعلی ایران یک تاکتیک چانه زنی نیست بلکه موضعی کاملا واقعی است که اگر غرب آن را نپذیرد مذاکرات شکست خواهد خورد.

این کارشناسان می گویند به لحاظ سیاسی این برای ایران غیر ممکن است که حتی یک ماشین را برچیند و 1+5 باید به فرمولی بیندیشد که بر اساس آن ضرورتی به برچیدن ماشین ها در ایران نباشد.