نظر حسن خمینی درباره آزاداندیشی

ایسنا: حجت الاسلام والمسلمین سیدحسن خمینی در دیدار با جمعی از معاونان و مدیران کل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌های سراسر کشور که در حرم مطهر امام انجام شد، مباحث فرهنگی را دامنه‌دار دانست و افزود: فرهنگ تعریف‌های متفاوتی دارد، اما یک تعریف از فرهنگ، آن را مجموعه‌ای از هنجارهایی می‌نامد که بر رفتار، کردار، گفتار و افکار یک جامعه مسلط است و به گفتمان غالب تبدیل شده است. وی در ادامه هنجارها و ارزش‌ها را به دو حوزه تخصصی و عمومی تقسیم کرد و گفت: دسته‌ای از ارزش‌ها در فرهنگ همه افراد جامعه دارای اعتبار است. چنان‌که واجب بودن حجاب، نماز و حرام بودن دروغ یک ارزش عام اسلامی در میان همه افراد جامعه است، اما هریک از گروه‌های اجتماعی هنجارهایی مختص به خود دارند. وی درباره ارزش‌های عمومی که در محیط دانشگاهی صدق می کنند، توضیح داد: برخی از ارزش‌های عمومی در محیط‌های مختلف مصادیق مختلفی می‌یابند. چنان‌که دزدی در بازار به معنای کم‌فروشی و در دانشگاه به معنای نوشتن مقاله بدون رفرنس و منبع است. خیانت در امانت در محیط کسب و کار به یک معناست و در محیط دانشگاه به معنای نقل مطلبی از کسی بدون ذکر نام اوست. یادگار امام مصداق دیگر خیانت در امانت را عدم تعهد یک استاد به ساعات کاری دانست و گفت: استادی که بدون عذر به جای 16 جلسه 11 جلسه کلاس را تشکیل می‌دهد، خدای ناکرده، خیانت در امانت می‌کند. وی با بیان این‌که «تکراری حرف نزدن یک استاد مصداق دیگر رفتار اخلاقی در دانشگاه‌هاست»، افزود: استادی که برای دانشجویان خود ارزش قائل است این‌گونه نیست که در طول چهل سال یک جزوه یکسان را برای دانشجویان مختلف تکرار کند. وی «بی‌توجهی به هنجارهای تخصصی در محیط های مختلف» را مورد انتقاد قرار داد و گفت: اگر تاجری روی میز خود نوشته است «طلب العلم فریضه علی کل مسلم» به معنی جستجوی علم وظیفه هر مسلمانی است، درست نیست. این جمله در مدرسه و دانشگاه کاربرد دارد و تاجر باید روی میزش بنویسد «ویل للمطففین» یعنی وای بر کم فروشان. حسن خمینی گفت: معاونان فرهنگی دانشگاه‌ها علاوه بر توجه به هنجارهای عمومی باید به هنجارهای اختصاصی نیز توجه داشته باشند و نسبت به بالا بردن آن‌ها همت کنند. این‌که باید نماز بخوانیم، ایام شعبان زیارت بخوانیم؛ در ایام اعتکاف در مساجد معتکف شویم یا احترام بزرگترها را نگه داریم مختص مسجد، منزل و خیابان نیست. آن‌چه که به لحاظ فرهنگی در دانشگاه ارزشمند به حساب می‌آید و می‌توان از آن به عنوان ارزش فرهنگی اختصاصی یاد کرد، آزاد اندیشی فکری است. وی به معمول بودن آزاداندیشی در حوزه‌های علمیه اشاره و اظهار کرد: آزاد اندیشی از قدیم در حوزه مرسوم بوده است و هیچ‌کس در نادیده گرفتن آن عذری نداشته و ندارد. رهبری معظم انقلاب اسلامی نیز بر راه اندازی کرسی‌های آزاد اندیشی تأکید داشته‌اند و به صراحت از همه خواسته‌اند اهتمام داشته باشند که نهضت آزاداندیشی روی زمین نماند. از این رو هیچ کس عذری در سرباز زدن از ایجاد کرسی‌های آزاداندیشی در محیط‌های دانشگاهی ندارد. این کرسی‌های آزاداندیشی چه ایرادی دارد که در دانشگاه‌ها راه نمی‌افتد؟ وی تصریح کرد: کسانی از آزاداندیشی می‌ترسند که منطق خود را ضعیف می‌دانند. اگر به منطق خودمان اعتماد داشته باشیم و یقین بدانیم کتاب و اندیشه ما قابل دفاع است، از هیچ‌کس ترس و واهمه‌ای نخواهیم داشت. آزاداندیشی فکری، هنجار فرهنگی اختصاصی در دانشگاه‌هاست که معاونان و مدیران کل فرهنگی وزارت علوم در برابر آن مسئولیت دارند. رهبری بر این مسئله تأکید دارند و دولت جدید نیز این رویکرد را دارد، بنابراین هیچ عذری برای نادیده گرفتن آن باقی نمی‌ماند. یادگار امام اظهار کرد: شاکله مکتب اهل بیت(ع) و اندیشه امام(ره) به راحتی قابل دفاع است. نباید تصور کنیم با نگه داشتن این اندیشه‌ها در پستو و جلوگیری از طرح مسائل می‌توانیم آن‌ها را حفظ کنیم. وی تصریح کرد: هرچه گوهر سخنان و اندیشه امام(ره) بیشتر به بحث گذاشته شود، درخشش فراوان‌تری می‌یابد. سخنان امام مانند گوهری ناب است که هرچه بیشتر آن را پردازش کنیم، تابناک‌تر می‌شود و در ظل اندیشه پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) می‌درخشد.