رفع جاي زخم؛ چرا و چگونه؟

شايد برايتان پيش آمده باشد که موقع تميز کردن خانه، دست، بازو يا پهلويتان به لبه‌هاي تيز چوب‌پرده، نردبان، درهاي کابينت و... بگيرد و زخم شود. آيا راهي براي محو کردن جاي زخم و بخيه‌ها وجود دارد؟ دکتر مريم يوسفي/متخصص پوست/عضو هيات علمي دانشگاه شهيدبهشتي پاسخ می دهد: زخمي که بخيه نخورد گوشت اضافه مي‌آورد گاهي در اثر خراشيدگي پوست به يک سطح خشن يا سوختگي‌هاي ملايم يا آفتاب‌سوختگي، فقط لايه رويي پوست (اپيدرم) يا قسمت‌ ميان‌پوست (درم) آسيب مي‌بيند. به دنبال مراقبت، جاي اين نوع زخم‌ها خوب مي‌شود و هيچ جوشگاهي به جا نمي‌ماند. فقط ممکن است پوست اين ناحيه دچار تغييرات رنگدانه‌اي و پررنگ‌تر شود که درمان آن پرهيز از نور آفتاب و استفاده از ضدآفتاب و داروهاي لايه‌بردار يا کمرنگ‌کننده پوست است. اگر زخمي عميق باشد، به‌طوري که درم و حتي چربي‌ها و عضلات را درگير کند، قطعا با جوشگاه همراه است اما براساس وسعت زخم و نحوه ايجاد آن، جوشگاه متفاوت خواهدبود. اگر زخم و پارگي منظم باشد و بخيه بخورد جاي کمي باقي خواهد ماند اما اگر بخيه نزنيم ممکن است به دليل فاصله‌اي که بين لبه‌هاي زخم مي‌افتد، اصطلاحا گوشت اضافه يا جوشگاه‌هاي ضخيم ظاهر شود. در بسياري موارد، افرادي که با جوشگاه روي صورت مراجعه مي‌کنند، در کودکي مثلا پوستشان در اثر سرخوردن يا برخورد به لبه ميز يا جسم تيز زخم شده بوده اما والدين سعي کرده‌اند با درمان‌هاي خانگي به بسته‌شدن زخم کمک کنند در حالي که اگر بخيه مي‌خورد، جوشگاه و اثر آن بسيار کمتر ‌باقي مي‌ماند. پس به‌عنوان يک قانون اگر با زخمي عميق روبرو هستيد که لبه‌هايش تيز است و با قرار گرفتن اين لبه‌ها کنار هم شبيه پوست سالم مي‌شود، بايد آن را ضدعفوني کرد تا از آلودگي‌هاي احتمالي جلوگيري شود و بعد آن را بخيه زد. البته اگر بافت له شده بود، بايد ابتدا قسمت‌هاي خراب را بريد و لبه‌هاي زخم را صاف کرد و بخيه‌ زد تا زخم تميزي ايجاد شود. هرچه دقت بيشتري در اين زمينه شود؛ يعني بخيه‌ها نه خيلي سفت باشند که بافت دچار کمبود اکسيژن و خفگي شود نه خيلي شل که بين لبه‌ها فاصله بيفتد و از نخ و بخيه با اندازه مناسب و به روش پلاستيک استفاده شود، نتايج زيبايي بهتر خواهد بود. جاي بخيه را چگونه مي‌شود محو کرد؟ دکتر بهروز باريک‌بين/متخصص پوست/عضو هيات علمي دانشگاه شهيدبهشتي پاسخ می دهد: عسل، ترميم زخم را تسريع مي‌کند استفاده از داروهاي موضعي يا کرم‌هاي ترميم‌کننده زخم مثل پماد زينک‌اکسايد يا حتي عسل طبيعي مي‌تواند به نرم شدن و تسريع بهبود زخم کمک کند. براي افرادي که مشکل عروقي دارند يا بيماران ديابتي که زخم‌هايشان دير بهبود پيدا مي‌کند، مي‌توان از تزريق PRP هم استفاده کرد. علاوه بر اين، نوع برشي که جراح مي‌دهد، مراقبت‌ها، زمان کشيدن بخيه و اقدام‌هايي که روي جوشگاه انجام مي‌شود در نتايج زيبايي اهميت زيادي دارد. زمان کشيدن بخيه‌ها در صورت و بدن متفاوت است. بخيه صورت را بعد از 5 روز و بخيه روي بدن را بعد از 10روز تا 2هفته مي‌کشند. توصيه مي‌شود براي گرفتن بهترين نتيجه، بعد از کشيدن بخيه‌ها، جوشگاه آن ليزر شود. کمي پيش از اين، استفاده از ليزرهاي خاص ضايعات عروقي توصيه مي‌شد ولي ثابت شده که ليزرهاي فراکشنال غيرزخم‌کننده مي‌تواند نتايج بهتري در اين مورد داشته باشد و جاي بخيه‌ها را کمرنگ کند به گونه‌اي که پوست کاملا سالم به نظر برسد. البته بعد از گذشت چند ماه از بسته شدن زخم هم مي‌توان از ليزرهاي مختلف براساس شرايط بيمار استفاده کرد. اگر از زخمي خوب مراقبت نشود و بخيه به دلايلي باز شود، بعد از چند ماه يا چند سال غير از جوشگاه، در ناحيه فرورفتگي هم ايجاد مي‌شود. در اين حالت به کمک ليزردرماني مي‌توان جاي زخم را بهتر کرد اما فرورفتگي بايد با ماده پرکننده‌اي مثل چربي خود فرد پر شود. چربي به‌دليل سلول‌هاي بنيادي‌اي که دارد، به بهتر شدن جوشگاه هم کمک مي‌کند. غير از ليزر حتي مي‌توانيم از درم ابريژن يا ميکرودرم ابريژن نيز براي بهبود جوشگاه استفاده کنيم. دقت کنيد وقتي به متخصص پوست مراجعه مي‌کنيد، در مورد داروهايي که مصرف مي‌کنيد به او اطلاعات دهيد چون مصرف برخي داروها مثل آکوتان ترميم زخم را دچار مشکل مي‌کند. کساني که اين دارو را مصرف مي‌کنند بايد عمل‌هاي جراحي زيبايي را تا 6 ماه بعد از اتمام دارو به تعويق بيندازند وگرنه نتايج درماني و زيبايي مطلوب نمي‌گيرند. منبع: هفته نامه سلامت