11 واقعیت جالب درباره دستگاه تنفس

ایسنا: دستگاه تنفس از چندین عضو و ساختار مجزا از جمله ریه‌ها، نای و دیافراگم تشکیل شده و به طور کلی وظیفه جابه‌جایی اکسیژن و دی‌اکسیدکربن را برعهده دارد. لایوساینس در این مقاله به تشریح 11 واقعیت عجیب و جالب درباره دستگاه تنفسی پرداخته که عبارتند از: 1- بدن با نفس کشیدن مقدار زیادی آب از دست می‌دهد. نفس کشیدن این امکان را فراهم می‌کند که اکسیژن به سلول‌ها برسد و دی‌اکسیدکربن نیز از آنها خارج شود. اما تحقیقات نشان می‌دهد که هنگام بازدم همچنین مقدار زیادی آب نیز از راه تنفس از بدن خارج می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در مواقع استراحت انسان هر ساعت 17.5 میلی‌لیتر آب از طریق تنفس از دست می‌دهد در حالی که این مقدار هنگام فعالیت و ورزش چهار برابر می‌شود. 2- برخی افراد می‌توانند نفس خود را بیش از 20 دقیقه حبس کنند. میانگین زمانی که یک فرد بزرگسال می‌تواند نفس خود را نگه دارد بین 30 تا 60 ثانیه است. این محدودیت زمانی بیشتر به دلیل تولید دی‌اکسیدکربن و در نتیجه اسیدی شدن خون است و به کمبود اکسیژن مربوط نمی‌شود. البته غواصان آزاد می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های مختلفی برای کاهش غلظت دی‌اکسیدکربن در خون، نفس خود را برای مدت زمان بیشتری نگه دارند. 3- ریه‌ها تنها اعضای بدن هستند که روی آب شناور می‌مانند. در هر یک از ریه‌ها حدود 300 میلیون ساختار بالون‌مانند موسوم به «آلوئول» وجود دارند که در خونی که وارد ریه‌ها می‌شود، اکسیژن را جایگزین دی‌اکسیدکربن می‌کنند. زمانی که این ساختارها با آب پُر شوند، ریه‌ها می‌توانند در سطح آب شناور بمانند در حالی که هیچ از اعضای دیگر بدن این قابلیت را ندارند. 4- ذرات عطسه با سرعتی که ما تصور می‌کنیم منتشر نمی‌شوند. در گذشته بررسی‌ها حاکی از آن بود که سرعت عطسه 180 کیلومتر در ساعت است اما در مطالعات بعدی نشان داده شد که حداکثر سرعت پرتاب ذرات عطسه در هوا 63 کیلومتر در ساعت است. 5- یک سرماخوردگی ساده که بیماری شایع دستگاه تنفسی می‌تواند از صدها ویروس مختلف ناشی شود. سرماخوردگی از بیماری‌های معمول دستگاه تنفسی و حتی جزو شایعترین ‌بیماری‌های شناخته شده در جهان امروز است به گونه‌ای که تنها در آمریکا بیش از یک میلیارد مورد ابتلا به سرماخوردگی عادی در سال گزارش می‌شود. به گفته پزشکان، بیش از 200 ویروس وجود دارند که می‌توانند موجب بروز سرماخوردگی شوند. 6- حرکت قفسه سینه هنگام تنفس در نتیجه جابه‌جایی هوا نیست. هنگامی که هوا را از ریه‌ها بیرونی می‌دهیم قفسه سینه فرو می‌رود و هنگام بازدم عکس این وضعیت اتفاق می‌افتد اما این حرکتِ قفسه سینه در نتیجه پُر شدن یا خالی شدن هوا در ریه‌ها نیست. در حین تنفس، دیافراگم که قفسه سینه را از حفره شکمی جدا می‌کند، منقبض می‌شود و به سمت پایین می‌رود و در نتیجه فضای حفره قفسه سینه بیشتر می‌شود. در همین زمان ماهیچه‌های بین دنده‌ها برای کشیدن قفسه سینه به داخل منقبض می‌شوند و در هنگام بازدم عکس این فرآیند رخ می‌دهد. 7- الگوی گردش خون ریوی اولین بار در قرن سیزدهم ترسیم شد. گردش خون ریوی فرآیندی است که خون از قلب به ریه‌ها منتقل شده و سپس به قلب برمی‌گردد. این جریان باعث می‌شود قلب از اکسیژن تامین شود. در سال 1243 میلادی یک پزشک عرب اولین فردی بود که تصویر این فرآیند پیچیده را ترسیم کرد. 8- در گذشته آسم که یک بیماری ریوی است با روان‌درمانی معالجه می‌شد. علوم جدید نشان می‌دهد که آسم بیماری ریوی مزمنی است و موجب می‌شود مجاری عبور هوا در ریه‌ها متورم شده و باریک‌تر شود. آسم بیماری جسمی است که می‌تواند با عوامل روانی تشدید شود. بین دهه 1930 تا 1950 میلادی افراد تصور می‌کردند بیماری آسم، عامل روانی دارد و بنابراین برای درمان آن روی روش روان‌درمانی متمرکز می‌شدند. 9- ریه‌ها و نای از نمادهای مهم در مصر باستان بودند. در انسان و حیوانات ریه‌ها و نای با یکدیگر فعالیت می‌کنند تا اکسیژن مورد نیاز سلول‌ها و بافت‌های بدن تامین شود. در مصر باستان که اهمیت این پیوند برای حفظ حیات جانداران درک شده بود تصویری از اتصال ریه‌ها به نای کشیده شد که نماد اتحاد بین مصر علیا و مصر سفلی بود. 10- ساختار تنفسی فیل‌ها منحصر به فرد است. در سیستم تنفسی پستانداران،‌ لایه نازکی از بافت به نام پرده جُنب اطراف ریه‌ها و حفره قفسه سینه قرار دارد که فضای بین لایه‌های جنب با مایع جنب پُر می‌شود اما نکته عجیب اینجا است که فقط در فیل‌ها حفره جنب با بافت اتصالی سخت پر شده است. 11- اسب‌ها فقط از راه بینی نفس می‌کشند. برای انسان‌ها نفس کشیدن از طریق دهان به طور طبیعی و به آسانی انجام می‌شود و در برخی از حیوانات دیگر همچون سگ‌ها نیز این قابلیت وجود دارد. اما اسب‌ها فقط از راه بینی نفس می‌کشند.