8 پیش فرض‌ غلط درباره برنامه هسته ای ایران/ تحریم ها بی‎اثر بوده‌اند/ همه حق غنی‌سازی دارند

رسانه‌ها و سیاستمداران، تصویر غلطی از برنامه هسته ای ایران و اهداف آن به جهانیان ارائه می‌دهند. اظهار نظرهایی که فقط بر طبل جنگ و مداخله نظامی می‌کوبد. دولت مردان آمریکایی بارها دولت عراق را متهم به ساخت س لاح هسته ای و شیمیایی کردند. تهران هم بارها هدف چنین اتهامات بی پایه و اساسی بوده است. در ادامه مقاله، ما به برخی از پیش فرض‌ها و انگاره های غلط درباره برنامه هسته ای ایران می‌پردازیم.

- اگر قدرت‌های جهانی نتوانند در مسئله هسته ای با ایران توافق کنند، باید به ایران حمله نظامی کرد

متئو مورینگز تحلیل گر ارشد فارن افرز در این باره می‌نویسد: «توافق هسته ای با ایران راه به جایی نخواهد برد. بنابراین تنها راهی که باعث جلوگیری از رسیدن ایران به بمب هسته ای می‌شود، حمله نظامی است.» این سخن کاملا غلط است. سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا بارها تصدیق کرده‌اند که ایران هنوز برنامه ای برای رسیدن به سلاح هسته ای ندارد. آخرین شواهد مبنی بر تلاش ایران برای رسیدن به سلاح هسته ای مربوط به یک دهه قبل است. هدف مذاکرات هسته ای با ایران، جلوگیری از دست یابی این کشور به بمب اتمی نیست. بلکه چگونگی ادامه فعالیت هسته ای ایران تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. مسئله محل نزاع، سطح فعالیت‌های هسته ای ایران و چگونگی آن است و نه رسیدن ایران به بمب اتم. حتی در مقطعی که مذاکرات ایران و غرب قطع شده بود، باز هم بازرسان آژانس به طور منظم از تأسیسات هسته ای ایران بازدید می‌کردند. اگر ایران بخواهد برنامه ای برای دستیابی به سلاح هسته ای به جریان بیندازد، نخست بازرسان آژانس را اخراج کرده و سپس از NPT خارج می‌شود. حمله نظامی آمریکا و غرب به ایران است که می‌تواند تهران را به سوی ساخت سلاح هسته ای ببرد. چنان که عراق برنامه هسته ای نظامی خود را درست پس از حمله نظامی اسرائیل به رآکتور هسته ای اوسیراک در سال 1981 آغاز کرد. حمله نظامی پایان بخش فعالیت تسلیحاتی نیست، بلکه شروع کننده آن است.

- تحریم‌های فلج کننده غرب ایران را به پای میز مذاکرات کشاند

این جمله بارها توسط سناتورهای آمریکایی تکرار شده است. این گروه اعتقاد دارند که تحریم‌های بیشتر علیه ایران، باعث می‌شود ایران بترسد و به مذاکرات ادامه دهد. این انگاره هم غلط است. ایران نزدیک به 10 سال است که مشغول مذاکره درباره برنامه هسته ای خویش است. توافق نامه ژنو شبیه توافق ایران و غرب در سال 2005 است. ایران هیچ امتیاز خاصی فراتر از آن توافق، به غرب نداده است. تحریم‌ها ایران را به پای میز مذاکره نکشانده، ایران همواره در پشت میز مذاکره بوده است. نباید اجازه داد اموری که باعث شکست توافق 2005 شد، توافق ژنو را هم به شکست بکشاند.

ایران وقت کشی می‌کند

این هم از جملاتی است که این روزها مدام تکرار می‌شود: ایران از مذاکرات هسته ای به عنوان فرصتی برای پیشبرد برنامه هسته ای خود استفاده می‌کند. باید از این گروه پرسید درحالی‌که هیچ مدرکی مبنی بر انحراف فعالیت‌های هسته ای ایران نیست، چرا ایران باید در مذاکرات وقت کشی کند؟ ایران در حال حاضر هیچ برنامه نظامی هسته ای ندارد. پس مسئله اتلاف وقت اتهامی بی وجه است.

علت سخت گیری در مورد برنامه هسته ایران این است که این کشور عضو NPT است

اگر شورای امنیت سازمان ملل اعتقاد دارد که باید جلوی اشاعه سلاح‌های هسته ای را گرفت و به همین خاطر تحریم‌های اقتصادی و سیاسی علیه ایران اعمال کرده است، باید پاکستان، هند و اسرائیل هم تحریم شوند. این سه کشور عضو NPT نیستند و البته به سلاح هسته ای هم دست پیدا کرده‌اند. به این دو دلیل، این 3 کشور تهدید بزرگ‌تری برای صلح جهانی هستند تا ایران. ایران هم عضو NPT است و هم به شهادت دستگاه های جاسوسی غربی در پی سلاح هسته ای نیست. تحت هیچ شرایطی نباید کشورهای عضو NPT مشمول تحریم‌ها و مجازات‌هایی بشوند که کشورهایی که عضو NPT نیستند مشمول آن نیستند. اما در عمل این ایران است که تحریم می‌شود و نه اسرائیل، پاکستان و هند. این گونه تصمیمات معنایی جز ملغی کردن معاهدات بین‌المللی ندارد. آمریکا به گسترش تأسیسات نظامی هسته ای هند کمک می‌کند و چین به گسترش تأسیسات نظامی هسته ای پاکستان. شورای امنیت باید جلوی این دسته اقدامات چین و آمریکا را بگیرد. چنین اقداماتی نقض آشکار NPT است. دنیل جوینر نویسنده کتاب تفسیر NPT در این باره چنین می‌نویسد: کشورهایی که عضو NPT نیستند پاداش می‌گیرند و کشورهایی که عضو آن هستند مجازات می‌شوند.

ایران NPT را زیر پا گذاشته است

این جمله هم مانند جملات بسیاری که درباره برنامه هسته ای ایران گفته می‌شود، رویی در حقیقت ندارد. برای مثال رابرت اینهورن معاون سابق اوباما در مقاله ای در این باره می‌نویسد: «ایران تا زمانی که نتواند نشان دهد که مفاد NPT را زیر پا نگذاشته، هیچ حقی برای غنی سازی ندارد.» هانس بلیکس-دبیر کل پیشین آژانس- به صراحت می‌گوید: ایران تاکنون NPT را نقض نکرده است و هیچ شاهدی مبنی بر اینکه ایران در پی سلاح هسته ای است وجود ندارد. محمد البرادعی-دبیر کل پیشین آژانس- که بیش از یک دهه مسئول رسیدگی به پرونده هسته ای ایران بود، به صراحت اعلام کرده که آژانس تا کنون هیچ شاهدی مبنی بر انحراف فعالیت هسته ای ایران پیدا نکرده است.

NPT حق غنی سازی اورانیوم را به رسمیت نشناخته است

این جمله بیش از آنکه غلط باشد، بی ربط است. همه کشورها مستقل از NPT حق غنی سازی اورانیوم را دارا هستند. نیازی نیست تا حق غنی سازی اورانیوم از دل معاهده NPT استخراج و استنتاج شود. بر اساس NPT همه کشورها حق غنی سازی دارند به شرطی که فعالیتشان تحت نظارت آژانس باشد. مهم‌ترین نکته این است که NPT غنی سازی اورانیوم را ممنوع نکرده است. ویلیام فوستر-مسئول سابق آژانس کنترل و خلع سلاح آمریکا به صراحت در 1698 در سنای آمریکا اعلام کرد که تا زمانی که فعالیت غنی سازی از تحت نظارت آژانس خارج نشود و برنامه هسته ای به صورت صلح آمیز دنبال شود، کشورها حق غنی سازی دارند. این حق توسط ماده دوم معاهده به رسمیت شناخته شده است. بنابراین هم NPT و هم خود مسئولان رسمی دولت آمریکا اذعان دارند که غنی سازی حق است.

- اگر کشوری قابلیت تولید سلاح هسته ای داشته باشد، آن کشور در پی سلاح هسته ای است

بسیاری از تأسیسات و فناوری‌های مورد نیاز در صنعت هسته ای کاربردی دوگانه دارند. آن‌ها هم می‌توانند برای اهداف صلح آمیز به کار روند وهم می‌توانند کاربرد نظامی داشته باشند. بر اساس NPT کشورها از داشتن قابلیت تولید سلاح هسته ای منع نشده‌اند. اگر کشوری زیر ساخت‌های مجهز هسته ای داشته باشد-چیزی که NPT مشوق آن است- یعنی آن کشور قابلیت تولید سلاح هسته ای را نیز دارد. ایران، آرژانتین، برزیل و ژاپن، همه قابلیت تولید سلاح هسته ای را دارند. اما این با قصد ساخت سلاح فرق دارد. قصد مقوله ای جدا از توانایی است.

ایران در گذشته ما را فریب داده است؛ لذا نباید به ایران اعتماد کرد

برنامه هسته ای ایران سابقه طولانی دارد. این برنامه نخستین بار در دهه 50 میلادی و یا حمایت کامل آمریکا شروع شد. پس از انقلاب اسلامی، ایران در سال 1983 از آژانس انرژی اتمی برای ساخت تأسیسات هسته ای کمک خواست. با اینکه در آن سال آژانس مشتاقانه پیشنهاد ایران را بررسی کرد و خواستار کمک به ایران در این زمینه بود، در نتیجه دخالت مستقیم آمریکا، هیچ کمکی به ایران نکرد. چنان که می‌بینم تاریخ درباره طرف قابل اعتماد سخن دیگری می‌گوید.