بهترین میان وعده های غذایی

فارس، صدای مشاور سلامت برای ارتقای سطح سواد سلامت مردم و بالا بردن دانش مردم برای حفظ و مراقبت از سلامت جسمی و روانی خود مطالب آموزشی را منتشر می کند و در عین حال به پرسشهای مطرح شده از سوی شهروندان در این زمینه پاسخ می دهد.

یادآوی می شود، شهروندان ایرانی از هر جای ایران می توانند سولات مورد نظر خود را درباره مسائل مرتبط با سلامت جسم، سلامت روان،‌بیمارهای واگیر و غیر واگیر و راههای پیشگیری ودرمان آنها طی تماس با شماره تلفن 02188911667 یا ایمیل moshaversalamat@farsna.com مطرح کنند.

روش استاندارد انگل و سم زدایی از سبزی و میوه

سید رضا غلامی، معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت 4 مرحله استاندارد و ضروری برای پاک کردن سبزیها و میوه‌ها از میکروب، ویروس، انگل و سموم تشریح کرد.

وی در پاسخ به پرسش شهروندان در مشاوره سلامت در مورد شیوه‌های سالم‌سازی میوه و سبزی اظهار داشت: سالم‌سازی میوه و سبزی برای رفع میکروب‌های کاملاً ضروری است و حتماً باید به روش استاندارد و علمی انجام شود در غیر این صورت میکروبها، سموم و انگلهای موجود در آنها می‌توانند عامل بیماری باشند.

معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، مراحل سالم‌سازی میوه و سبزی را در 4 مرحله ارزیابی کرد و افزود: خارج کردن گل و لای و ضایعات؛ شست‌و شوی اولیه از جمله ابتدایی‌ترین اقدامات برای سالم سازی میوه و سبزی است.

این کارشناس وزارت بهداشت تصریح کرد: انگل‌زدایی با استفاده از یک شوینده مناسب و دارای مجوز دومین مرحله در شست‌ و شوی میوه و سبزی است تا تخم‌ انگل‌های موجود بر روی برگ و ساقه سبزی یا بر روی پوست و سطح میوه لزج و سپس جدا شود.

وی گفت: بر مبنای تجربه یک تا سه قطره مایع شوینده برای هر لیتر آب مصرفی می‌تواند محلول مناسب کف‌آب تولید کند و با لیز کردن سطح برگ و ساقه یا پوست میوه موجب جداسازی تخم انگل‌ها شود.

غلامی تصریح کرد: حجم آب مورد‌استفاده با توجه به حجم میوه یا سبزی متغیر است اما نکته مهم این است که برای هر لیتر آب 2 تا 3 قطره مایع شوینده استاندارد شده لازم است و هر چقدر که حجم آب اضافه شود باید به همان نسبت از مایع شوینده بیشتری استفاده کرد و محلول را به صورت کف‌آب کاملاً حل شده تهیه کرد و میوه و سبزی فاقد ضایعات را در آن به مدت 2 تا 3 دقیقه در آن قرار داد.

معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت افزود: بعد از طی این پروسه زمانی، برداشتن میوه و سبزی با دست از داخل این محلول و خارج‌سازی آن توصیه می‌شود.

غلامی تأکید کرد: نباید ظرف حاوی محلول کف‌آب و میوه یا سبزیجات را با هم به داخل سبد یا توری برگرداند چرا که تخم انگل جدا شده دوباره به سطح میوه یا سبزی باز می‌گردد.

وی مرحله سوم را گند‌زدایی عنوان کرد و گفت: برای گند‌زدایی می‌توان از مواد مجاز موجود در داروخانه‌ها که دارای مجوز تولید و تاریخ تولید و انقضا هستند استفاده کرد و با توجه به بروشور مندرج در آن از میزان، مقدار و مدت‌زمان استفاده از آن بهره برد.

غلامی افزود: باید محلول مورد‌نظر را مطابق دستور آن تهیه کرد و میوه یا سبزی را به مدت 3 تا 5 دقیقه در آن قرار داد و دوباره با دست مواد را از محلول جدا کرد؛ البته بهتر است از دستکش یکبار مصرف برای خارج‌سازی میوه و سبزی از این محلول استفاده کرد تا از بروز آلودگی ثانویه کاسته شود.

معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، مرحله چهارم را شست و شوی نهایی با آب تمیز و سالم عنوان کرد و افزود: تعریف ما از آب سالم آبی است که از شبکه آبرسانی تحت کنترل آب شهری و روستایی تأمین شده باشد و به عنوان آب شرب مصرف شود.

وی تأکید کرد: افراد دقت داشته باشند اگر آبی که در این مرحله استفاده می‌شود آب سالمی نباشد سه مرحله قبلی هیچ ارزشی ندارد و با آب آلوده دوباره سبزی و میوه آلوده می‌شود.

معاون فنی بهداشت محیط مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت تصریح کرد: احتمال آلودگی میکروبی میوه و سبزی در باغ‌ها بسیار زیاد است به خصوص در مورد سبزیجات برگی و بوته‌ای.

وی افزود: چون محدوده و سطح باغ‌ و سبزیکاری‌ها باز است عبور و مرور حیوانات اهلی و وحشی در این اماکن راحت است و همچنین وزش باد می‌تواند باعث انتقال آلودگی‌ها شود.

این کارشناس بهداشت محیط ادامه داد: همچنین احتمال دارد آبیاری میوه و سبزی با آب یا فاضلاب تصفیه نشده باشد که بار آلودگی میکروبی را بالا می‌برد؛ همچنین موقع برداشت، بسته‌بندی و ذخیره نیز امکان دارد تخم انگل، انواع ویروس و باکتری بر روی سطح و پوست سبزی و میوه وارد شود.

معاون فنی بهداشت محیط مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفت: همچنین در مراحل مختلف حمل و نقل از زمین به میدان تره‌بار یا از میدان تره‌بار به مغازه و در نهایت رسیدن محصول به دست مصرف‌کننده احتمال ورود آلودگی‌های ثانویه میکروبی وجود دارد بنابراین سالم‌سازی میوه و سبزی ضروری است تا میزان آلودگی میکروبی به صفر یا در حد صفر برسد.

غلامی تصریح کرد: متأسفانه دیده می‌شود که شهروندان برای سالم‌سازی میوه و سبزی از آب نمک یا آب سرکه استفاده می‌کنند در صورتی که باید گفت نمک گند‌زدا هست ولی انگل‌زدایی نمی‌کند در ضمن محدوده تأثیر نمک کم است و محدوده وسیعی از میکروب‌ها را از بین نمی‌برد.

معاون فنی بهداشت محیط مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفت: در مورد آب سرکه نیز این چنین است؛ سرکه یک اسید است و محیط را اسیدی می‌کند و تعداد کمی از میکروب‌ها که در محیط اسیدی از بین می‌روند حذف می‌شوند اما آب سرکه نیز نمی‌تواند انگل‌زدایی کند؛ بنابراین آب سرکه و آب نمک بار میکروبی را تا حدی کم می‌کنند اما به سالم‌سازی مطلق میوه و سبزی منجر نمی‌شود.

خواض فرآورده‌های پروبیوتیک‌

محمدرضا فاضلی، استاد میکروب‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: فرآورده‌های پروبیوتیک و آبلیمو همراه غذا نقش اساسی در پیشگیری از بروز وبا دارند، ضمن اینکه شستن سبزی و میوه با سرکه نیز در این زمینه بسیار مفید است.

وی در گفت و گو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس افزود:‌ وبا یک بیماری قدیمی است که از طریق آشامیدن و خوردن آب و غذای آلوده به یک نوع میکروب به نام ویبریوکلرا در روده بزرگ ایجاد آلودگی می‌کند. اجداد این میکروب اختصاص به آب شور و دریا دارند ولی برخی از انواع آنها در آب شیرین نیز رشد می‌کنند.

مدیر گروه کنترل غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: نکته قابل توجه در مورد عامل وبا، غیر تهاجمی بودن باکتری آن است که باعث تخریب بافتی نمی‌شود ولی میکروب سمی به نام ویبریوتوکسین تشریح کرده و باعث از دست رفتن سریع آب و الکترولیت‌ها به داخل روده و اسهال شدید آب برنجی می‌شود که این وضعیت اگر درمان نشود می‌تواند در چند ساعت شخص بیمار را از پا درآورد.

فاضلی در مورد پرهیز از مصرف میوه و سبزی در زمان شیوع بیماری وبا توضیح داد: پرهیز از خوردن میوه و سبزیجات پیشنهادی بسیار سختگیرانه است که می‌تواند برای مدتی مردم را از فواید بی‌شمار شامل ویتامین‌ها و مواد آنتی اکسیدانی که به طور طبیعی در این فرآورده‌ها وجود دارند محروم کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: بنابراین به هیچ‌وجه نباید مردم را از خوردن میوه و سبزی محروم کرد و فقط توصیه می‌شود که این گونه فرآورده‌ها به خوبی شست و شو و ضدعفونی شوند.

وی گفت:‌یک نکته قابل توجه حساسیت بسیار زیاد عامل وبا به محیط اسیدی است به طوری که چنانچه شخصی دارای اسید معده طبیعی باشد احتمال ایجاد وبا حتی در صورت مصرف آب و غذای آلوده بسیار کم است. بنابراین یک توصیه ساده استفاده از سرکه در شست و شوی میوه و سبزیجات و نیز استفاده از آب لیمو به همراه غذا است.

فاضلی گفت: توصیه دیگر استفاده بیشتر همه افراد خانواده از فرآورده‌های غذایی و مکمل‌های پروبیوتیکی در همه‌گیری وباست.

وی افزود: به طور طبیعی حدود یک کیلوگرم از وزن بدن انسان را میکروب‌ها تشکیل می دهند که عمدتاً در دستگاه گوارش و به خصوص در روده بزرگ قرار دارند.

فاضلی گفت: این میکروارگانیزها که به فلور روده انسان مشهور هستند نقش بسیار ارزشمندی در سلامت انسان دارند و بنابراین نگهداری میکروارگانیزهای روده بسیار اهمیت دارد و نیاز به مراقبت دائم دارند.

به گفته وی امروزه دانشمندان عقیده دارند که برخی بیماریهایی که در چند دهه اخیر در دنیا شیوع بیشتری داشته‌اند در نتیجه بر هم خوردن فلور میکروبی روده انسان ایجاد شده‌اند و به همین دلیل میکروب‌های روده نیاز به باغبانی دارند که مرتب میکروب‌های بیماری‌زا و هرز را از محیط روده خارج و میکروارگانیزهای مفید و پروبیوتیک را جایگزین آنها نمایند.

استاد میکروب شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد:‌میکروب‌های پروبیوتیک که عمدتاً از لاکتوباسیل‌ها و بیفید و باکتری‌ها تشکیل شده‌اند هم در فرآورده‌های غذایی فراسودمند و پروبیوتیکی و هم به صورت فرآورده‌های مکمل با اشکال دارویی وجود دارند و می‌توانند در این فرآیند نقش مهمی داشته باشند.

وی افزود:‌ به علت خاصیت هالوفیل و نمک دوست بودن، عامل وبا به نمک طعام مقاوم است بنابراین استفاده از نمک طعام تأثیری بر این میکروب ندارد.

فاضلی افزود: پروبیوتیک‌ها مواد اسیدهای ارگانیک و به خصوص اسید لاکتیک هستند که این اسیدها باعث از بین رفتن ویبریوکلرا (عامل وبا) می‌شوند.

وی گفت:‌ دانشمندان فنلاندی اخیراً ثابت کرده‌اند که برخی از پروبیوتیک‌ها از جمله لاکتوباسیلوس رامنوسوس جی‌جی و بیفیدوباکترلانگوم قادر به جذب سم وبا هستند و بنابراین چنانچه روده انسان غنی از این میکروب‌های مفید باشد حتی در صورت آلودگی با میکروب وبا سم ایجاد شده را به خود جذب می‌کند و از محیط روده خارج می‌کنند. بنابراین مصرف روزانه فرآورده‌های پروبیوتیکی توسط مردم می‌تواند در کاهش ابتلا به بیماری وبا مؤثر باشد.

تنبیه بدنی زمینه‌ساز بزهکاری در کودکان و نوجوانان است

شهرام خزازی ها، کارشناس بهداشت با توضیح درباره «تنبیه» به عنوان ابزاری روانشناختی برای تربیت کودک، تنبیه بدنی را از مصادیق کودک‌آزاری دانست که می‌تواند زمینه بزهکاری را در کودکان و نوجوانان به وجود آورد.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس، گفت: متأسفانه تنبیه معنی خشونت و کتک خوردن را در ذهن تداعی می کند، در حالی که واژه تنبیه به معنی بیدار کردن است و می تواند نتایج مثبتی در پی داشته باشد.

وی افزود: تنبیه ابزاری روانشناختی برای کودکی است که از مسیر تربیتی‌اش منحرف شده است.

این کارشناس بهداشت تصریح کرد: گاهی کودکان و نوجوانان در جاده تربیت وارد تونل، سراشیبی و سربالایی می‌شوند. در این شرایط والدین به عنوان ناظر و هدایت کننده باید بچه‌ها را همراهی کنند.

خرازی‌ها ادامه داد: این همراهی باید با جستجوی علت باشد نه پرخاشگری و خشونت.

وی گفت: تنبیه بدنی ذهن کودکان و نوجوانان را می رنجاند و آن ها را دچار خشم و حالت‌های تدافعی نسبت به والدین می‌کند.

وی افزود: گاهی کودکان این خشم را بر سر خواهر و برادر کوچکترشان تخلیه می‌کنند و گاهی نیز آن را به تعویق می اندازند تا در فرصت مناسب آن را نشان دهند.

رئیس گروه سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: تنبیه بدنی از مصادیق کودک آزاری است که زمینه آسیب‌های اجتماعی مانند بزهکاری را در آینده کودکان و نوجوانان فراهم می‌کند.

خرازی‌ها تصریح کرد: تنبیه بدنی علاوه بر تحقیر کودک می تواند بر اساس الگوی مشاهده ای این رفتار را به او آموزش دهد.

وی خاطرنشان ساخت: تنبیه بدنی به هر دلیل مطرود است و والدین باید از آن اجتناب کنند.

بهترین میان وعده‌های غذایی کدامند

مریم زارعی، کارشناس ارشد تغذیه در خوردن میا‌‌ن وعده‌های سالم یکی از راههای تأمین همه مواد مغذی بدن عنوان کرد و گفت: میان وعده‌های سالم سطح قند (گلوکز) خون را در طول روز ثابت نگاه می‌دارد و برای افرادی که احساس می‌‌کنند میزان قند خونشان در بین وعده‌ها افت می‌‌کند مناسب است.

وی با اشاره با اینکه در میان پدران و مادران ما در تغذیه سنتی میان وعده جایگاه خاصی داشته افزود: بزرگترین حسن میان وعده این است که جلوی پر خوری در وعده‌های اصلی غذا را می‌گیرد.

این کارشناس ارشد تغذیه به آنهایی که مشکل اضافه وزن دارند توصیه کرد تا سبزی‌ها و میوه‌ها را به عنوان میان وعده انتخاب کنند.

زارعی گفت: نباید فراموش کرد که فاصله زمانی مناسب بین وعده غذایی اصلی و میان وعده حتماً رعایت شود تا امکان جذب و هضم غذا وجود داشته باشد.

وی در پاسخ به اینکه چه مواد غذایی برای میان وعده بهترین انتخاب محسوب می‌شوند گفت: یک واحد ماست و شیر کم چرب، یک عدد میوه تازه، سبزی‌هایی مثل خیار یا هویج، یک برش نان سبوس دار با کمی‌ پنیر خیار و گوجه و یک قاشق غذا خوری از مغز‌ها(خشکبار) یا یک چهارم لیوان میوه خشک بهترین میان وعده محسوب می‌شوند، مضاف بر اینکه به راحتی قابل حمل بوده و برای افراد شاغل و دانش آموزان می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

رازیانه گیاهی برای رفع لکه‌های پوستی وکاهش دردهای زنانه

حسن اکبری، محقق ومدرس طب اسلامی ایرانی به خبرنگار فارس گفت: رازیانه در رفع چین و چروک های پوست زنان بسیار مؤثر است و باعث تداوم جوانی چهره زنان می شود و به علت خاصیت ضد بلغمی موجب از بین رفتن کیست‌های زیر چشمی می‌شود.

وی در مورد خواص دارویی گیاه رازیانه گفت: رازیانه گیاهی معطر است که به صورت علفی گل دار و دارای برگهای نازک است و به عنوان گیاهی مملو از هورمونهای زنانه یا همان استروژن شناخته شده است.

وی ادامه داد:رازیانه طبع گرم و خشکی دارد و رطوبت های بدن زنان را رفع می کند به طوری که تنظیم کننده وضعیت هورمونی آنها است.

این مدرس طب اسلامی گفت:در حال حاضر به دلیل تغییر سبک تغذیه و رفتن به سمت تغذیه غربی،زنان کشورمان از مشکلات بسیاری رنج می برند که از آن جمله می توان به دردهای دوران قاعدگی، نامنظمی های این دوران، عفونت و اختلالات هورمونی اشاره کرد.

اکبری تصریح کرد: در چنین شرایطی مصرف گیاهان دارویی مانند رازیانه به میزان روزانه حداقل یک لیوان،این دردها را بر طرف می کند و معمولا با تنظیم هورمونهای زنانه و بهبود وضعیت زنانه همراه خواهد بود.

این متخصص و دانشیار آسیب‌شناسی سلولی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد عوارض مصرف بالای این گیاه دارویی افزود: در موارد معدودی ممکن است مصرف رازیانه به میزان بالا موجب بدتر شدن نظم دوران قاعدگی شود که در این حالت لازم است بیمار ابتدا با زیاد کردن و سپس با کم کردن میزان رازیانه به تدریج وضعیت مطلوب را بدست آورد.

اکبری گفت: مصرف رازیانه در دوران عادت ماهانه مشکلی ندارد اما میزان مصرف بستگی به وضعیت بیمار دارد.همچنین رازیانه به علت داشتن استروژن و داشتن طبع گرم اثرات خوبی روی شادابی، شفافیت و از بین بردن لکه های پوستی دارد.

این محقق و مدرس طب اسلامی ادامه داد: رازیانه در رفع چین و چروک های پوست زنان بسیار مؤثر است و باعث تداوم جوانی چهره زنان می شود و به علت خاصیت ضد بلغمی موجب از بین رفتن کیست‌های زیر چشمی می شود.

وی افزود:برای رفع لکه‌های پوستی نیز اگر عرق رازیانه با گلاب و روغن بنفشه و کمی پودر زعفران مخلوط شود و شبها به پوست صورت مالیده شود، می تواند در رفع آنها و چین و چروکها مؤثر باشد.

خمیردندان زیاد و محکم مسواک زدن رنگ دندان را می‌برد

مصطفی فاطمی دندانپزشک نیز به خبرنگار فارس گفت: مصرف افراطی خمیردندان‌ها اگر همراه با محکم مسواک زدن هم باشد موجب سایش و تغییر رنگ برگشت‌ناپذیر دندان‌ها می‌شود.

وی درباره انتخاب خمیردندان مناسب اظهار داشت: هر خمیردندانی که استاندارد باشد و تأییدیه وزارت بهداشت را داشته باشد توانایی تمیز کردن دندان در محدوده مطلوب را دارد.

عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی ادامه داد: تفاوت کمی بین خمیردندان‌های موجود در بازار وجود دارد اما برخی از انواع تجاری خمیردندان با افزودن مواد سفید کننده یا ساینده در محدوده استاندارد در خصوص توانایی خود برای سفیدکنندگی تبلیغ می‌کنند.

فاطمی افزود: نکته مهم در این خصوص، مصرف خمیردندان‌ها با توجه به دستورات تولید کننده است چرا که مصرف افراطی این خمیردندان‌ها اگر همراه با محکم مسواک زدن هم باشد موجب سایش و تغییر رنگ برگشت‌ناپذیر طوق دندان‌ها می‌شود.

این دندانپزشک ادامه داد: این فرآیند در ادامه می‌تواند موجب تحلیل لثه، حساسیت و درد دندان‌ها شود.

فاطمی تصریح کرد: مصرف بیش از اندازه این نوع خمیردندان‌ها موجب شفاف‌تر شدن دندان نمی‌شود.

عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی خاطرنشان کرد: رعایت بهداشت، حذف جرم و پلاک، ترمیم پوسیدگی و پر کردنی‌های نامناسب مشکلات مربوط به تغییر رنگ دندان‌ها را مرتفع می‌سازد که بیشتر از این مستلزم درمان‌های تهاجمی‌تر و بعضاً عوارض جانبی است.

شهروندان ایرانی از سراسر کشور می توانند سؤالات خود را درباره مسائل بهداشتی و درمانی با شماره تلفن 02188911667 یا ایمیل moshaversalamat@farsna.com با خبرنگاران گروه بهداشت و درمان خبرگزاری فارس در میان بگذارند.