ارتباط با طبقه متوسط شهری،امتیاز مهم قالیباف/ کلید خروج جریان اصولگرا از انفعال چیست؟

دکتر پرویز امینی: پیش از این در گفتگو با خبرگزاری مهر از پنج اولویت جریان اصول گرا اشاره کردم که بازسازی و بازتعریف رابطه جریان اصول گرا با «طبقه متوسط شهری» یکی از آن پنج محور بود. طبقه متوسط شهری بعد از انقلاب به شدت فربه و بزرگ شده است و به دو دلیل مهمترین و موثرترین گروه اجتماعی در ایران است. اولا از حیث کمی است به طوری که امروز میتوان گفت دست کم نیمی از جمعیت کشور در درون این گروه اجتماعی اند. ثانیا به دلیل قرار گرفتن مجموعه ای از تحصیل کردگان و روشنفکران، دانشجویان و اساتید، اهل رسانه و هنر و فرهنگ و..در این طبقه، تاثیر «کیفی» بیشتری نسبت به سایر طبقات اجتماعی بر فضای اجتماعی و سیاسی و فرهنگی ایران دارند.

جریان اصول گرا تا کنون در ارتباط و تعامل با این بخش جامعه توفیق زیادی نداشته است. حتی در دوره هایی که احمدی نژاد با آرایی بالا تا مرز 25 میلیون پیروز انتخابات ریاست جمهوری در سال و 88 شد، غالب این طبقه در برابر او بودند. طبقه متوسط شهری از نظر دیگر نیز برای جریان اصول گرا مهم است. این اهمیت به مزیت نسبی که رقیب آنها یعنی جریان اصلاح طلب در این گروه اجتماعی دارد، بر می گردد.

طبقه متوسط شهری به همان دلایلی که عرض کردم از دوم خرداد 76 همواره یک نقش موثر و تعیین کننده در صحنه سیاست در ایران داشته است که با گسترش این طبقه در سال های بعد از دوم خرداد رو به فزونی بوده است. این امر به یک دلیل زیرساختی در سیاست ایران برمی گردد که عبارت است از وجود پدیده ای به نام انتخابات است. پدیده انتخابات در ایران که همه بخش های قدرت از دولت و پارلمان و شوراها و خبرگان را دربرمی گیرد ، سبب شده است که «امر سیاست» در ایران تابعی از «امر اجتماعی» باشد. یعنی پیروز سیاست و انتخابات کسی است که پیروز صحنه اجتماعی در ایران است. جریان اصول گرا به لحاظ اجتماعی یک جریان پرقدرت است و در بخش های بزرگ جامعه مذهبی کشور دارای «مزیت مطلق» و در طبقات اجتماعی محروم و مستضعف به دلیل پرچمداری شعار عدالت از «مزیت نسبی» برخوردار است که اتحاد و جمع ا

ین دو گرایش اجتماعی به سوم تیر 84 و 22 خرداد 88 منجر شد. بنابراین جریان اصول گرا با تعامل و دیالوگ برقرار کردن با طبقه متوسط شهری، از یک سو وزن اجتماعی خود را افزایش خواهد داد و از دیگر سو در در پایگاه اجتماعی اصلاح طلبان به دلیل تکیه این جریان بر روی این طبقه، ریزش ایجاد خواهد کرد .

جریان اصول گرا برای برخوردار شدن از پایگاه اجتماعی طبقه متوسط شهری، باید از نشانه های استفاده کند که گفتگو و تعاملش با آنها را ممکن و تسهیل کند. این نشانه و نشانه ها در «ادبیات و مفاهیم انتخابی»، در «کارکرد و عملکرد» و در «مصادیق مشخص» باید متجلی گردد. به طور کلی در طبقه متوسط شهری، تمایلات مدرن غلبه دارد. بنابراین جریان اصول گرا در چارچوب این نوع نشانه ها، روابط و دیالوگ بهتری با این طبقه اجتماعی برقرار خواهد کرد. در حال حاضر قالیباف به لحاظ نگاه و کارکرد مدرنی که از خود در مدیریت شهری تهران در 8 سال گذشته داشته است، یک نشانه تثبیت شده در چارچوب تمایلات این طبقه اجتماعی است و بنابراین از ظرفیت خوبی برای تعامل و ارتباط با این طبقه اجتماعی برخوردار است که در انتخابات یازدهم نیز تا حدودی اثبات شد. اگر خطاهای سیاسی مثل ائتلاف سه گانه و بالخصوص خطای مناظره سوم از سوی وی رخ نمی داد، سهم او از این طبقه اجتماعی بیش از روحانی به عنوان کاندیدای اصلاح طلبان میشد و به طور کلی نتیجه انتخابات با آنچه رخ داد متفاوت می شد.

بنابراین قالیباف به دلیل افزودن وزن اجتماعی اصول گرایان با جذب بخش هایی از طبقه متوسط شهری و بالتبع ایجاد ریزش در پایگاه اجتماعی اصلاح طلبان، بیشتر برای اصول گرایان «فرصت» و بیشتر برای جریان «اصلاح طلب» تهدید محسوب میشود که نوع آرایش اصول گرایان و اصلاح طلبان در شورای شهر برای انتخاب شهردار ، به خوبی این مسئله را تایید میکند. در انتخاب شهردار در حالی که قاطبه اصلاح طلبان پشت سر رقیب جدی قالیباف قرار گرفتند، قاطبه اصول گرایان به شهردار شدن قالیباف رای دادند .

شهردار شدن قالیباف خصوصا در رقابت با فرزند آیت الله هاشمی که متکی به همه ظرفیت های سیاسی و رسانه ای و ..بود، از سوی اعضای شورای شهر تهران که منتخب مردم در همان روز 24 خرداد 92همزمان با انتخابات ریاست جمهوری یازهم هستند، این واقعیت اجتماعی و سیاسی را بار دیگر نشان داد که منتخب مردم در انتخابات ریاست جمهوری، پیروز گفتمانی نبود بلکه پیروز سیاست ورزی بود و توجه به همین واقعیت ، کلید خروج از انفعال در جریان اصول گرا بعد از انتخابات اخیر است.