قرآن در جامعه ما مهجور است/در کنار هر جلسه عزاداری یک جلسه قرآن هم باشد

سرویس فرهنگی «فردا»: حجت الاسلام والمسلمین قرائتی در نامه سرگشاده ای به ائمه جمعه سراسر کشوراعلام کرد:همه به پا خیزیم و برای خدا و شادی دل پیامبر صلی الله علیه و آله و چشیدن مزه قرآن و چشاندن آن مزه به دیگران یک نهضتی ایجاد کنیم. متن این نامه به شرح ذیل است: بسم‌الله الرحمن الرحیم حضرات محترم ائمه جمعه سراسر کشور سلام علیکم طبق معمول هر سال همین که به ماه رمضان نزدیک می‌شویم دقایقی از وقت شما را راجع به مهم‌ترین مساله می‌گیرم و توجه شما عزیزان را به نکات مهمی جلب می‌نمایم. ۱- آیا می‌دانید که همه مساجد در شب قدر دعای شریف جوشن کبیر و عزداری و مراسم قرآن سر گرفتن بحمدالله برگزار می‌شود اما چرا در شب قدر که شب نزول قرآن است تفسیر رنگی ندارد؟ ۲- آیا می‌دانید سرگرم شدن به چاپ و صوت و تجوید و ظاهر قرآن بیش از توجه به محتوای قرآن است؟ ۳- آیا می‌دانید به ما دستور داده‌اند که هرگاه فتنه‌های زیاد مانند پاره‌هایی از شب تار به شما روی آورد به قرآن پناه ببرید؟ (فاذا التسبت علیکم الفتن کقطع الیل المظلم فعلیکم بالقرآن فانه شافع مشفع) (کافی ج ۲ ص، ۵۹۹) ۴- آیا می‌دانید بعضی به اسم این که دین از سیاست جداست به صدها آیه سیاسی بی‌توجهی می‌کنند؟ ۵- آیا می‌دانید آن مقدار که در متون آموزش و پرورش و دانشگاه کلمات عربی را تزریق می‌کنند کارساز نیست و فارغ‌التحصیلان ما نمی‌توانند اکثرا یک صفحه قرآن را بی‌غلط بخوانند؟ ۶- آیا می‌دانید بعضی به خیال این که قرآن از فهم بشر بالاتر است و فهم آن مخصوص اهل‌بیت است از تدبر در آن می‌ترسند، با این که خداوند دستور به تدبر داده است و در حدیث می‌خوانیم: من زعم ان کتاب الله مبهم فقد هلک و أهلک (محاسن، ج۱، ص ۴۲۱) راستی اگر قرآن را نمی‌توان فهمید پس چگونه به ما دستور داده‌اند روایات را بر قرآن عرضه کنیم و اگر ضد آن بود آن روایات را به دیوار بزنیم؟ ۷- آیا می‌دانید مهجوریت قرآن غافلانه نیست زیرا در قرآن می‌خوانیم در روز قیامت پیامبر(ص) می‌فرماید: پروردگارا قوم من قرآن را مهجور گرفتند و نمی‌فرماید قرآن نزد قوم من مهجور بود و مهجور گرفتن با توجه و عمد است؟ وقال الرسول یا رب ان قومی اتخذوا هذا القرآن مهجورا (فرقان، آیه ۳۰) ۸- آیا می‌دانید آیه وقال الرسول یا رب ان قومی اتخذوا هذا القرآن مهجورا چه معنایی دارد: الف - در پر خطرترین دادگاه یعنی روز قیامت ب - نزد عالی‌ترین قاضی یعنی خداوند ج - از محبوب‌ترین و بالاترین مقام هستی یعنی پیامبر(ص) د - شکایت توسط کسی است که مظهر رحمة‌للعالیمن است هـ - شکایت پدر از فرزند است انا و عل یابوا هذه الامه و - شکایت حتیم است چون با فعل ماضی آمده است. (وقال الرسول) ز- شکایت با استعداد از کلمه یا رب است ج - حکایت از کسی است که امید شفاعت از او داریم. ویل لمن شفعاوه خصماوه؟ ۹ - آیا می‌دانید بعضی‌ها نمی‌توانند قرآن بخوانند؟ بعضی با غلط می‌خوانند. بعضی که می‌توانند درست بخوانند نمی‌خوانند و بعضی که می‌خوانند تدبر نمی‌کنند و بعضی به آن عمل نمی‌کنند و بعضی قرآن را محور کار خود نمی‌دانند و در درس‌ها و سخنرانی‌ها و نوشته‌ به قرآن اولویت نمی‌دهند و بعضی قرآن را تنها برای مهریه عروس، بالای سر مسافرف سوگند یاد کردن، کتاب استخاره و امثال آن می‌خواهند.

۱۰- آیا می‌دانید مثال ما مثال بیماری است که به جای مصرف دارو مشغول چیدن و تنظیم انواع قرص‌هاست؟ ۱۱ - آیا می‌دانید مثال ما مثال مهمانی است که به جای گوش دادن به سخنان صاحبخانه به نقش و نگار در و پنجره توجه می‌کند؟ ۱۲- آیا می‌دانید گروهی به جای تدبر در قرآن و پیام الهام گرفتن از آن و عمل مبه آن به سراغ حواشی آن می‌روند و بیشتر عمر خود را صرف مباحث علوم قرآن مانند محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، تاویل، شان نزول، تاریخ کتابت، تاریخ ترجمه، تاریخ تفسیر، طبقات مفسرین، تفاوت کتب تفسیری و امثال این بحث‌ها می‌کنند؟ (البته بعضی از این بحث‌ها نظر بث اعجاز و بحث سلامت از تحریف ضروری است اما صرف بیشتر عمر به این علوم مانند کسی است که به جای شنا در استخر، دور استخر می‌شود؟) ۱۳ - آیا می‌دانید به جای بیان روح قرن آنقدر به نقل اقوال می‌پردازند که خود قرآن در آن اقوال گم می‌شود و بعضی آنقدر احتمالات متعددی را مطرح می‌کنند که حتی محکمات قرآن، متشابه می‌شود؟ ۱۴- بعضی وارد گود عرفان، بعضی وارد تحقیق مفصل روی لغات، بعضی در مقام نقل شأن نزول‌های متعدد و بعضی قرآن را بدون توجه به روایات معتبر رسیده از اهل‌بیت(ع) تفسیرمی‌کنند؟ در حالی که خود قرآن به ما می‌فرماید: وما اتاکم الرسول فخذوه وما نهاکم عنه فانتهوا (حشر، ۷.) یعنی سخنان پیامبر(ص) را که خود مستقیما فرموده و یا به اهل‌بیت ارجاع داده باید بگیریم و در روایات متواتر می‌خوانیم بین قرآن و اهل‌بیت هرگز جدایی نیست و اگر به هر دو تکیه کنید هرگز گمراه نمی‌شوید؟ ۱۵- آیا می‌دانید در بسیاری از سخنراین‌ها سهم تاریخ، تحلیل سیاسی، شعر و خواب و خطابه و روضه و امثال آن داده می‌شود ولی سهم قرآن داده نمی‌شود با این که خداوند به پیامبر(ص) می‌فرماید سخنرانی تو باید درباره بیان قرآن باشد. لتبین للناس ما نزول الیهم؟ ۱۶- آیا می‌دانید هزاران پایان‌نامه در علوم قرآن نوشته می‌شود ولی این پایان‌نامه‌ها در دانشگاه‌ها بایگانی و جامه از آن خبر نمی‌بیند؟ ۱۷- آیا می‌دانید در دانشگاه‌های قرآن و حدیث سرفصل‌های علوم قرآن کاربردی نیست و نیازسنجی نشده است: ۱۸- آیا می‌دانید تلاوت زیبا در مواردی به هنرنمایی تبدیل شده است؟ ۱۹- آیا می‌دانید در آموزش صرف و نحو از آیات قرآن و روایات کمتر استفاده می‌شود؟ ۲۰ - آیا می‌دانید فیلم‌های کوتاهی با مضامین قرآنی نایاب است؟ ۲۱- آیا می‌دانیدتفسیر ساده برای نوجوانان نایاب است؟ ۲۲- آیا می‌دانید بیان صحیح از قصه‌های قرآن برای نوجوانان نایاب است؟ ۲۳- آیا می‌دانیدموقوفات برای قرآن کمیاب است؟ ۲۴- آیا می‌دانیدنذر تلاوت قرآن نایاب است؟ ۲۵- آیا می‌دانید توجه به قرآن در نام سبی با قرآن مطرح می‌شود؟ آیا درست است که بگوییم شبی با اکسیژن و یا شبی با سلامتی؟ ۲۶- آیا می‌دانید در بسیاری از حوزه‌ها و نزد بسیاری از مدرسین تدبر در قرآن درس جنبی است نه اصلی؟ ۲۷- آیا می‌دانیدتوجه به کتاب مخلوق بیش از کتاب خالق است؟ ۲۸- آیا می‌دانید که به آیه خذالکتاب بقوه عمل نکرده‌ایم؟ (مریم، ۱۲) ۲۹- آیا می‌دانید اگر کتاب آسمانی را به پا نداریم خداوند لقب پوچی به ما داده است؟ قل یا اهل الکتاب لسم علی شیء حتی تقیموا التوراة والانجیل وما انزل الیکم من ربکم (مائده، آیه ۶۸) ۳۰- آیا می‌دانید کلمه اقامه در قرآن در چهار جا به کار رفته است؟ اقیموا الذین (شوری، آیه ۱۳) اقیموا الوزن (رحمن، آیه ۹) اقیموا الصلاة (بقره، آیه ۴۳) ولو انهم اقاموا التوراة والانجیل و ما انزل الیهم من ربهم (مائده، آیه ۶۶) ۳۱- آیا می‌دانید ما کتاب آسمانی را بپا داریم وضع اقتصادی ما بسیار خوب می‌شود؟ ولو انهم اقاموا التوراة والانجیل وما انزل الیهم من ربهم لاکلوا من فوقهم ومن تحت ارجلهم (مائده، آیه ۶۶) ۳۲- آیا می‌دانید باید تلاوت هر آیه‌ای ایمان ما را زیاد کند؟ واذا تلیت علیهم آیاته رادتهم ایمانا (انفال، آیه ۲) ۳۳- آیا می‌دانید تلاوت قرآن باید دل ما را بلرزاند؟ انما المومنون الذین اذا ذکرالله وجلت قلوبهم (انفال، آیه ۲) ۳۴-آیا می‌دانید گروهی از جن همین که برای اولین بار صدای قرآن را شنیدند ایمان آوردند (یهدی الی الرشد فامنا به) (جن، آیه ۲) و دیگران را به پیروی از آن دعوت کردند (یا قومنا اجیبوا داعی الله) (احقاف، آیه ۳۱) ولی ما این همه قرآن شنیدم، نه دلی تکان و نه ایمانی زیاد و نه اشکی جاری و نه رشدی اضافه و نه تبلیغی صورت گرفت؟ ۳۵-آیا می‌دانید قران ذکر است انا نحن نزلنا الذکر (حجر، آیه ۹) و اعراض از آن زندگی نکبتی را به بار آورد (ومن اعرض عن ذکری فان له معیشه صنکا) (طه، آیه ۱۲۴) ۳۶-آیا می‌دانید در قیامت بعضی شفاعت‌ها برای بعضی مفید نیست؟ فما تنفهم شفاعه الشافعین (مدثر، آیه ۴۸) ولی شفاعت قرآن حتما کارساز است. شافع مشفع ۳۷-آیا می‌دانید قرآن کشتی بی‌سوراخ است؟ انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون (حجر، آیه ۹) ولی در نقل تاریخ، احتمال دروغ است و در روایات نیز روایات جعلی زیاد است؟ ۳۸-آیا می‌دانید قرآن مثل دریا است که هر کسی از آن بهره‌برداری دارد. بعضی با نگاه بعضی با شنا، بعضی با قایق رانی، و بعی با غواصی، قرآن نیز این‌گونه است که: کتاب الله عز و جل علی اربعه اشیای علی العباره و الاشاره و اللطائف و الحقاق فالعباره للعوام و الاشاره للخواص و اللطائف للاولیاء و الحقائق للانبیاء (عوالی الثانی، ج ۴، ص ۱۰۵) ۳۹-آیا می‌دانید عجایب قرآن قابل شمارش نیست؟ امیرالمؤمنین فرمود: لا تحصی عجائبه (کافی، ج ۲، ص ۵۹۹) ۴۰-آیا می‌دانید قرآن کهنه شدنی نیست؟ لا تفنی عجائبه (بحارالانوار، ج ۲، ص ۲۸۴) ۴۱-آیا می‌دانید بزرگانی مانند ملاصدرا و فیض کاشانی و امام خمینی و بسیاری دیگر اقرار کرده‌اند که چرا بیشتر عمر خود را صرف قرآن نکرده‌اند؟ ۴۲-آیا می‌دانید علمیا ربانی، علمای قرآنی هستند کونو عبادا لی من دون الله ولکن کونوا ربانیین بما کنتم تعلمون الکتاب و بما کنتم تدرسون (آل عمران، آیه ۷۹) ۴۳-آیا می‌دانید قران نور است و کسی که خودش نور ندارد نمی‌تواند مردم را از ظلمات به نور دعوت کند؟ ۴۴-آیا می‌دانید که عظمت ماه مبارک رمضان به روزه نیست بلکه به نزول قرآن است: شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن (بقره، آیه ۱۸۵) و نفرمود: شهر رمضان الذی کتب فیه الصیام ۴۵-آیا می‌دانید در نمایشگاه کتاب توجه مردم به کتب تفسیری زیاد شده است؟ ۴۶-آیا می‌دانید عزیزانی که مسیر سخنرانی‌های خود را به سمت قرآن سوق داده‌اند مخاطبین کمی و کیفی بیشتری دارند؟ ۴۷-آیا می‌دانید پیامبر (ص) فرمود هرگز نباید بین قرآن و اهل بیت جدایی باشد بنابراین سزاوار است در کنار هر جلسه عزاداری یک جلسه قرآن هم باشد؟ ۴۸-آیا می‌دانید که امام رضا فرمود نماز بر مردم وجب شد تا قرآن از مهجوریت بیرون آید؟ عن الرضا ع انه قال امیرالناس بالقراءة فی الصلاه لئلا یکون القرآن مهجور مضیعا (من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۳۱۰) سروران گرامی باید به پا خیزیم و اگر غفلت یا تقصیری و قصوری بوده از خداوند عذرخواهی کنیم و از امروز قرآن را جدی بگیریم؟ خذ الکتاب بقوه (مریم، ۱۲) نکاتی به نظر می‌رسد که بیان می‌کنم عزم و تصمیم با شما. ولی بدانیم اگر عزم نداشته باشیم مثل پدر خود حضرت آدم قابل توبیخیم که قرآن می‌فرماید: ولم نجد له عزما (طه، آیه ۱۱۵) به گزارش تسنیم، حجت الاسلام والمسلمین قرائتی در ادامه نامه خود تصریح کرده است: همه به پا خیزیم و برای خدا و شادی دل پیامبر صلی الله علیه و آله و چشیدن مزه قرآن و چشاندن آن مزه به دیگران یک نهضتی ایجاد کنیم مثلا: ۱-کسانی که توان تدریس تفسیر دارند را وارد حوزه دریس خود نمایند. یعنی برنامه‌ریزی حوزه جوری باشد که هر طلبه حداقل در هر سال با یک جزء تفسیر آشنا شود. ۲-اهل منبر نیمی از سخنرانی خود را به بیان آیات قرآن اختصاص دهند. ۳-در همه روزنامه‌ها و مجلات ستونی برای فهم گوشه‌ای از آیات قرآن اختصاص یابد. ۴-صداوسیما از قصه‌ها و آیات کوتاه با هنر و نمایش و یا از مثال‌های قرآنی با امکانات هنری خود بهره گیرد. ۵-آموزش و پرورش و دانشگاه تفسیر آیاتی را که هر روز با آن سر و کار داریم در متون کتاب درسی تزریق کنند. ۶-موضوعاتی که برای همه مردم مورد نیاز است از قرآن استخراج شود. ۷-اگر از تاریخ می‌گوییم حوادث تاریخی قرآن را در اولویت قرار دهیم. ۸-اگر از اخلاق می‌گوییم آیات اخلاقی قرآن را مطرح کنیم. ۹-اگر مثالی می‌زنیم یا تشبیه به کار می‌بریم قرآن را فراموش نکنیم. ۱۰-اگر فضایل امیرالمؤمنین (ع) را می‌گوییم آیاتی که در شأن آن بزرگوار است در اولویت قرار دهیم. ۱۱-اگر از حضرت مهدی (ع) و حکومیت ایشان سخن می‌گوییم از منابعی که قرآن و مهدویت را بررسی کرده‌اند استفاده نماییم؟ ۱۲-در عزل و نصب‌ها، قهر و صلح‌ها، ارتباط و ترک روابط، انتخاب همسر، آیین‌همسرداری، انتخاب شغل، عبادات و سیاست، خطوط کلی اقتصاد، حقوق، مدیریت و هر رشته دیگر اول به سراغ قرآن برویم بعد نهج‌البلاغه و روایات معتبر، بعد سیره اهل بیت(ع) و در پایان از تجربه‌های تاریخی بزرگان استفاده کنیم. این آرزو آغازی است که می‌توان از ماه رجب و شعبان و رمضان کمک گرفت زیرا ماشین‌هایی که هوا گرفته در سرازیری روشن می‌شود و سرازیری عبادات و قرآن ماه رمضان است. در پایان، این ناله هدهدی بود نیز سلیمان‌ها که اگر سلیمان‌ها توجه فرمایند بلقیس‌های دنیا به اسلام رو خواهند آورد ولی اگر بگویند این هدهد پرنده کوچکی است و حرف او الزام‌آور نیست حرکتی صورت نخواهد گرفت. والامر الیکم- و السلام محسن قرائتی