ناکامی سه‌گانه اخوان المسلمین

تسنیم: روزنامه فرانسوی لوموند در تحلیلی به عوامل ناکامی دولت محمد مرسی در مصر پرداخته است. این روزها کشور مصر ساعات سختی را پشت سر می‌گذارد، ساعاتی تعیین کننده برای سرنوشت دموکراسی در بزرگترین کشور عربی. اکنون در خیابان‌های قاهره و دیگر شهرهای مهم مصر صدای تولد یک جنگ داخلی شنیده می‌شود. از یک نگاه کلی "مصر لائیک" با دعوت مردم به تظاهرات، "مصر اخوان المسلمین" را به چالش کشیده است. این مبارزه طلبی به‌حدی است که ارتش مصر تهدید کرده "در برابر گردابی که کشور را به درگیری غیرقابل کنترل فرو برد وارد عمل خواهد شد". محمد مرسی، اولین رئیس جمهور تاریخ مصر که در یک روند دموکراتیک انتخاب شد، سالگرد به قدرت رسیدن خود را در بحران جشن خواهد گرفت. در حالی یک سال از ریاست جمهوری این عضو اخوان المسلمین به پایان می‌رسد که کارنامه مرسی اسفناک است. اول، شکست سیاسی؛ محمد مرسی قدرت بیان و استعداد لازم برای جذب جریان‌های مخالف و اجماع سازی را از خود نشان نداد. واقعیت این است که رئیس جمهور مصر دائماً مردد بود و نتوانست جهت گیری صریح و مشخصی را انتخاب کند. این استاد دانشکده مهندسی این احساس را القا می‌کرد که عاری از توانایی رهبری مورد نیاز برای گرفتن زمام کشور در دست است. شکست اقتصادی و اجتماعی برای مصری‌ها شاید خیلی چشمگیرتر بود، چرا که امید داشتند با تغییر رژیم، وضعیت آنها تغییر ملموسی داشته باشد. وضع اقتصادی مصر بازتاب وضعیت سیاسی پر هرج و مرج این کشور است. این وضع نشان از غیاب هرگونه برنامه اقتصادی و ناتوانی اخوان المسلمین در طراحی و ارائه چنین برنامه‌هایی است. آنها نشان دادند قادر به تلفیق محافظه کاری مذهبی و مدرنیته اقتصادی نیستند. و بدین ترتیب جریان گسترده مخالفان شکل گرفت که بدنه آن را جریان لائیک ــ به‌علاوه برخی طرفدارن رژیم سابق ــ تشکیل می‌دهد. اکنون این جریان می‌تواند روی ناامیدی بخش بزرگی از مردم مصر سرمایه‌گذاری کند. بااین‌حال این ائتلاف جدید نیز برنامه واحدی درباره آینده سیاسی و اقتصادی مصر ندارد. تنها نقطه مشترک این افراد مخالفت با محمد مرسی است. در حالی که تظاهرات گسترده مردم، مشروعیت مرسی را به چالش کشیده‌ است، محمد مرسی در مقابل اپوزیسیون سکولار، بدترین واکنش‌ها را داشته: تکیه کردن بیشتر به عناصر رادیکال‌تر جریان اخوان المسلمین. این رفتار رئیس جمهور مصر فضای درگیری و خشونت را در مصر شعله‌ور ساخت و ارتش ناچار تهدید به دخالت کرد. و اما ارتش به‌عنوان بازیگر سوم در مصر، به‌نوبه خود مقصر است و با مدیریت مصیبت‌بار خود طی دوران پس از مبارک، یک کشور ویران به دولت مرسی تحویل داد. در حالت آرمانی، هر دو جریان در نفی رژیم سابق متعهد بودند و اکنون این کشور باستانی نیاز به کمی دانایی و منطق برای کشورداری دارد.