آنچه درباره جراحي پلاستيک نمي‌دانستيد

سلامت: سوانح اشکال مختلفي دارند مانند تصادف، ضربه، زمين خوردن و سوختگي. در اين موارد بايد موقعيت جراحت به دقت بررسي شود و خطر عفونت آن را به حداقل رساند. آنچه درباره جراحي پلاستيک نمي‌دانستيد جراحي پلاستيک اگرچه معمولا جراحي‌اي لوکس شناخته مي‌شود و خيلي‌ها آن را مخصوص علاقه‌مندان به بيني سر بالا و گونه برجسته مي‌دانند اما در بازگرداندن بسياري از انسان‌ها به روال عادي زندگي نقش مهمي دارد؛ مثلا کساني که در اثر سوانح رانندگي يا ديگر حوادث آسيب مي‌بينند مي‌توانند با ترميم بافت آسيب‌ديده دوباره به زندگي بر‌گردند اما متاسفانه اين‌ روزها شاهديم خيلي‌ها حاضرند از نيازهاي ضروري خود صرف‌نظر کنند و بخش قابل‌توجهي از درآمدشان را براي تجربه‌اي در اتاق جراحي پلاستيک بپردازند تا ظاهرشان را عوض کنند... با دکتر صدراله معتمد، رييس بخش جراحي پلاستيک دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، در مورد اينکه اين جراحي‌ها واقعا براي چه کساني لازم است، گفت‌وگو کرده‌ايم. جراحي پلاستيک با جراحي ترميمي تفاوت دارد؟ جراحي ترميمي در دل جراحي پلاستيک تعريف مي‌شود اما ترميم، واژه مناسبي براي اهداف جراحان پلاستيک نيست و به جاي آن بايد از واژه بازسازي استفاده کرد. جراحان پلاستيک مي‌کوشند با ايجاد تغييرات هوشمندانه در بافت يا عضوي که ظاهري طبيعي يا موزون ندارد، تعادل بيشتري به ظاهر فرد ببخشند. پس اين جراحي به حل مشکل‌ گروه بزرگي از مردم کمک مي‌کند. بله، ما با جراحي پلاستيک و بازسازي مي‌توانيم طيف گسترده‌اي از مشکل‌هاي بيماران را برطرف کنيم؛ بيماري‌هاي مادرزادي که باعث بدشکلي ناخوشايند مي‌شوند، آثار ناشي از سوانح يا سوختگي‌ها، تغييرات و بدشکلي‌هاي ناشي از تومور و در نهايت كساني كه به جراحي نياز دارند و کانديد مناسب جراحي زيبايي‌اند. بيماري‌هاي مادرزادي چگونه مي‌توانند باعث بدشکلي اعضاي بدن شوند؟ گرفتن شرح‌حال کامل در مورد عارضه مادرزادي در فرايند درمان بسيار موثر است. پزشک بايد بداند مشکل از بدو تولد وجود داشته يا مدتي بعد از تولد ايجاد شده است. علاوه بر اين، تغييرات و پيشرفت بيماري در گذر زمان هم در تصميم‌گيري‌ پزشک تاثير دارد. از مهم‌ترين مشکل‌هاي ظاهري مادرزادي، شکاف کام يا شکاف لب است. از آنجا که لب و کام در گفتار و تغذيه نقش اساسي دارند، بايد بيمار کودک هرچه زودتر جراحي شود. البته براي اين منظور کودک بايد خوب وزن گرفته باشد و سن مناسبي براي بيهوشي داشته باشد. مشکل بعدي، ضايعات عروقي همانژيوم است که ظرف ۲ هفته اول تولد روي گونه، لب، بيني، پلک و ديگر قسمت‌ها ايجاد مي‌شوند و گسترش مي‌يابند اما حدود سني ۶-۵ سالگي سرعت گسترش آنها کم مي‌شود و‌ در ۱۰ سالگي به حداقل مي‌رسد. در گذشته جراحي اين ضايعات سريع انجام مي‌شد اما امروزه پزشکان کمي درنگ مي‌کنند مگر اينکه روي پلک يا داخل سوراخ بيني باشد که ممکن است عوارض جانبي‌ ايجاد کند. از سوي ديگر، در صورت رشد نکردن کافي بندهاي انگشتان براي پيشگيري از بروز اختلال عملکردهاي حرکتي در سنين ۲-۱ سالگي بايد جراحي انجام شود. در اين جراحي توجه به حفظ عروق انگشتان بسيار مهم است. همچنين اگر گوش‌هاي کودک متمايل به سمت بيرون باشد، خال‌هاي مادرزادي بزرگ‌ که تا قبل از ۵ سالگي بزرگي آنها رابطه مستقيمي با احتمال بدخيمي‌شان دارد، چسبندگي‌هاي زودرس استخوان‌هاي جمجمه که مي‌توانند فشار وارد بر چشم‌ها يا مغز را افزايش دهند و باعث نشانگان‌هايي شوند، از بدشکلي‌هاي مادرزادي‌اند. جراحي پلاستيک در بازسازي نواقص ناشي از سوانح چه کمکي مي‌کند؟ سوانح اشکال مختلفي دارند مانند تصادف، ضربه، زمين خوردن و سوختگي. در اين موارد بايد موقعيت جراحت به دقت بررسي شود و خطر عفونت آن را به حداقل رساند. با توجه به عمق جراحت، تاندون‌ها، عروق و اعصاب آسيب‌ديده ترميم انجام شود. جراحت بايد با روشي که حداقل جوشگاه را بر جا بگذارد، بخيه زده شود. در سوانح، اولويت پزشک نجات جان بيمار است مثلا در مورد سوختگي، جبران مايعات از دست رفته بدن بيمار در اولويت قرار داد. براي کاهش جوشگاه ناشي از اين سوانح و جراحي‌ آنها، روشي وجود دارد؟ اين کار تا حدي امکان‌پذير است مثلا اينکه جراح لايه‌هاي عضلاني موجود در ناحيه را با ظرافت به هم نزديک کند تا پوست با فشار کمتري بخيه بخورد يا استفاده از چسب‌هاي مخصوص و مواد سيليکوني به مدت ۴ تا ۶ هفته بعد از عمل که فشار روي بافت را کم مي‌کند. استفاده از پمادهاي کاهش‌دهنده جوشگاه موجود در بازار، اثر چشمگيري ايجاد نمي‌کنند. خيلي از افرادي که براي انجام جراحي بازسازي اقدام کنند، افراد سالمي هستند که براي جلب‌توجه بيشتر، خواستار انجام چنين جراحي‌هايي هستند، اين‌طور نيست؟ اگرچه اين بيمار است كه به پزشک متخصص جراحي پلاستيک مراجعه مي‌کند اما پزشک است که تصميم مي‌گيرد مراجعش براي جراحي کانديد مناسبي است يا نه و نبايد کساني که کانديد مناسبي نيستند، جراحي کرد. معيار انتخاب کانديداي مناسب جراحي زيباسازي چيست؟ يک جراح پلاستيک حاذق حتما مشاوره دقيقي طي چند جلسه با بيمار انجام مي‌دهد. بايد به بيمار بها داد و از مقتضيات سني، وضعيت رواني، شخصيتي، فرهنگي، خانوادگي و موقعيت اجتماعي او اطلاعات کافي به‌دست آورد. پزشک بايد بداند اين جراحي تا چه حد در زندگي بيمار مهم است آيا فقط به‌دليل نداشتن اعتمادبه‌نفس و تاييد شدن به وسيله اطرافيان قصد رفتن زير تيغ جراحي دارد؟ آيا جراحي باعث تغيير قابل‌توجهي در عملکرد فردي و اجتماعي او مي‌شود؟ به نظر من ذوق و عشق جراح به کارش هم به‌اندازه دانش او اهميت دارد. جراح باحوصله‌اي که وقت کافي مي‌گذارد، حتما براي بازسازي يک عضو هم هنر به خرج خواهد داد و از عملي که انجام مي‌دهد، همان‌قدر لذت مي‌برد که يک هنرمند از آفرينش هنري لذت مي‌برد.