بایدها و نبایدهای فشار خون

جام جم: درصد زیادی از جمعیت دنیا مبتلا به فشار خون هستند و به موازات بالا رفتن سن، شیوع فشار خون نیز بالا می‌رود. گرچه فشار خون در حد ملایم تا متوسط عموما علائم شدید و حادی ایجاد نمی‌كند و زندگی عادی فرد بیمار به هم نمی‌خورد، ولی كنترل فشار خون برای پیشگیری از آسیب‌های دراز مدت این بیماری بر سیستم قلب و عروق لازم است. وقتی صحبت از فشار خون می‌شود، اولین چیزی كه به نظرمان می‌رسد، نمك است. گاهی آنقدر راجع به نخوردن نمك و مضرات آن صحبت می‌شود كه این سؤال در ذهن پیش می‌آید كه اصولا چرا بشر نمك را در كنار غذایش استفاده می‌كند. وقتی به تاریخچه نمك مراجعه می‌كنیم، می‌بینیم این ماده آنقدر محبوب بوده كه در برخی مناطق اروپایی، نمك را در ازای حقوق كارمندان به آنان می‌دادند و كلمه دستمزد یا «salary» احتمالا از كلمه «salt» كه به معنای نمك است، مشتق شده است البته این موضوع برای ما ایرانی‌ها كه از دیر باز در سراسر كشورمان به دریاچه‌های نمك دسترسی داشته‌ایم خیلی قابل تصور نیست. به هر حال بشر با دسترسی به نمك و رسیدن به دانش فرآوری این ماده، آن را به سرسفره‌ها آورد و متاسفانه از آن بی‌رویه استفاده كرد و آنچه ما اكنون به عنوان مضرات این ماده مهم و حیاتی می‌شناسیم در واقع مربوط به استفاده نابجا از آن است. حدود 60 درصد بیماران دچار فشار خون اگر نمك مصرفی‌شان را در حد متوسط كم كنند، درمان فشار خونشان بهتر صورت خواهد گرفت.برای این منظور غذاها را باید با نمك مختصر پخت و از افزودن نمك به غذا بر سرسفره اجتناب كرد. همچنین از غذاهای شور مثل انواع ترشی‌ها و شوری‌ها هم اجتناب شود. متاسفانه برخی افراد به اشتباه نمك را از پخت غذا حذف و زندگی عادی بیماران فشار خونی را مختل می‌كنند. باید دانست كه حذف كامل نمك از غذا فقط در چند بیماری لازم است كه مهم‌ترین آنها نارسایی شدید قلبی همراه ورم سراسری است. همان‌گونه كه گفته شد در حدود 40 درصد موارد، كم كردن نمك كمك چندانی به كنترل فشار خون نمی‌كند و بیمار فقط با استفاده از داروها باید به كنترل فشار خون همت كند. موضوع مهم دیگر در مورد فشار خون این است كه نباید فشار خون را در فردی كه مدت‌های متمادی دچار فشار خون بالا بوده است، ناگهانی و خیلی زیاد پایین آورد، زیرا رگ‌های مغزی در چنین افرادی به فشار خون بالا عادت كرده‌اند. به عنوان مثال اگر قرار باشد فشار خون پیرمردی را كه سال‌هاست فشار 19 روی 13 دارد كنترل كنیم، باید آن را بتدریج پایین بیاوریم و در روزهای اول فقط حق داریم آن را 25 درصد كاهش دهیم و به عبارتی آن را به 16 روی 11 برسانیم البته طی روزها و هفته‌های آینده می‌توانیم این فشار خون را به حد ایده‌آل برسانیم.