گرانی، بد خلقی و سبک زندگی ما

قبل از تحریر: سید کریم را خیلی‌ها می‌شناختند. از اولیاء خدا در زمانه خودش بود و پس از مرگش مردم فهمیدند که «صاحب مقام تشرف» بوده و چند بار به محضر حضرت مهدی (عج) رسیده است. در شهر کفاشی کوچکی داشت و روز و شبش را با وصله و پینه گیوه‌ها و نعلین‌های مردم سر می‌کرد. وضع مالی‌اش خوب نبود، اما آبرومندانه زندگی می‌کرد تا آنکه گرانی به جان شهر افتاد و کمر خیلی‌ها را خم کرد. سید هم احتمالا از دهک‌های پایین زمانه خودش بود که خیلی زود کاسه چه کنم چه کنم به دست گرفت. در نهایت ، دو دو تایش چهارتا نشد و در یکی از همان روزهایی که کف‌گیرش به ته دیگ خورده بود، صاحبخانه از راه رسید و به جرم عقب افتادن کرایه،همه اسباب و اثاثیه سید را جمع کرد و ریخت وسط کوچه. از اینجا به بعد داستان را از زبان مرحوم آیت‌الله مجتهدی تهرانی بخوانید:«یکی از مواردی که سید امام زمان(عج) را دید، همان روزی که بود که صاحبخانه وسایلش را ریخته بود در کوچه. حضرت حجت به او گفت: اگر وصال ما را می‌خواهی باید بر این مشکلات صبر کنی. سید کریم هم جواب شیرینی داد:« آقا جان! شما اهل بیت مصیبت زیاد دیدید، اما بلای مستاجری نچشیدید!» امام با شنیدن شوخی سید، تبسم فرمودند.»

امروز، خیلی‌ها مانند سید کریم داستان ما دغدغه معاش دارند و خرجشان برای دخلشان دهن‌کجی می‌کند. البته حالا به لطف مراجع قضایی و نیروی انتظامی، بعید است که دیگر صاحبخانه‌ای- مثل قدیم- وسایل مستاجرش را بریزد وسط خیابان. اما خیلی از ما-در این روزگار بد اقتصادی -کرایه خانه و قسط و قرضمان عقب افتاده و مدام برایمان اخطارنامه می‌آید که همین امروز و فردا چکتان را اجرا می‌گذاریم و حقوق ضامن را قطع می‌کنیم و از این جور تهدیدها. زندگی قرار نیست همیشه روی خوشش را به ما نشان دهد. دست‌اندازهایی هم دارد که هر از گاهی آرامش و آسایشمان را به یغما می‌برد. با این حساب، وقتی از سبک زندگی حرف می زنیم نباید نگاهمان فقط به نیمه پر لیوان باشد و مدام به خریدن و رفتن و دیدن و ... توصیه کنیم. هر از گاهی نیز باید برای همین دست‌اندازها چاره‌اندیشی کرد. مثلا این روزها که سایه گرانی روی زندگی‌ها سنگینی می‌کند، احتمالا بتوانیم نسخه بسیاری از مشکلات را در منابع دینی خودمان و سیره اهل بیت جست‌وجو کنیم. ولی اگر تعارف را کنار بگذاریم، باید بپذیریم که بسیاری از ما توصیه‌های دین را به تعدادی دستور العمل شرعی تقلیل می‌دهیم بی‌آنکه بدانیم در این مکتبخانه، توصیه‌های اخلاقی چند برابر توصیه‌های شرعی ظرفیت دارد. البته خطاب این توصیه‌ها فقط مردم نیستند. احتمالا آنهایی که باعث و بانی این این شرایط شده‌اند تا کنون گذرشان به «نهج‌الفصاحه» نیفتاده و این روایت پیامبر را نخوانده‌اند:«هر کس کاری کند که برای امت من گرانی پیش بیاید، خداوند چهل سال عبادتش را باطل می‌کند.» جالب‌تر آنکه در این شرایط دشوار، بسیاری متولیان فرهنگی تصور می‌کنند که اصلاح سبک زندگی مردم- که از منویات مهم رهبر معظم انقلاب است- به صرف نصب چند تابلو و ارسال چند پیامک و احتمالا توزیع تعدادی نرم‌افزار است. غافلیم از اینکه همین شرایط عامل ایجاد برخی از بدخلاقی‌ها و در نتیجه دور شدن از سبک زندگی دینی است. دلیلش هم حدیث امام صادق(ع) است که فرمود:« گرانی نرخ ها در جامعه، بدخلقی می آورد و امانت را از بین می برد و مرد مسلمان را پریشان و دلتنگ می سازد.»

حالا که عده‌ای خواب هستند و به جای حل مشکلات مردم درگیر اختلافات سیاسی شده‌اند، نباید تصور کنیم که دستمان به جایی بند نیست. حداقل می‌توانیم به ساده‌ترین توصیه دین عمل کنیم. نقل است که امیرالمومنین در روزگاری گرانی بازار، در قنوت نمازشان از خدا خواستند که گرانی را از شهر ما دور کن. از خدا خواستن احتمالا بهترین راهکار ما در این روزگار سست عهدی است.