عيار طلا چيست؟

جام جم: من و شما هرروزه درباره عيار طلا مي‌گوييم و مي‌شنويم، اما براستي چند نفر از ما بدرستي مي‌دانيم عيار يا اصلا «عيار طلا» چيست؟ چه خاصيتي دارد و چگونه محاسبه مي‌شود؟ شايد تعداد كساني كه اطلاعات كافي دراين باره دارند، زياد نباشند. پس اين چند سطر را براي تكميل اطلاعات‌تان بخوانيد، بد نيست. عيار واحد اندازه‌گيري خلوص آلياژهاي طلا و ديگر فلزات گرانبهاست. عيار طلا هم به درجه خلوص طلا در هر شيء‌ طلايي اطلاق مي‌شود. طلا فلزي ذاتا نرم است كه در صورت استفاده از آن براي ساخت اشيا، ممكن است تغيير شكل پيدا كند. به همين دليل براي سفت و سخت‌شدن اشياي طلايي معمولا با طلا فلزهاي ديگري را مخلوط مي‌كنند. مهم‌ترين اين فلزها عبارتند از: مس، نقره و پلاتين. حال هرقدر درجه وجود ساير فلزات در شيء طلايي بالاتر باشد، عيار طلا پایین‌تر و قیمت آن کمتر و برعکس هر قدر طلای شیئی بیشتر باشد. عیار آن بيشتر و باارزش‌تر است. براي شناسايي عيار طلا در اشيا از اعداد مختلفي استفاده مي‌شود كه اين اعداد براي شناسايي راحت‌تر درصد طلاي موجود در اشياي طلايي، ساده‌سازي و براساس فرمول رياضي خاصي استاندارد شده است. هريك از اين اعداد بيانگر وجود درصد مشخصي از طلا در يك شيء است. اين درصد براساس عرف و فرهنگ عمومي مردم يك كشور، رواج استفاده از طلا و همچنين ميزان ذخاير طلاي كشورها تعيين مي‌شود. به عنوان مثال در ايران، فرهنگ عمومي طلاي 18 عيار را مي‌پسندد، اما در كشورهاي عربي، طلاي 24 عيار را ترجيح مي‌دهند. عيار طلا از 8 تا 24 متفاوت است. در طلاي عيار 8 معادل 3/33 درصد طلا وجود دارد. اين‌گونه طلا در كشورهاي شمال اروپا نظير آلمان استفاده مي‌شود كه مردم اين كشورها عموما علاقه چنداني به استفاده از مصنوعات طلايي ندارند. با اين حال در تمام اين كشورها عيارهاي مختلف طلا به چشم مي‌خورد، اما معمولا فرهنگ عمومي هر كشور، عيار خاصي از طلا را بر ديگران ترجيح مي‌دهند. عيار طلاي 9 يعني در آن شي‌ء 5/37 درصد طلا وجود دارد. اين طلا در انگلستان و روسيه رواج بيشتري دارد. مردم ايالات متحده بيشتر از طلاي 10 عيار كه در آن 7/41 درصد طلاي خالص وجود دارد، استفاده مي‌كنند. پس از عيار 10، اكنون ديگر كمتر كشورهايي هستند كه عيارهاي 7 تا 14 استفاده كنند؛ بلكه اين فاصله با سه عيار معروف پر مي‌شود. پراستفاده‌ترين عيار طلا، 18 است. در طلاي 18 معادل 75 درصد طلاي خالص وجود دارد و چون درجه خلوص آن منطقي و رو به بالاست، در بسياري از كشورهاي جهان از جمله ايران، اقبالی عمومي دارد. طلاي 18 عيار در كشورهاي جنوب اروپا و منطقه مديترانه‌، بخشي از خاورميانه و حتي بخشي از ايالات متحده استفاده مي‌شود. درواقع مي‌توان گفت عيار 18 بيشترين و رايج‌ترين عيار طلا در دنياست. پس از آن نوبت به عيار 21 مي‌رسد كه 5/87 درصد طلاي خالص در آن وجود دارد. بخشي از كشورهاي عربي جنوب خليج‌فارس مشتري مصنوعات ساخته‌شده از طلاي 21 هستند. پله بعدي عيار 22 است. در اين طلا 6/91 درصد طلا وجود دارد و باز هم كشورهاي عربي حوزه خليج‌فارس، هند و بنگلادش، پاكستان و سريلانكا مشتري آن هستند. سرانجام هم طلاي 24 عيار كه تقريبا طلاي خالص با درجه خلوص 9/99 درصد است، در صدر قرار دارد. اين طلا مشتريان محدودي در كشورهاي عربي، چين، هنگ‌كنگ و تايوان دارد و همه‌گير نيست. بد نيست بدانيد طلاي 24 عيار بيشتر در قالب شمش‌هاي طلا عرضه مي‌شود كه طلافروشان به عنوان مواد اوليه كارشان، پس از خريد شمش‌ها و مخلوط‌كردن فلز، عيار آن را تغيير داده و مصنوعات مختلف با آن مي‌سازند. همچنين سكه‌هاي طلاي حكومتي رايج در كشورها از جمله ايران با طلاي 24 عيار است. شمش طلاي در اختيار حكومت‌ها نيز كه بيشتر به عنوان ثروت ملي و پشتوانه پول ملي مطرح است، به طلاي خالص 24 عيار نگهداري مي‌شود.