نظر آیة‌الله بهجت درباره ضریح سیدالشهدا(ع)

فارس: گفتگوی مشروحی با حجت‌الاسلام والمسلمین علی بهجت درباره نظرات حضرت آیت‌الله العظمی بهجت درباره امام حسین علیه‌السلام انجام دادیم که بخش نخست آن تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود. هر چیز که منتسب به امام حسین(ع) باشد، با ارزش و مقدس است حجت‌الاسلام علی بهجت در ابتدای این گفت‌وگو با اشاره به اینکه درباره زیارت و تبرک جستن به ضریح قدیمی و جدید اباعبدالله الحسین(ع) سؤالاتی مطرح می‌شود، اظهار داشت: لباس امام حسین (ع) یا هر چیز دیگری که به ایشان منتسب باشد، اصیل‌، با ارزش، پر برکت، مقدس و شفا هستند گرچه وهابیت یا هر قشر دیگری نپذیرند. وی ادامه داد: خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: پیراهن یوسف را فرستادیم، چشم یعقوب بینا شد. مگر حضرت یعقوب چشمش را عمل کرد یا این حرف دروغ است؟! خود خداوند می‌فرماید که ما با پیراهن یوسف، چشمان یعقوب را درمان کردیم. چشمی که سفید شده بود، درمان شد. این چشم با تبرک بر این پیراهن شفا یافت و خوب شد. فرزند آیت‌الله بهجت با طرح این پرسش که وهابیت یا کسانی که این ایراد را وارد می‌‌کنند، چه جوابی برای این سخن خداوند دارند؟ افزود: وهابیت گروهی از اعراب بسیار بدوی و بسیار پوسته‌نگر است و هیچ به مغز نمی‌اندیشد. وهابیت عشق را نمی‌فهمد، مانند دیوار که شما نمی‌توانی به دیوار عشق را بفهمانی. نمی‌شود برای دیوار عشق را بیان کرد. وی عنوان کرد: گرچه اخیرا عده‌ای از دانشمندان به این رسیده‌‌اند که کائنات هم می‌فهمند. آب هم می‌فهمد و اگر به آب حرف خوب بزنی، ساختار آن زیبا می‌شود. مرحوم پدرم قبلا این مطالب را می‌گفت و ما نمی‌فهمیدیم و حالا می‌بینیم لابراتوارها و آزمایشگاههای پیشرفته همین حرف را می‌زنند. بعد از رحلت ایشان به عمق خیلی از حرفهایشان پی بردیم و متعجب شدیم. کسی که به زیارت ضریح می‌رود عشقش را برای معشوق صرف می‌کند علی بهجت با بیان این مطلب که فهم این نکات بی‌ارتباط با تحصیلات است، اظهار کرد: چنانکه ممکن است کسی تحصیلات عالی داشته باشد و باز اینها را درک نکند و عشق را نبیند. ممکن است کسی دکترای هسته‌ای داشته باشد و در لابراتوار خویش نوترون و الکترون و حرکت‌های آنها را ببیند ولی آن عشق را متوجه نشود. همه عالم سرگشته است. همه عالم حیران است. همه عالم در حال گشتن است. وی بیان داشت: ما اگر عشق را دیدیم، می‌فهمیم کسی که برای زیارت ضریح منتسب به اباعبدالله (ع) می‌رود، عشقش را برای معشوق خود صرف می‌کند. «اُحَبِلُ ذَالجِدار وَ ما حُبُّ الدیار شَقَفنَ قلبی ولکن حب من سَکَنَت دیارا». برای مجنون، حتی کوچه لیلی عطر و بوی دیگری دارد، جاذبه دیگری دارد. حجت‌الاسلام والمسلمین علی بهجت به خبرگزاری فارس گفت: اگر آنها این مسئله را بفهمند که هیچ و اگر نفهمند، چیزی نیست که بتوانیم به آنها بفهمانیم. برای مثال شما انسانی را در نظر بگیرید که از اول عمرش دست او به آتش نخورده و سوختن را تجربه نکرده است. شما به او بگویید که این آتش است و می‌سوزاند و تو را ناراحت می‌کند. وی ابراز داشت: او به شما می‌گوید: می‌سوزاند یعنی چه؟ شما می‌گویید یعنی باعث رنج و ناراحتی می‌شود. او می‌گوید این آتش به این زیبایی برای چه ناراحت می‌کند؟ این انسان تا دستش به آتش نخورد و سوختن را احساس نکند، ممکن نیست با لفظ شما با سوختن آشنا شود. زائری که ضریح را می‌بوسد، اگر این ضریح از طلا و نقره نیز نباشد، چوب و آهن هم باشد، باز فرقی نمی‌کند. او به عشق معشوق خود می‌بوسد و تبرک می‌کند. لباس‌ها و وسایل منتسب به امام حسین (ع) برای دشمنان، عذاب بود فرزند آیت‌الله بهجت با اشاره به اینکه چیزی که در این رابطه مهم است، نیت انسانها در برخورد با هر چیزی است که منتسب به این بزرگواران معصوم است، افزود: باید از این گروهها پرسید آیا لباسهای امام حسین (ع) و اولاد ایشان عزیز است یا نه؟ مگر اصحاب عمر سعد تمام وسایل و لباسهای این بزرگواران را غارت نکردند؟ حتی به پیراهن پاره و کهنه امام حسین (ع) نیز رحم نکردند و با خود بردند. وی تأکید کرد: آیا این لباسها و لوازم که به اهل بیت (ع) منتسب بود، برای آنها شفا شد؟ آیا برای آنها برکت داشت؟ یا برعکس زندگی آنها را آتش زد؟ همین لباسی را که بر تن امام حسین (ع) بود را با خود به خانه‌هایشان بردند، آیا این لباس باعث برکت برای آنها شد؟ شفا و سعادت برایشان داشت؟ قطعا نه. حجت‌الاسلام بهجت اضافه کرد: پس مهم این است که انسان با چه نیتی این کار را انجام می‌دهد. این نیت انسان است که او را راهنمایی می‌کند و گره‌گشاست. در زمان حیات حضرت آیت‌الله بهجت بعضی‌ها می‌آمدند و از ایشان تبرکی می‌خواستند. به آنها می‌دادیم و باز بیشتر می‌خواستند.بنده با آنها شوخی می‌کردم و می‌گفتم این کمش برکت دارد، اضافه‌اش می‌سوزاند. وی در ادامه گفت: بعضی از آنها که خیلی به آقا ارادت داشتند، می‌گفتند اشکال ندارد سوزاندن آقای بهجت هم عشق است. گاهی نیز برای دیدن آقا می‌آمدند و جلوی در سر و صدا می‌کردند. من می‌گفتم شما سر و صدا می‌کنید، همسایه‌ها ناراحت می‌شوند و بعد به شوخی می‌گفتم اگر همسایه‌ها ناراحت شوند، آقای بهجت هم ناراحت می‌شوند و ممکن است شما را نفرین کنند. آنها می‌گفتند نفرین آقای بهجت هم عشق است! زمان برای انتساب شرط نیست، مهم خود انتساب است علی بهجت با اشاره به اینکه مهم فهمیدن این عشق است و به کسانی که این عشق را نمی‌فهمند، نمی‌شود فهماند، بیان کرد: کسانی که این شبهات را مطرح می‌کنند، فقط نگاه می‌کنند که یک فلزی هست و چرا مردم به آن تبرک می‌جویند. در حالیکه این نیست. هر در و دیواری، هر فلزی این ارزش را ندارد. در و دیوار و ضریحی که منتسب به امام حسین (ع) است، عزیز است. این پژوهشگر علوم دینی با تاکید بر این نکته مهم که در انتساب، قبل و بعد زمانی مطرح نیست گفت: این ضریح جدید، به امام حسین علیه‌السلام تعلق دارد و از روزی که کار ساخت آن شروع شد، به امام حسین علیه‌السلام منسوب است لذا مردم به یاد مولایشان، آن را می‌بوسند و تبرک می‌کنند. تأکید آیت‌الله بهجت بر شش‌گوشه ساخته‌شدن ضریح جدید سیدالشهداء (ع) وی تأکید کرد: خود سنگ حجرالاسود را برای چه می‌بوسند و تعظیم و تکریم می‌کنند؟ مگر سنگ نیست؟ اگر انسان، جهت اصلی را پیدا کرد، این مسائل، حل می‌شود. حضرت آیت‌الله بهجت در ساخت همین ضریح جدید اباعبدالله (ع) فعال بودند. حجت‌الاسلام بهجت ادامه داد: حتی هیئت امنای ساخت ضریح نیز که به دیدن ایشان آمدند، اصرار داشتند که چون ضریح قبلی را شش امامی‌‌ها ساخته‌‌اند، به شکل شش گوشه ساخته‌ شده است و حالا ما این ضریح را بزرگ‌تر کنیم و چهار گوشه بسازیم و آیت‌الله بهجت فرمود که نه همان شش گوشه باشد که هیئت امنای آن، در جزوه‌‌شان نوشتند که به دستور ایشان همان شش گوشه ساخته شود. ساخت گنبد طلای حضرت معصومه(س) زیر نظر آیت‌الله بهجت وی با تأکید بر این مطلب که ساخت گنبد طلای حضرت معصومه (س) نیز زیر نظر آیت‌الله بهجت انجام شد، افزود: ماجرای آن بسیار مفصل است و کرامات و برنامه‌های ویژه‌ای داشت که برای خود ما نیز خیلی مشخص نبود. عکس‌ها و فیلم‌هایی در این رابطه هست. ایشان اصلا در این رابطه، ماورایی را می‌دید و عجیب بود. وی گفت: مقداری از کرامات را در روزنامه‌های آستانه همان زمان با تولیت قدیم آستانه مصاحبه کرده‌اند و مقداری از آن هم نگفته ماند و عکس‌هایی است که قرار بود کتابی درباره اینها بنویسند که هنوز میسر نشده است. خودم آن زمان عضو هیئت امنای ساخت گنبد حضرت معصومه (س) بودم. بوسیدن ضریح امام حسین(ع) وسیله اتصال است فرزند آیت‌الله بهجت ابراز داشت: بنده وقتی برای دیدن ضریح جدید امام حسین (ع) حضور داشتم، با من مطرح می‌کردند که چرا مردم این ضریح را می‌بوسند؟ گفتم مگر نمی‌بینید شخص وقتی ضریح را می‌بوسد و تبرک می‌کند، می‌گوید «السلام علیک یا اباعبدالله» و امام حسین (ع) را زیارت می‌کند؟ درحالی که اباعبدالله در این ضریح نیست، او در قلب‌هاست و این انسان از همین‌جا سیم خود را وصل می‌کند. لباس کعبه را تکریم می‌کنند وی تأکید کرد: این ضریح را به این خاطر که نزد اباعبدالله علیه‌السلام خواهد رفت و لباسی است که قبر شریفش خواهد پوشید، تبرک می‌کنند و برایشان عزیز است. مثلا کسانی که لباس کعبه را درست می‌کنند بر روی آن نمی‌نشینند. لباس کعبه برای آنها نیز محترم است و آن را با ابریشم و... آماده می‌کنند. وی گفت: این ضریح نیز منتسب به امام حسین (ع) است و مردم به نیت ایشان آن را عزیز می‌دارند. هر چیزی که از یار باشد، عزیز است. او عشق را می‌بیند و به این نیت کار می‌کند. حتی طلا بودن ضریح در برابر عشق امام حسین (ع) ارزشی ندارد و یک فلز است. منتها ما دوست داریم که ضریح زیبا و ارزشمندی داشته باشیم. وگرنه بوسیدن طلا مهم نیست و اگر چوب هم بود می‌بوسیدند. همانطور که خاک کربلا برای شفا از بیماری‌ها و تبرک‌ها سفارش شده و مردم به آن عشق می‌ورزند. بهترین هنرها را باید برای این بزرگواران خرج کرد/ هنر باید رشد کند حجت‌الاسلام بهجت اظهار داشت: هنر زمانی است که از برآیند هنرهای گذشته تا امروز استفاده جدیدی کنیم. اگر قرار بود همیشه بر روال گذشته بمانیم، الآن همه چیز باید کوخ می‌بود. چه زمان کاخ انوشیروان ساخته شد؟ زمانی که از هنرها بهره‌وری کردند و همه را جمع کردند و چیز جدیدی به وجود آوردند. حجت‌الاسلام والمسلمین علی بهجت خاطرنشان کرد: چه زمان هنر، هنر دوران صفویه شد؟ آن وقت که از هنرهای موجود استفاده کردند و یک پله دیگر رشد کردند و به گذشته اکتفا نکرده و نایستادند. این پویایی هنر آن را جاودانه می‌کند. وی با اشاره به اینکه اگر ما کار جدیدی نکنیم، این عقب گرد است، گفت: الآن چرا ما نباید با هنر جدیدی ضریح بسازیم؟ این را من آن زمان گفتم و تولیت حرم امام رضا (ع) گفت یعنی چه؟ گفتم نظر من این است که کارخانه کریستال سازی داشته باشید و ضریحی را با طرحی بسیار زیبا از کریستال طراحی کنید. وی ادامه داد: ریخته‌گری چهار قطعه بزرگ کریستال مثلا به ابعاد 6 در4 و به قطر 10 سانتی‌متر را در این کارخانه انجام بدهند. بعد از نصب مردم می‌توانند به این کریستال دست بزنند. داخل این کریستال جایگاههایی باشد که خط‌ها و نوشته‌ها و اسماء زیبای خداوند از طلا و نقره و جواهر و مینا و هنرهای مختلف درآن به مقدار کم و برای نمایش به کار رود و آن را زیباتر کند. بهجت با بیان اینکه چنین ضریحی هم سفید و شفاف و تمیز است و هم دست زدن به آن آسان است و بهداشتی‌تر هست و نظافت آن نیز راحت‌تر است، به خبرگزاری فارس گفت: می‌شود داخل آن کریستال هم نور بگذارند و بسیار زیبا و درخشنده می‌شود. مدیریت تولیت حرم رضوی گفت عجب نظر خوبی است. وی تصریح کرد: در زمان قدیم که طلا خیلی برای مردم ارزش داشت، وقتی در برابر بزرگی می‌رسیدند، طلا را برای خود بی‌ارزش می‌کردند و در طبق اخلاص می‌دادند. به همین جهت ضریح امامان نیز از طلا ساخته شد. به همراه حضرت آیت‌الله بهجت به سرداب و زیرزمین امام رضا (ع) رفتیم و ضریح قبلی امام رضا (ع) به پایین برده شده بود. جنس آن ضریح قدیمی از فولاد و نگین نشان بود و قبل‌تر از آن نیز چوبی بود و چون کثیف می‌شد و بهداشتی نبود، به فولاد تبدیل کردند و این سیر طبیعی است. اکنون ما می‌توانیم از زیباترین و چشم‌نوازترین هنرها برای ساخت ضریح و گنبد و حرم و نشان دادن عشق به معشوق حقیقی استفاده کنیم.