طلاق‌هاي توافقي با انگيزههاي حيرت‌‌انگيز

باشگاه خبرنگاران: افزايش آمار طلاق و بالا رفتن سن ازدواج و كاهش سن طلاق به يك مسئله نگران‌كننده در جامعه تبديل شده است. يكي از مواردي كه واقعاً شنيدن آن هر كسي را تحت تأثير قرار مي‌‌دهد طلاق‌هاي توافقي بين زوجين است. به راستي چه عواملي باعث مي‌شود كه زن و شوهري بعد از سال‌ها زندگي و با داشتن بچه ناگهان تصميم به جدايي مي‌گيرند و خط بطلان روي واژه عشق مي‌كشند و براي هميشه از آشيانه‌اي كه براي ساختن آن تلاش كرده بودند جدا مي‌شوند. كافي است در دادگاه خانواده قدم بزنيد و پاي درددل‌ها بنشينيد. طلاق‌ زن آرايشگر از مرد يخي در دادگاه خانواده شهيد مطهري يك زن كه به همراه دختر 9 ساله‌اش روي صندلي دادگاه نشسته است خونسردي خاصي دارد. اين زن فرشته نام دارد و در شرح ماجراي زندگي‌اش مي‌گويد: 10 سال پيش با همسرم به اجبار خانواده‌ ازدواج كردم. از همان ابتدا زندگي عشق و علاقه‌اي به وي نداشتم ولي از آنجايي كه «مرتضي» مرد با شخصيتي بود هرگز بين ما درگيري لفظي به وجود نمي‌آمد. مرتضي مرد متفاوتي بود و در هر برهه‌ از زندگي مشتركمان شخصيت‌هاي متفاوتي از خود بروز مي‌داد. كم‌كم اخلاق و رفتارهاي خشك اين مرد مرا نسبت به خودش دلسردتر كرد به طوري كه كاملاً از زندگي با وي قطع اميد كردم. هنوز يك سالي از زندگي مشترك‌مان نگذشته بود كه فهميدم باردار هستم. 9 سال ديگر از زندگي‌ام را به خاطر تنها دخترم تحمل كردم. براي فرار از محيط سرد و بي‌روح خانه به شغل آرايشگري پناه بردم تا هم درآمدي داشته باشم و هم بتوانم از آن جو سرد بيرون بيايم. زن جوان كه اشك در چشمانش جمع شده بود، ادامه داد: پس از اين همه سال عاقبت با مرتضي به توافق رسيديم كه از همديگر جدا شويم و به زندگي بي‌روح‌مان پايان دهيم. مرتضي نيز به قاضي شعبه 251 مجتمع قضايي شهيد مطهري علت طلاق توافقي را چيز ديگري بيان كرد. وي ادعا كرد از وقتي فرشته آرايشگر شده است افكار و عقايدش تغيير كرده و اصرار بر جدايي دارد. وي گفت: من همسرم را دوست دارم و جدايي از وي برايم سخت است. قاضي با شنيدن ادعاهاي زن و شوهر و عدم امكان سازش آنان حكم طلاق را صادر كرد. اما نكته جالب در اين پرونده، زن و شوهر ناراضي توافق كرده بودند كه در ازاي طلاق، سند مالكيت خودروي پرايد متعلق به فرشته پس از طلاق توافقي به مرتضي واگذار شود و اين موضوع در حكم طلاق نيز قيد شده بود. طبق توافقات زن و شوهر و مشخص شدن طلاق توافقي دادگاه تعيين تكليف و سرپرستي دختر 9 ساله را برعهده خودشان گذاشت چرا كه دادگاه اعلام كرد با توجه به سن دخترشان تكليفي بر عهده دادگاه نيست. همچنين در ازاي طلاق توافقي، فرشته كليه حقوق قانوني از جمله مهريه، اجرت‌المثل و جهيزيه را به همسرش بخشيد و نيز مالكيت خودرويش را همزمان با طلاق به شوهرش منتقل كرد. اين يكي از سناريوهاي عجيب طلاق‌هاي توافقي است. طلاق از شوهر موبلند در ماجراي ديگري غرور و خودخواهي باعث فروپاشي زندگي مشترك شده است. اگرچه افزايش سن ازدواج به يك نگراني در جامعه تبديل شده است. ولي گاهي زن و شوهر با سن كم نيز مرتكب اشتباهاتي مي‌شوند كه هر چند اصلاح آن ممكن است ولي غرور و خودخواهي آنان مانع از اين كار مي‌شود! وقتي به روز عقد در شناسنامه اين زن و شوهر جوان خيره شويم از اينكه زندگي مشترك‌شان بيش از چند ماه دوام نياورده بود بسيار متأثر خواهيم شد. اما مهمترين چيزي كه در نگاه نخست نظرمان را به خود جلب كرده وضعيت ظاهري زن و شوهر جوان بود. مرد جوان كه موهايي بلند و از پشت سر به صورت دم‌ اسبي بسته بود تيپ به اصطلاح هنرپيشه‌ها را زده بود و مانند يك هنرپيشه هاليوود ژست مي‌گرفت و به قدري در افكار خودش غرق شده بود گويا براي انجام يك كار اداري ساده به دادگاه خانواده آمده است اما در برابر وي دختري 22 ساله بود كه هيچگونه تناسبي با شوهرش نداشت. وضعيت ظاهري آنان بسيار متفاوت است. در جلسه دادگاه مريم خطاب به قاضي گفت: 6 ماه پيش با معرفي يكي از دوستانمان با محمد ازدواج كردم. محمد چهره‌اي زيبا و قدي بلند دارد و اين موضوع باعث جلب‌توجه ديگران مي‌شود. اما وي نه‌تنها توجهي به من نمي‌كند بلكه هر روز جلوي آينه مي‌ايستد و به ظاهر و تيپ‌اش مي‌رسد. چندين بار از همسرم خواستم تا موهايش را كوتاه كند ولي وي مقاومت كرده و مي‌گويد من حسود هستم و چشم ديدن ظاهر زيباي وي را ندارم. اين مسئله به قدري آزاردهنده شده است كه دخترهاي زيادي وارد زندگي‌مان شده‌اند و واكنش محمد به آنان با خنده و شوخي همراه است. در واقع اين شوخي‌ها براي وي تبديل به تفريح شده است. مريم براي اين كه محمد را راضي به جدايي كند مهريه‌اش را به اجرا گذاشته بود تا اين كه محمد راضي شد با پرداخت 5 ميليون به صورت توافقي از همسرش جدا شود. پدرزن سالاري اما طلاق‌هاي توافقي با انگيزه‌هاي متفاوت رخ مي‌دهند دخالت‌هاي خانواده و پدرسالاري‌هاي افراطي در محيط خانواده نيز يكي از همين انگيزه‌هاست. اشكان پس از 15 مرتبه خواستگاري سرانجام توانست با دختر موردعلاقه‌اش ازدواج كند. اشكان و سيما هر دو دانشجوي رشته ادبيات فارسي بودند و نزديك به 4 سال بود كه همديگر را مي‌شناختند و به يكديگر علاقه داشتند. اشكان با كش و قوس فراواني توانست سيما را از پدرش كه سرهنگ بود، خواستگاري كند. هنوز يك سالي از اين ازدواج نگذشته بود كه بين اشكان و سيما يك درگيري كوچكي به وجود آمد. آنها دلشان نمي‌خواست خانواده‌هايشان از اختلاف جزئي بين‌شان بويي ببرند، سعي در پنهان كردن ماجرا را داشتند تا اين كه سرانجام پدر سيما به اختلاف بين آنان پي برد و از آن روز به بعد اجازه نداد تا سيما همسرش را ببيند. اشكان هم جرأت نداشت دنبال همسرش برود و با وي صحبت كند. التماس‌هاي سيما به پدرش به جايي نرسيد. دختر بيچاره هر روز گريه مي‌كرد و به پدرش التماس مي‌كرد تا اجازه دهد يك بار اشكان را ببيند اما پدر سختگير راضي نمي‌شد و گوشش به اين حرفها بدهكار نبود. بدين ترتيب سيما به همراه پدرش به شعبه 233 دادگاه خانواده مراجعه كرد تا دادخواست طلاق توافقي يا طلاق خلع را بدهد. وي در ازاي درخواست طلاق مهريه‌اش را بخشيد. هنگامي كه براي بردن جهيزيه‌اش به خانه اشكان رفت هر دو زن و شوهر به آلبوم‌هاي عكس نگاه مي‌كردند و اشك مي‌ريختند. اما پدر سيما خيلي جدي بود و توجهي به اشك‌هاي آنها نمي‌كرد و سيما و اشكان با وجود عدم تمايل از يكديگر جدا شدند. غزاله جبلي كارشناس حقوقي درخصوص طلاق توافقي به خبرنگار شوك گفت: در طلاق توافقي اولاً زوجين بايد به همراه يكديگر در دادگاه حاضر باشند و دادخواست طلاق را هر دو امضا كرده باشند. بعد از ارجاع دادخواست محكمه مراحلي كه انجام مي‌گيرد اين است كه اولاً دادگاه سعي مي‌كند زوجين را به سازش دعوت كند. اگر تلاش دادگاه براي سازش مؤثر نشد و طرفين اصرار بر جدايي داشته باشند دادگاه ابتدا قرار ارجاع امر به داوري مي‌كند كه زوجين مي‌توانند با يكي از نزديكان خود كه وي را به عنوان داور معرفي كردند يا در صورتي كه اعضاي خانواده يا نزديكان حاضر به داوري نشوند از دادگاه درخواست تعيين داور كنند. پس از آن موضوع براي صدور نظريه تحت بررسي قرار مي‌گيرد و از داوران مي‌خواهند كه نظرشان را اعلام كنند. داور نيز اعلام مي‌كند علي‌رغم تلاش‌مان راهي براي سازش وجود ندارد. بعد از دريافت نظريه داوري دادگاه درخصوص حقوق متعلق به زوجه از قبيل مهريه، نفقه، اجرت‌المثل و جهيزيه تصميم مي‌گيرد. در صورتي كه زوجين داراي بچه مشترك باشند دادگاه حتماً بايد در مورد حضانت يا ملاقات طرفي كه حضانت با وي نيست تصميم‌گيري كند. همچنين گواهي پزشكي قانوني مبني بر عدم بارداري زن در طلاق‌هاي توافقي لازم است. دادگاه به ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق مصوب 28/7/71 مجمع تشخيص مصلحت نظام استناد مي‌كند و گواهي عدم سازش را صادر كرده و زوجين مي‌توانند با مراجعه به يكي از دفاتر رسمي طلاق با رعايت همه جوانب احتياط و رعايت كليه مقررات شرعي و قانوني و لحاظ توافقات حاصله اقدام به اجراي صيغه طلاق از نوع خلع مي‌كند. يك زن كه مهريه‌اش را مي‌بخشد طلاق خلع است. اعتبار اين گواهي به استناد ماده واحده قانون تعيين مدت اعتبار گواهي عدم امكان سازش موجب 1376 مجلس شوراي اسلامي از روز ابلاغ 3 ماه است و چنانچه گواهي صادره ظرف مدت 3 ماه از روز ابلاغ رأي قطعي به دفتر طلاق تسليم نشود فاقد اعتبار خواهد بود.