واکاوی ادعای غرق‌شدن تعدادی از اتباع افغانستانی در هریرود

خبرگزاری تسنیم: ایران میزبان چهل ساله مهاجران افغانستانی است اما طی 10 روز گذشته به دلیل حادثه تلخی که در مرز ایران و افغانستان رخ داد، مورد هجمه‌های رسانه‌ای قرار گرفت و شائبه‌هایی در این باره تولید شد که علاوه بر رسانه ها حتی به مقامات سیاسی دیگر کشورها نیز کشیده شد.

13 اردیبهشت ماه بود که خبر غرق شدن تعدادی از اتباع افغانستان در رودخانه هریررود در مرز ایران و افغانستان منتشر شد. در برخی خبرهای اولیه گفته شده بود که 57 تن از اتباع افغانستان در حین ورود غیرقانونی به جمهوری اسلامی ایران توسط مرزبانی ایران دستگیر و پس از چند روز به آب انداخته شده‌اند‌ و تعدادی از آنها غرق شدند.

رودخانه هریررود در منطقه دهانه ذوالفقار در شمالی‌ترین نقطه خط مرزی ایران و افغانستان قرار دارد.

از آنجا که خبرگزاری تسنیم در سا‌لهای گذشته به صورت جدی موضوع افغانستان و مهاجرین افغانستانی را پیگیری می‌کرد برای بررسی ابعاد این موضوع نیز خبرنگار خود را به منطقه مرزی ایران و افغانستان و نقطه‌ای که این اتفاق رخ داده است، فرستاد تا پس از بازدید میدانی از منطقه و با صحبت از مسئولان ارشد مرزبانی گزارش تهیه کند.

این‌ نوشتار نخستین گزارش میدانی خبرنگار تسنیم است که در روزهای آینده نیز بخش‌های دیگر این گزارش منتشر خواهد شد.

خبرنگار ما از گفت‌وگوهای خود با مقامات ارشد مرزبانی ایران اینگونه روایت می‌کند: «تاکنون هیچ رده نظامی در جمهوری اسلامی ایران که در مرز ایران و افغانستان مستقر هستند، اعم از ارتش، سپاه پاسداران، نیروی انتظامی و مرزبانی این واقعه را ثبت نکرده‌اند در حالیکه اگر چنین اتفاقی رخ داده بود، حداقل یکی از این رده‌ها این موضوع را ثبت می‌کرد».

مسئولان مرزبانی به خبرنگار تسنیم گفتند که مساله‌ای با این اهمیت از چشم رده‌های نظامی ایران پنهان نمی‌مانده و اگر یک رده هم متوجه چنین موضوعی نمیشد، دیگر نیروهای مستقر در مرز گزارش این واقعه را ثبت می‌کردند.

به گفته مقامات مرزبانی جمهوری اسلامی ایران که با خبرنگار تسنیم گفت‌وگو کردند، در سال گذشته حدود 50 هزار تبعه افغانستانی در مرزهای ایران دستگیر شده‌اند و این افراد به افغانستان بازگشت داده شده‌اند. اما هیچ وقت از اینگونه حوادث رخ نداده است و اگر قرار بر بروز چنین برخوردی‌هایی بود، باید در گذشته هم شاهد چنین حوادثی می‌بودیم اما هیچ وقت چنین حوادثی نداشتیم و دولت افغانستان هم تاکنون ادعایی در این زمینه نداشته است.

در بازدید میدانی که از سوی خبرنگار تسنیم صورت گرفته، توپوگرافی منطقه و شیب رودخانه هریررود، یکی دیگر از مواردی است که در ادعاهای مطرح شده در خبر کشته شدن اتباع افغانستان تردید جدی ایجاد می‌کند.

در واقع شیب و قوس رودخانه هریرود به سمت کشور ایران است و نیروی گریز از مرکزی که در سطح این رودخانه قرار دارد، سبب می‌شود تا هر جسم یا پیکری که در رودخانه هریررود در آن منطقه بیفتد به سمت خاک جمهوری اسلامی ایران حرکت کند و نهایتا بخشی از آن در خاک ایران یا در مرز مشترک دو کشور در رودخانه و یا نهایتاً در سد دوستی پیدا شود.

به گفته مسئولان مرزبانی اینکه اتباع افغانستانی در خاک جمهوری اسلامی ایران غرق شده باشند و جسد آنها خلاف جهت جریان آب حرکت کرده باشد و در سواحل هریررود در خاک افغانستان پیدا شوند و هیچ پیکری و حتی لباسی از آنها در ساحل ایران وجود نداشته باشد، نمی‌تواند واقعیت داشته باشد و موقعیت و شیب و توپولوژی هریرود این ادعا را رد می‌کند.

نکته بعدی که در گزارش خبرنگار تسنیم به آن اشاره شده سیلابی و گل‌آلود بودن آب رودخانه هریرود است. مقامات مرزبانی می‌گویند که این ویژگی سبب می‌شود جسدی که در آب غرق شده و با این جریان و شدت آب، اجساد سالم و تمیز باقی نماند درحالی که عکس‌های منتشر شده از اجساد اتباع افغانستانی نشان‌دهنده اجسادی سالم و بدون گل‌آلودگی است و این موضوع باز هم فرضیه غرق شدگی در هریرود و بویژه در سمت خاک ایران را با علامت سوال مواجه می‌کند.

مقامات مرزبانی همچنین در صحبت‌های خود با خبرنگار تسنیم می‌گویند که با توجه به این موارد کلیات ماجرا از نظر ما رد شده است و اگر هم علت فوت این افراد غرق‌شدگی باشد این اتفاق در خاک جمهوری‌اسلامی ایران رخ نداد است.

مقامات مرزبانی ایران همچنین این نکته را مورد تاکید قرار می‌دهند که تاکنون سه بار با مرزبان ارشد غرب افغانستان مکاتبه کردیم و از ایشان خواسته شده تا وارد خاک ایران شود و همراه با مسئولان مرزبانی جمهوری اسلامی ایران به صورت مشترک بازدید میدانی داشته باشیم و نتیجه تحقیقات میدانی را در اختیار دو کشور قرار دهیم اما این درخواست تاکنون بی‌جواب مانده و امیدواریم در روزهای آینده مقامات مرزبانی افغانستانی به ایران بیایند تا تحقیقات میدانی پیرامون این ادعا صورت گیرد.

گزارش‌های تکمیلی خبرنگار اعزامی تسنیم از منطقه و بررسی‌های بیشتر در این زمینه طی روزهای آتی منتشر خواهد شد.