آیا فیلترینگ اینستاگرام آخرین راه است؟

خبرگزاری فارس: دومین برنامه «سینما روایت» با اکران مستند «اینستاگرامر» ساخته سینا کیان پور همراه بود و پس از آن، مناظره‌ای بین روح الله مؤمن نسب کارشناس فضای مجازی و امیر ناظمی اشنی معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات صورت گرفت، این دو نفر در خصوص فضای مجازی و مدیریت آن و همچنین بحث فیلترینگ برخی شبکه‌های اجتماعی از جمله تلگرام که چند ماهی است فیلتر شده و همچنین شایعه‌ای که اخیرا در مورد فیلتر شدن اینستاگرام نیز به گوش می‌رسد با یکدیگر به گفتگو پرداختند.

در ابتدا کیان پور کارگردان این مستند صحبت را شروع کرد و درباره مستند خود گفت: ایده اولیه این مستند را از اینستاگرام و کسانی که در آن فعالیت می‌کنند گرفتم، در آن چهره‌هایی را دیدم که بیرون از فضای مجازی نمی‌شناختم و دیدم که این افراد در جامعه اثرگذار هستند و بسیار دیده می‌شوند؛ اینستاگرام یک رسانه جدید است که یک نوع شهرت به وجود می‌آورد، در این مستند به دنبال به چالش کشیدن آدم‌ها نبودم و فقط می‌خواستم که نگاه آن‌ها را ببینم و با زندگیشان بیشتر آشنا شوم.

امیر ناظمی معاون وزیر ارتباطات نیز در مورد این مستند گفت: این مستند واقعیت گرایانه و بی‌طرف است، نه می‌گوید اینستاگرام خوب است و نه آن را بد می‌داند، تنها مسیر تغییر در زندگی این افراد را نشان می‌دهد؛ در این مستند به دو نکته سلبریتی و اینفلوئنسر اشاره شده است، سلبریتی کسی است که پیش از حضور در شبکه مجازی معروف بوده است مانند هنرمندان، ورزشکاران و ... و اینفلوئنسر کسی که تمام شهرتش را از طریق شبکه مجازی کسب کرده است.

وی افزود: ۴۰ درصد از کاربران ایرانی فعال در شبکه مجازی از اینستاگرام استفاده می‌کنند و حدود ۲۵ میلیون پیج ایرانی در این شبکه مجازی وجود دارد، یعنی بعد از تلگرام دومین شبکه اجتماعی پرمخاطب در ایران است؛ به تازگی بحث فیلترینگ برای اینستاگرام مطرح شده است که باید ابتدا بررسی کنیم که این کار جواب می‌دهد یا مانند تلگرام با شکست مواجه می‌شود؛ توییتر جنبه سیاسی اجتماعی دارد، اینستاگرام به سبک زندگی می‌پردازد و کمتر مطالب سیاسی در آن منتشر می‌شود، بیش از ۱۰ هزار پیج بالای ۲۰ هزار فالور در اینستاگرام وجود دارد؛ اضافه شدن امکان لایو گذاشتن در این شبکه مجازی باعث اقبال بیشتر کاربران این شبکه شد و در واقع اینستاگرام ویژگی دیده شدن بیشتری نسبت به بقیه شبکه‌های مجازی دارد.

روح الله مومن نسب کارشناس فضای مجازی نیز در خصوص مستند اینستاگرامر و در پاسخ به ناظمی گفت: اگر برای اینستاگرام و کاربرانش یک هرم در نظر بگیریم بیشترین کاربر متعلق به آمریکا است؛ در این شبکه مجازی ۳ لایه وجود دارد؛ لایه اول بازیگران هستند که فالور بالایی دارند و لایه دوم افرادی مانند همین افراد که در مستند مشاهده کردید هستند که نسبت به بازیگران فالور کمتری دارند و لایه سوم مربوط به افرادی است که کمتر دیده می‌شوند و افراد معمولی را در بر می‌گیرد.

وی افزود: در این فیلم فقط لایه دوم را دیدیم، لوگوی فیلم هم که به سبک فیلمفارسی طراحی شده بود؛ زندگی ایرانی را در سبک زندگی این افراد نمی‌بینیم و انگار جای دیگری و در فضای دیگری زندگی می‌کنند؛ میزبان این برنامه روایت فتح است که در واقع روایت فتح آن افراد بود.

مومن نسب در ادامه عنوان داشت: یک نوع برده داری مدرن در این لایه که در مستند مشاهده کردیم دیده می‌شود، چرا که افرادی کار می‌کنند تا این افراد دیده شوند؛ فالور می‌فروشند این یعنی برده‌داری نوین؛ اینستاگرام تغییر در شیوه و سبک زندگی ایرانی بوجود می‌آورد، اگر با افرادی که در اینستاگرام غرق شده‌اند حرف بزنید متوجه می‌شوید که دلشان برای خودشان تنگ شده است؛ از سال ۹۴ قرار است که وزارت ارتباطات یک فیلترینگ هوشمند انجام دهد، اگر نمی‌شود این کار را کرد به مردم بگویید، اما این دلیل نمی‌شود که جلوی فساد و فحشا را نگیریم؛ من با فیلترینگ موافق هستم.

ناظمی در وقت تعیین شده خود در جواب به مومن نسب گفت: در مورد فیلترینگ اینستاگرام دوستان شما باید بگویند که می‌شود یا خیر؛ ۲ سال قبل در مورد وایبر هم مسئله ۲ گیگ اینترنت رایگان مطرح شد؛ کسی که می‌خواهد فیلترینگ صورت بگیرد در واقع ضد امنیت مردم عمل می‌کند و باید پاسخگو باشد، من موافق و مدافع اینستاگرام نیستم.

وی افزود: سوشیال نتورک (شبکه‌های چند رسانه ای) آینه جامعه است و ممکن است کسی آن را دوست داشته باشد و دیگری خیر؛ اینستاگرام حتما منافع و مضراتی دارد و من منکر آن نمی‌شوم، اما به نظرم فیلترینگ راه حل ناکارآمدی است؛ فیلتر کنیم که چه شود؟ نهایتا مردم از یک اپ به اپ دیگری مهاجرت می‌کنند؛ من می‌گویم که فیلترشکن تهدید امنیتی اطلاعات یک جامعه است، ما با فیلتر شکن تنها ضعف و ناکارآمدی حاکمیت را نشان می‌دهیم؛ یک سری افراد با این ابزار کسب کار می‌کنند و به صراحت می‌گویم که محل دستور و اعمال فیلترینگ وزارت ارتباطات نیست.

مومن نسب در پاسخ به ناظمی گفت:، اما وزارت ارتباطات محل خراب کردن اعمال فیلترینگ که هست؛ کسی که مجری این کار است این عمل را قبول ندارد پس نباید انتظار داشته باشید که آن را اجرا کند؛ پهنای باند در اینستاگرام بعد از فیلترینگ تلگرام ۳ برابر شده است، دلیل آن چیست؟ وقتی از نرم افزار ایرانی استفاده می‌کنیم و سرعت آن کمتر از مشابه خارجی آن است یعنی در پشت پرده اتفاقاتی می‌افتد؛ فرهنگ سازی وظیفه دولت است، مملکت وزارت ارشاد و شورای انقلاب فرهنگی دارد که رئیس جمهور در رأس آن است، اول باید به مردم آموزش داد و بعد یک محصول وارد کشور شود که متاسفانه در کشور ما این اتفاق نیفتاده است، می‌گویید قانون خوب نیست؟ خب شما قانون خوب ارائه دهید.

وی افزود: ما دیدیم که یوتیوب فیلتر شد، اما بعد از آن آپارات را جایگزین کردیم و مردم دیگر خلاء یوتیوب را احساس نمی‌کنند، بهتر است بگویم اصلی‌ترین دلیل جمع نشدن فیلترشکن‌ها این است که یک عده از این راه پول در می‌آورند؛ باید شبکه اطلاعات ملی راه‌اندازی شود و فیلترینگ بر اساس سن، جنسیت و ... باشد؛ جهل، پول و سیاست ۳ رکن است که فضای مجازی به بار آورده است، شما اگر زیرساخت کسب در آمد را در شبکه‌های مجازی برای مردم فراهم کنید دیگر به شبکه‌های خارجی نیازی نخواهد بود؛ این که در مورد مسئله ۲ گیگ اینترنت صحبت می‌کنید باید در پاسخ به شما بگویم که به مصائب مردم نخندید، من حاضرم پدر آن دختر را بیاورم و در تلویزیون با آقای جهرمی وزیر ارتباطات و همچنین آقای فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی مناظره کنیم، به مصائب مردم نخندید آقا.

ناظمی نیز در پاسخ به مومن نسب گفت: از احساسات مردم سوءاستفاده نکنید، فرض کنیم که داستان ۲ گیگ اینترنت حقیقت داشته باشد، یک زمانی ماهواره و ویدیو را ممنوع کردند نتیجه اش چه شد؟ آیا کسی از آن‌ها استفاده نکرد؟ الان می‌بینیم که آزاد شده و مردم به راحتی از آن‌ها استفاده می‌کنند، به نظر من این دیدگاه جواب نمی‌دهد و تنها راه حل این است که ما هم تولید محتوا کنیم و با رقبای خارجی رقابت کنیم؛ ما باید تنوع را بپذیریم چرا که در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که انسان‌های متنوعی در آن وجود دارد.

مومن نسب در پایان گفت: مردم را مقصر ندانید، اگر فضا و سرویس خوب به آن‌ها بدهیم به آن جایی می‌روند که ما می‌خواهیم، تولید محتوا نیز بستر می‌خواهد، بستر را شما فراهم کنید مردم خودشان خوب می‌دانند که چگونه تولید محتوا کنند.