کودکان کار از جنس مدل‌های فشن‌شو!

فشن‌شو‌های کودکان از فضای مجازی پا را فراتر گذاشته و به دنیای واقعی راه پیدا کرده است. همین چند روز پیش فشن‌شوی زنده لباس کودک با نقش‌آفرینی مدل‌های زنده یعنی کودکانی که با پوشش و طرز رفتار خاص فشن‌شو‌ها در صحنه حضور پیدا کردند، در منطقه نیاوران تهران برگزار شد.

فشن‌شو‌های کودکان از فضای مجازی پا را فراتر گذاشته و به دنیای واقعی راه پیدا کرده است. همین چند روز پیش فشن‌شوی زنده لباس کودک با نقش‌آفرینی مدل‌های زنده یعنی کودکانی که با پوشش و طرز رفتار خاص فشن‌شو‌ها در صحنه حضور پیدا کردند، در منطقه نیاوران تهران برگزار شد. فشن‌شویی که دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس درخصوص آن تأکید می‌کند‌: این فشن‌شو بدون اطلاع و مجوز ما بوده است و مشغول پیگیری اهداف برگزارکنندگان آن هستیم. مفاهیمی همچون کودک‌کار و کودک‌آزاری به تناسب تغییر شرایط جامعه در حال تغییر هستند و گسترده‌تر شده‌اند. حالا دیگر کودک کار به کودکان بی‌سرپرست یا بدسرپرستی که در باند‌های تکدی‌گری گرفتار می‌شوند یا در سر چهارراه‌ها و کارگاه‌های زیرزمینی به کار گمارده می‌شوند، محدود نیست. در شیوه‌های مدرن کودکان کار دیگری زاییده می‌شوند که والدینشان برای درآمدزایی از آن‌ها به فرزندانشان فرصت بچگی‌کردن نمی‌دهند و از همان آغاز کودکی آن‌ها را یک مدل بار می‌آروند؛ مدل‌هایی که در فشن‌شو‌ها نقش‌آفرینی می‌کنند یا در صفحات اینستاگرامی برای والدینشان لایک می‌خرند.

دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس: فشن‌شوی کودکان غیرقانونی بوده است ماجرای مدلینگ کودکان از اینستاگرام آغاز شد، اما به فضای مجازی محدود نشد و حالا وارد فضای حقیقی شده است آن هم در شرایطی که گرفتارکردن بچه‌ها در این ساز و کار می‌تواند آسیب‌های جدی تربیتی و شخصیتی را در پی داشته باشد. با تمام اینها، نخستین شوی زنده کودکان چند روز پیش در نیاوران تهران برگزار شد؛ شویی که حمید قبادی دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس درباره برگزاری آن به «جوان» می‌گوید: اصل مدلینگ و نمایش زنده لباس در ایران غیرقانونی و مورد تأیید ما نیست. وی با تأکید بر اینکه ما مجری قوانین هستیم، می‌افزاید: این شو هم بدون اطلاع و مجور کارگروه ساماندهی مد و لباس بوده و هم‌اکنون همکاران ما در حوزه نظارت مشغول بررسی ماجرا هستند. وی راهکار ترویج مد در ایران را برگزاری نمایشگاه‌ها در چارچوب قوانین و مقررات و با دریافت مجوز‌های لازم می‌داند و می‌افزاید: مراکز نمایشگاهی هم توجه داشته باشند میزبانی هر رویداد مد مستلزم دریافت مجوز‌های قانونی است، در غیر این صورت در ساختار مد کشور مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

کودک‌آزاری مدرن. اما به کارگیری کودکان در نقش مدل چه آسیب‌هایی را به لحاظ روانشناختی می‌تواند به آن‌ها وارد کند؟ این سؤالی است که دکتر مجید ابهری رفتارشناس و عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به آن به «جوان» می‌گوید: کودک آزای تنها صورت سیلی‌خورده یک کودک یا زباله‌گردی او نیست، بلکه به کارگیری کودکان در قالب مدل هم می‌تواند از منظر روانی و رفتاری آزار‌های زیادی را به کودکان تحمیل کند.

این کودکان کار وی می‌افزاید: اگر مدلینگ و مشارکت کودکان در فشن‌شو‌ها را یک شغل قلمداد کنیم، وادارکردن کودکان به کت‌واک آزاری است که ممکن است تا سال‌ها آثار آن در روح و جسم کودکان باقی بماند. ابهری با اشاره به اینکه برخی والدین ممکن است از مورد توجه قرار گرفتن کودکشان در فشن‌شو خوشحال شوند، تأکید می‌کند: اضطراب، نگرانی و فشار‌های روحی وارد شده بر کودکان در چنین فضایی غیرقابل انکار است. این رفتارشناس می‌افزاید: بازی و سرگرمی حق کودک است و اجبار وی به کاری که در ظرفیت فکری و روحی او نیست به نوعی ناقض ماده ۱۶ پیمان‌نامه حقوق کودکان است که کودکان را در برابر دخالت در امور خصوصی خود مورد حمایت قانون قرار می‌دهد. ابهری ضمن کودک‌آزاری مدرن خواندن به کارگیری کودکان در فشن‌شو‌ها از مسئولان حقوق کودکان می‌خواهد ضمن پیشگیری از چنین حرکت‌هایی اجازه ندهند به بهانه مد و مدگرایی سرنوشت کودکان به چالش کشیده شود و خطاب به والدین تأکید می‌کند: سوت و کف تماشاگران فشن‌شو‌ها برای کودک شما اضطراب و هیجانی کاذب و آسیب‌رسان به ارمغان می‌آورد. بنا به تأکید این استاد دانشگاه هرگونه درآمدی که از این مسیر عاید والدین شود، نماد آشکار بهره‌کشی از کودکان است و حامیان حقوق کودکان باید در این زمینه واکنش نشان دهند.