چگونه فرزندخوانده داشته باشیم؟

خبرگزاری فارس: مدیرکل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور شروط فرزندخواندگی را اعلام کرد و گفت: تمام کودکان و افراد بالغ زیر ١٦‌سال که به تشخیص دادگاه، عدم‌رشد و نیاز آن‌ها به سرپرستی احراز شود می‌توانند به فرزندخواندگی سپرده شوند.

۶۴۸ فرزند در سال گذشته از مراکز سازمان بهزیستی به فرزندخواندگی رفته اند که در این میان ۴۰۳ نفر از کودکان دختر بوده است.

محمد نفریه مدیرکل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری فارس در مورد روند فرزندخواندگی و علت طولانی شدن روند فرزندخواندگی گفت: به تازگی برای اقدام به فرزندخواندگی سامانه‌ای ایجاد شده است به نام سامانه فرزندخواندگی. این سامانه هم اکنون در تهران و بعضی از شهرستان‌ها فعال شده است.

وی به طور خلاصه مراحل فرزندخواندگی را برشمرد و گفت: ثبت نام در سامانه فرزندخواندگی، تشکیل پرونده در بهزیستی ستاد شهرستان محل زندگی، جلسه با مشاور بهزیستی، گواهی عدم سوء پیشینه و عدم اعتیاد، بازدید مددکار بهزیستی، انتظار در لیست انتظار، معرفی کودک، تکمیل پرونده و طرح در کمیسیون، صدور حکم سرپرستی موقت و صدور حکم سرپرستی دائم و حکم صدور شناسنامه ازجمله این موارد است.

نفریه توضیح داد:پس از ثبت نام در سامانه فرزندخواندگی و دریافت کدرهگیری، تشکیل پرونده در بهزیستی، اولین اقدام برای فرزندخواندگی به شمار می‌رود، در حالی که به اشتباه داوطلبان فرزندخواندگی تصور می‌کنند برای اقدام به فرزندخواندگی باید به شیرخوارگاه‌ها و سایر مراکز بهزیستی مراجعه کنند.

وی ادامه داد: در حالی که جهت اقدام برای فرزندخواندگی باید متقاضیان به ستاد بهزیستی شهرستان خود مراجعه کنند. در ستاد بهزیستی نیز باید به معاونت امور اجتماعی و کارشناسان فرزندخواندگی مراجعه شود که لیست ستاد‌های بهزیستی استان تهران نیز قابل دسترس است.

مدیرکل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور گفت: در هنگام مراجعه به ستاد جهت اقدام برای فرزندخواندگی حتما مدارکی مانند شناسنامه زوجین (اصل و کپی تمام صفحات)، کارت ملی زوجین (اصل و کپی)، سند ازدواج (اصل و کپی) و ۳ قطعه عکس پشت نویسی شده از هریک از زوجین را باید همراه داشته باشند.

وی افزود: پس از مراجعه به ستاد بهزیستی شهر خود به معاونت امور اجتماعی مراجعه می‌کنند و توسط کارشناسان فرزندخواندگی شرایط اولیه متقاضیان بررسی می‌شود. سوالاتی مانند اینکه آیا بچه دارید؟ محل زندگیتان کجاست؟ چند سال دارید؟ و …پس از آن فرم اطلاعات شخصی نام، سن، شغل، میزان درآمد، آدرس منزل و … تکمیل می‌شود.

نفریه با بیان اینکه متقاضیان در مورد انگیزه و دلیل فرزندخواندگی خود باید توضیح دهند افزود: جلسه با مشاوران بهزیستی در این مرحله آغاز می‌شود که این مرحله یکی از اصلی‌ترین مراحل است چراکه چنانچه والدین از سوی مشاور تایید نشوند، پرونده مختومه می‌شود. البته نیازی به نگرانی نیست، ولی هر ستاد بهزیستی تعدادی مشاور معتمد دارد که وضعیت را ارزیابی می‌کنندو پس از آن با زوجین هم به صورت گروهی و هم به صورت انفرادی صحبت می‌شود.

نفریه گفت: در این مرحله ممکن است متقاضیان، تایید، رد و یا نیاز به جلسات بیشتری از مشاوره داشته باشند.

مدیرکل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور گفت: گواهی عدم سوء پیشینه و گواهی عدم اعتیاد الزام دیگری است که پدر خانواده باید داشته باشد. برای درخواست گواهی عدم سوء پیشینه باید با در دست داشتن مدارک زیر به پلیس +۱۰ مراجعه کنند که مدارکی مانند نامه معرفی نامه بهزیستی، کارت ملی و عکس نیاز دارد و در صورتی که مشکلی پیش نیاید گواهی عدم سوء پیشینه به منزل افراد پست می‌شود. معمولا صدور گواهی عدم سوء پیشینه حدودا یک هفته تا ۱۰ روز زمان می‌برد و اعتبار گواهی عدم سوء پیشینه یک ماه است. پس حتما قبل از اتمام مدت باید آن را به بهزیستی تحویل دهند.

وی توضیح داد که مرحله بازدید مددکار آغاز می‌شود که کارشناس با اطلاع و هماهنگی قبلی به محل زندگی متقاضیان می‌رود که بهتر است همه اعضای خانواده حضور داشته باشند. چرا که با این بازدید کارشناس علاوه بر تکمیل مدارک، راستی آزمایی اطلاعات داده شده و … سعی می‌کند شناخت مناسبی از زوجین به دست آورد که پس از استعلام محل زندگی، تکمیل اطلاعات پرونده و سوالاتی نظیر وضعیت اشتغال زن و مرد، تعداد اعضای خانواده، میزان درآمد هریک، دلیل اقدام برای فرزندخواندگی و … پرسیده می‌شود که به همین دلیل مناسب است فیش حقوقی زوجین آماده باشد.

نفریه در مورد انتظار در لیست انتظار فرزندخواندگی گفت: میزان انتظار بسته به جنسیت و رده سنی انتخابی متقاضیان است اکثر افراد داوطلب فرزندخواندگی دختر زیر ۲ سال هستند که این امر مدت انتظار را طولانی می‌کند این مدت در بعضی از شهر‌ها ممکن است به ۵ سال هم برسد. هرچه رده بندی سنی انتخابی بالاتر باشد مدت کمتری منتظر می‌مانند.

مدیرکل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور به آغاز مرحله معرفی کودک اشاره کرد و گفت:در این زمان کودکی را که ویژگی‌های مد نظر داشته باشد معرفی می‌شود. متقاضیان با کودک ملاقات می‌کنند و پرونده پزشکی کودک نیز ارائه می‌شود. در صورتی که کودک مطلوب والدین باشد وارد مرحله بعدی یعنی اقدام برای فرزندخواندگی می‌شوند.

وی ادامه داد: در تکمیل پرونده و طرح در کمیسیون، مدارک کودک نیز ضمیمه پرونده می‌شود و در کمیسیون شهرستان مطرح می‌شود و پس از تایید در کمیسیون شهرستان٬ پرونده به کمیسیون استان فرستاده می‌شود. پس از تایید در کمیسیون استان٬ پرونده برای ورود به مرحله اجرایی به ستاد شهرستان برمی گردد که در این مرحله کارشناس فرزندخواندگی ستاد شهرستان پرونده را به همراه یک نامه به دادگاه خانواده ارسال می‌کنند.

نفریه گفت:گرفتن نوبت دادگاه قدم بعدی اقدام برای فرزندخواندگی است که ممکن است چند ماهی به درازا بکشد. ولی معمولا در همان جلسه اول قاضی حکم را صادر می‌کند و نیازی به مراجعه دوباره نیست البته بسته به نظر قاضی در این جلسه ممکن است ابتدا یک حکم سرپرستی موقت ۶ ماهه صادر شود. این بدان دلیل است که نحوه عملکرد و نگهداری والدین از کودک بررسی شود. بر اساس این حکم کودک به مدت ۶ ماه موقتا به خانواده سپرده می‌شود. ولی نام کودک وارد شناسنامه والدین نمی‌شود. پس از این دوره ۶ ماهه اگر بهزیستی از شرایط نگهداری کودک رضایت داشته باشد٫ رضایت خود را بوسیله یک نامه به دادگاه اعلام می‌کند.

وی گفت: مرحله آخر اقدام برای فرزندخواندگی صدور حکم سرپرستی دائم و صدور شناسنامه است که والدین باید حکم دادگاه را به ثبت احوال منطقه زندگی خود ببرند و شناسنامه کودکی که اکنون دیگر فرزندشان است را بگیرند. بر طبق قانون ثبت احوال نباید اسمی از فرزندخواندگی در شناسنامه آورده شود بلکه فقط باید شماره حکم دادگاه به صورت عددی چند رقمی در شناسنامه قید شود. این نکته قابل توجه والدینی است که نمی‌خواهند به فرزندخوانده خود قضیه فرزندخوانده بودن او را بگویند.

وی به این نکته اشاره کرد که این فرزندان به زندگی مستقل انتقال یافته و در ادامه مثل عضوی از خانواده زندگی می‌کنند. در حال حاضر قوانین فرزند خواندگی نسبت به گذشته تغییرات زیادی پیدا کرده است و روند اجرای قوانین فرزند خواندگی تا حدود بسیار زیادی تسهیل شده است البته هنوز برخی مشکلات در روند فرزند خواندگی وجود دارد.

نفریه خاطرنشان کرد: بر اساس قوانین جدید فرزندخواندگی که در سال ۹۲ به تصویب رسیده است باید شرایطی مهیا شود که کودکان بدسرپرست هم بتوانند با حکم قاضی و نظارت بهزیستی به فرزند خواندگی بروند؛ اجرا نشدن این قانون یکی از مشکلات عمده روند فرزند خواندگی این کودکان به شمار می‌آید.

وی افزود: در قوانین جدید دختران مجرد و همچنین خانواده‌هایی که فرزند دوم نیز می‌خواهند امکان تقاضای فرزند خوانده مهیا شده است و این از نکات خوب قوانین جدید فرزند خواندگی به حساب می‌آید. امیدواریم به مرور زمان قضات در دادگاه‌ها قوانین جدید فرزندخواندگی را رعایت و اجرایی کنند و در انجام سیر فرزند خواندگی تسهیل بیشتری نسبت به گذشته ایجاد شود