در چه زمان و مکانی دعایمان مستجاب می‌شود؟

باشگاه خبرنگاران جوان: «ادعونی استجب لکم»؛ این وعده خداوند متعال خطاب به بندگانش در قرآن کریم است. خیلی از ما همیشه این آیه قرآن را به خاطر داریم و هنگام دعا‌ها و خواسته‌های خود امیدوار به استجابت آن‌ها هستیم، اما گاهی می‌شود که امور آن طور که ما می‌خواهیم پیش نمی‌رود و دعا‌های ما مستجاب نمی‌شود. اینکه تصور کنیم خداوند صدای ما را نشنیده بسیار غلط است؛ چرا که خداوند شنونده دانا به امور بندگان است. اما چرا برخی دعا‌های ما مستجاب نمی‌شوند؟ اصلا شرایط استجابت دعا و موانع آن چیست؟ و نکته مهمتر آیا فقط با دعا کردن می‌توانیم به خواسته‌های خود برسیم؟

این‌ها سوالاتی است که همواره در ذهن ما هست و برای پاسخ به آن‌ها این بار نزد حجت الاسلام موسوی مطلق رفتیم. گفتگوی کوتاه ما با او را در ادامه بخوانید.

* بعضی می‌خواهند با دعا به همه امور دنیوی برسند. این شدنی است؟

خیر؛ فقط با دعا نمی‌شود. دعا جایگاهی رفیع و بالا دارد. خداوند در قرآن کریم خطاب به پیامبر (ص) می‌فرماید که‌ای پیغمبر به مردم بگو که اگر دعاهایشان نبود، ما اصلا توجهی به آن‌ها نمی‌کردیم. این یعنی دعا سبب جلب توجه خدا می‌شود. از ویژگی‌های مهم انبیا و امامان معصوم ما این است که اهل دعا بودند.

بزرگان ما هم خیلی اهل دعا بودند. مرحوم آیت الله بهجت فرمودند: ما با کسی که با اقبال سر و کار ندارد (کتاب اقبال الاعمال سید بن طاووس را گفتند) رفاقتی نداریم. در واقع شرط رفاقتشان این بود که شما چقدر اهل دعا باشی. اما فقط دعا کردن کافی نیست؛ قرار نیست شما از حرکات و اقدامات خودت باز بمانی. این خلاف معنای واقعی دعا و توکل به خداست. بخشی از وظیفه ما دعا کردن است؛ «حافظ وظیفه تو دعا گفتن است و بس/ در قید این مباش که نشنید یا شنید» که البته نشنیدن معنایی ندارد؛ چرا که خداوند همواره شنونده دعا و صدای بندگان است.

اما اینکه استجابت دعا‌های ما چقدر به مصلحت ماست؛ تازه اول بحث است. چرا فرمودند که کارتان را به خداوند بسپارید (افوض امرکم الی الله)؛ چون خداوند آگاه است به‌حال بندگانش (ان الله بصیر بالعباد).

خیلی‌ها می‌گویند دعا کردم، اما نتیجه نگرفتم؛ مگر ظاهر دعای همه انبیای الهی ما به نتیجه و اجابت رسیده است؟! مگر اجابت معنایش این است که آنچه می‌گویی همان بشود؟! دعا نیازمند مقدماتی است که باید فراهم شوند تا آن استجابت هم به دنبالش آید.

* در چه شرایطی دعایمان مستجاب می‌شود؟

اینکه فردی بنشیند و دعا کند که روزی اش افزون شود، او را به نتیجه نمی‌رساند؛ اما اگر فکر و تلاشش را به کار گیرد و دعا هم بکند، موفق خواهد شد. یعنی تلاش همراه با دعا جواب می‌دهد. اصلا همین سعی و تلاش و عمل، شما را به دعا و استجابت آن می‌رساند.

* موانع بر آورده شدن دعا و خواسته‌های ما چه چیز‌هایی هستند؟

مهمترین مانع برآورده شدن دعا، گناه است. دوم دعا نکردن پدر و مادر است. فردی آمد نزد پیامبر و گفت: «من گره به کارم افتاده است. دست به طلا می‌زنم خاک می‌شود!» حضرت فرمود: «بگو پدر و مادرت برایت دعا کنند». گفت: «یا پیغمبر هر دو فوت کردند»، حضرت گفت: «برو بر سر مزارشان و از آن‌ها بخواه برایت دعا کنند». یکی دیگر از مواردی که استجابت دعای ما را به تعویق می‌اندازد، لقمه حرام است. لقمه شبهه ناک مانع استجابت دعا می‌شود.

* آیا زمان و مکان در استجابت دعا تاثیر دارد؟

همه روز‌ها روز خداست. روایت داریم به روزگار بد نگویید که همه روز‌ها از آن خداست؛ اما بعضی از این روز‌ها می‌شوند ایام الله، برخی می‌شوند حرام الله و حرمت فوق العاده دارد.

خداوند اراده کرده که بعضی روز‌ها و مکان‌ها حرمت داشته باشند؛ وقتی که برادران یوسف آمدند نزد یعقوب و گفتند که پدر برای ما دعا کن و «استغفرلنا»، حضرت فرمود: بروید و روز دیگری بیایید. رفتند و چند روز بعد آمدند و یعقوب برای آن‌ها از درگاه خداوند طلب بخشش کرد. اطرافیان پرسیدند چرا همان روز دعا نکردی؟ یعقوب گفت: در انتظار شب جمعه بودم؛ چون دعا در شب جمعه به اجابت نزدیک‌تر است.

پس معلوم است شب جمعه جایگاه دارد. شب قدر هم جایگاه والایی دارد. گفته اند که زیر باران، قبل از شروع نماز، در مکه زیر ناودان طلا، زیر قبه سیدالشهدا، در خانه فقرا همه و همه دعا مستجاب می‌شود.

حتی برخی اشخاص دعایشان مستجاب است؛ پدر و مادر، امام معصوم، حاکم عادل، فردی که دلش عجیب شکسته باشد و ...

* در پایان اگر صحبتی دارید، بفرمایید.

آنچه مسلم است باید در باب دعا به ذات مقدس ربوبی اعتماد کرد. چون خداوند آگاه و بصیر به بنده و احوال اوست. خداوند در حدیثی قدسی می‌فرماید که بنده من، مرا عبادت کن و به من هم یاد مده که چه برایت خوب است و چه بد. این خود بخشی از کمال انسان است که بداند خداوند قادر مطلقی است که حتی می‌تواند آنچه به مصلحت ما نیست را زمینه سازی کند و بهترین را برای ما رقم بزند.