آزمونی که تشخیص تیزهوشی را زیر سوال برد

خبرگزاری تسنیم: داستان پذیرش دانش‌آموز در پایه هفتم مدارس سمپاد به مثنوی هفتاد منی تبدیل شد که اینبار به فصل به مشکلات برگزاری آزمون رسیده است.

ماجرا از آنجا شروع شد که آموزش‌وپرورش برای حذف آزمون‌های زائد دوره ابتدایی و کاستن از استرس دانش‌آموزان، آزمون وروی پایه هفتم مدارس سمپاد را نیز تحت الشعاع قرار داد و در میانه سال تحصیلی اعلام شد مدارس سمپاد برای سال تحصیلی ۹۷-۹۸ در پایه هفتم پذیرش دانش‌آموز ندارند. اما با فشار‌های اجتماعی جریان‌های موافق نخبه پروری و ورود شورای عالی انقلاب فرهنگی، آموزش‌وپرورش ناگزیر به تغییر تصمیم شد و براین اساس اعلام کردند، مدارس سمپاد در پایه هفتم پذیرش دانش آموز دارند، اما شیوه پذیرش همانند گذشته نبوده و دیگر از آزمون خبری نیست.

بیشتر بخوانید:

اشتباه در آزمون ورودی مدارس سمپاد؛ لطمه به اعتبار آزمون و گزینش دانش‌آموزان

چند ابهام در آزمون مدارس سمپاد/تکراری بودن سوالات اعتبار آزمون را زیر سوال برد

سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان روز جمعه ۵ مرداد، آزمون ورودی مدارس سمپاد برگزار شد اگر چه آموزش و پرورش می‌گفت: شیوه پذیرش بدون آزمون است، اما باز هم بچه‌ها در آزمون شرکت کردند و صرف نظر از تمام ماجرا‌های این مسیر که بالاخره به برگزاری آزمون ختم شد نکته قابل تامل این است که در آزمون روزجمعه سوالات آزمون ریون برای سنجش هوش دانش‌آموزان استفاده شد و همین موضوع موجب حاشیه‌های بسیاری شده است؛ تعدادی از دانش‌آموزان پیش از آزمون روز جمعه، تست ریون را حل کرده بودند به همین دلیل با نوع سوالات آشنا بودند و همین نکته، مشکلی است که از نظر کارشناسان آموزشی، اعتبار آزمون ورودی پایه هفتم مدارس سمپاد را زیر سوال می‌برد.

البته مسئولان آموزش‌وپرورش معتقدند، تکراری بودن سوالات این آزمون نقطه ضعفی برای زیرسوال بردن اعتبار آن نیست چرا که هیچ کدام از دانش‌آموزان نمی‌دانستند که در این آزمون قرار است به چه سوالاتی پاسخ دهند، سید محمد بطحایی وزیر آموزش‌وپرورش در همین باره می‌گوید: "سؤالات فرآیند سنجش هوش و استعداد استاندارد بوده و بخشی از آن هم پاسخ‌های چندگزینه‌ای ریون بوده، اما هیچ‌کس از اینکه چه سؤالاتی در آزمون در نظر گرفته می‌شود، مطلع نبوده است. از مهم‌ترین مؤلفه‌ها در آزمون هوش استاندارد بودن است و در شرایط فعلی سه یا چهار نوع آزمون استاندارد برای سنجش هوش داریم و در آزمون برگزارشده حتی خودم به‌عنوان وزیر آموزش و پرورش به جهت رعایت امنیت سؤالات تا لحظه آخر از اینکه دانش آموزان چه سؤالاتی را پاسخگو خواهند بود، اطلاع نداشتم".

اما کارشناسان آموزشی و متخصصان سنجش هوش ابهاماتی را مطرح می‌کنند که نمی‌توان نسبت به آن‌ها بی‌تفاوت بود، سوالاتی از این دست که در این آزمون هدف گزینش و جذب دانش‌آموزان است آیا باز هم براین باورند که تکراری بودن سوالات فرایند گزینش را دچار مشکل نمی‌کند؟ آیا دانش‌آموزانی که برای آماده شدن به موسسات خصوصی رفته بودند و سوالات آزمون ریون با جواب تشریحی در اختیار آن‌ها قرار گرفته بود، شانس قبولی بیشتری در آزمون ورودی مدارس سمپاد ندارند؟

و سوال اصلی که هنوز پاسخی روشنی به آن داده نشده، آموزش‌وپرورش چند ماه زمان برای طراحی آزمون‌های جدید هوش داشت، چرا این اتفاق نیفتاد و به کپی کردن سوالات آزمون ریون اکتفا شد؟

* پایه هفتم مدارس سمپاد از درون منحل شد

ناصرالدین کاظمی حقیقی متخصص روان سجی در مطلبی با اشاره به اینکه" به دعوت رئیس مرکز ملی پرورش استعداد‌های درخشان صرفا در نخستین جلسه کمیته علمی شرکت جستم، اما نظر به نا استواری پیشنهاد‌های مطروحه و ضعف روند کار از ادامه حضور پوزش خواستم و هیچ یک از پیشنهاد‌های مذکور را شفاهی و یا کتبی تایید نکردم، گفت: تاکید این جانب بر طراحی آزمونی بود که از پایه نظری استوار و روشن برای تشخیص نوجوانان تیزهوش برخوردار باشد که فقط با تایید آقای خوش خلق مواجه شد و در مجموع رای نیاورد لذا از ادامه شرکت در کمیته عذرخواستم. اما درباره آزمون پنج مرداد باید به عرض برسانم با توجه به شاخص‌های روانسنجی ضعیف و سست آزمون مزبور که فرایند استوار تشخیص تیزهوشی برای نیم دروه اول را خدشه دار ساخته است عملا و فی الواقع پایه هفتم مراکز سمپاد از درون منحل شده است و بدین ترتیب مخالفان در حذف تدریجی سمپاد به خواسته‌شان نایل آمدند. امید آن را داریم روزی فرا رسد که سیاستگذاری‌های آموزشی و پرورشی را نخبگان فرهنگی بر عهده گیرند".

* آشنایی با سوالات آزمون ریون عملکرد دانش آموز را بالاتر از حد معمول نشان می‌دهد

در همین رابطه دکتر، ولی الله فرزاد متخصص در زمینه روان‌شناسی تربیتی و روان سنجی با اشاره به اینکه "ریون" آزمون تشخیص استعداد نیست و آزمون اندازه گیری هوش است، گفت: این آزمون عامل جنرال را اندازه گیری می‌کند و در ایران مشکلی که برای اجرای آن وجود دارد این است که سوالات تست هوش ریون چاپ شده و فروخته می‌شود و ممکن است برخی دانش‌آموزان با آن آشنایی قبلی داشته باشند که این مسئله عملکرد آن‌ها را بالاتر از حد معمول نشان می‌دهد.

وی افزود: اگر تمام دانش‌آموزان قبلا سوالات آزمون ریون را دیده باشند شرایط یکسانی برای همه وجود دارد و نتایج قابل مقایسه است، اما اگر عده خاصی سوالات را دیده و کار کرده باشند این مسئله برای آن‌ها یک امتیاز محسوب می‌شود.

این متخصص روان سنجی در پاسخ به این پرسش که آیا آزمون هوش ریون قدیمی است و متناسب شرایط امروزی نیست؟ گفت: این جمله بدین معناست که هنجاریابی تازه‌ای انجام نشده است توجه داشته باشید اگر نمره‌های هوشی که به دست می‌آید با نرم‌های قدیمی باشد جواب صحیح نیست مگر اینکه برای این گروه از دانش‌آموزان حداقل در ۱۰ سال گذشته آزمون هنجار یابی شده باشد چرا که تغییرات اجتماعی بر روی هوش بچه‌ها اثر می‌گذارد و یک عامل هوش وراثتی و بخشی مربوط به محیط است.

فرزاد بیان کرد: برای اینکه بتوان مدعی شد نتایج آزمون قابل قبول است یا خیر باید دید تعداد شرکت‌کنندگان چقدر است و چند سوال از آزمون ریون اقتباس شده است، چون آزمون اصلی ریون ۶۰ سوال دارد و باید دید سوالات را از کدام یک از فرم‌ها انتخاب کرده‌اند، فرم ۶۰ تایی که برای بچه‌های ۸ تا ۱۶ سال است یا فرم پیشرفته که ویژه بزرگسالاان است.

* خلاقیت عامل مغفول در مدارس

وی با اشاره به اینکه در طراحی سوالات آزمون مدارس سمپاد حضور نداشته است، گفت: آنقدر فارغ التحصیل دراین حوزه وجود دارد و آموزش‌وپرورش نیرو‌هایی را استخدام کرده است، خودشان اقدام به طراحی سوالات کردند و بنده دخالتی نداشتم البته قرار بود آزمون ورودی مدارس سمپاد لغو شود، اما فشار‌های اجتماعی که بر نخبه پروری تاکید دارد مانع این کار شد.

وی در ادامه گفت: معتقد به جداسازی دانش‌آموزان نیستم، اما مدارس دولتی در حال حاضر آماده نیستند و مشکل اینجاست که فرصت‌های برابر آموزشی نداریم همچنین باید توجه داشت که امروز هوش عامل برتری و خلاقیت نقش مهمتری دارد و آن‌هایی که خلاقیت بیشتری دارند در صورتی که به آن‌ها توجه شود می‌توانند در آینده به جامعه کمک بسیاری کنند، اما هم اکنون شناسایی خلاقیت دانش‌آموزان در مدارس انجام نمی‌شود.

انتهای پیام/