اگر برای پشه‌ها جذاب هستید؛ بخوانید!

روزنامه کیهان: هیچ چیز بدتر از وزوز یک پشه مزاحم هنگام خواب یا بیدار شدن بر اثر خارش آزاردهنده یک پشه نیست! اغلب پشه‌ها از غروب خورشید تا سپیده‌دم فعالیت می‌کنند. شاید جالب باشد بدانید که پشه‎ها در آب تخمگذاری می‌کنند و بعد از چند هفته به بلوغ می‌رسند. پشه‌های نر دهانی کوچک دارند و از گیاهان تغذیه می‌کنند، اما پشه‌های ماده دهانی بزرگ‌تر دارند و خون جانوران و انسان را می‌مکند. پشه‌های ماده برای اینکه طعمه‌شان گزیده شدن را حس نکند، قبل از نیش زدن، محل گزیدگی را بی‌حس می‎کنند، به همین دلیل است که هنگام گزیده شدن، دردی احساس نمی‌کنید. خوب است بدانید که این خون، شام پشه‎های ماده نمی‌شود، بلکه آن‌ها از پروتئین‌ها و ترکیبات خاص در خون برای تولید و پرورش تخم استفاده می‌کنند.

رفع عطش با خون انسان نتایج یک مطالعه جدید توسط محققان دانشگاه سینسیناتی (آمریکا) نشان می‎دهد، پشه‌ها هنگام تشنگی، بیشتر برای مکیدن خون انسان اقدام می‌کنند، براین اساس، پشه‎های ماده هنگام دهیدراسیون (کم آبی) ۳۰ درصد بیشتر از سایر مواقع اقدام به نیش زدن می‎کنند.

مزه شیرین خون برخی افراد برای پشه‌ها همه حداقل چند بار گزش دردناک پشه و خارش و قرمزی پوست پس از آن را تجربه کرده‌اند، اما به نظر می‎رسد خون بعضی افراد بیشتر به مذاق پشه‎ها خوش می‌آید. متخصصان سال‌هاست به دنبال رمزگشایی از این مسئله هستند که چرا پشه‌ها خون برخی افراد را ترجیح می‎دهند؟ نتایج مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۵ توسط محققان دانشگاه ایالتی نیومکزیکو (آمریکا) انجام شد نشان داد ژن‌های کنترل‌کننده بوی بدن، یکی از عوامل جذب پشه‎ها هستند. مطالعه دیگری که توسط محققان دانشگاه فلوریدا (آمریکا) انجام شده است، این مسئله را تأیید می‌کند. جری باتلر (Jerry Butler)، استاد دانشگاه فلوریدا تأکید کرد: از هر ۱۰ نفر، خون یک نفر بیشتر مورد علاقه پشه‌هاست. تفاوت در مواد شیمیایی فرار که توسط بدن هر فرد تولید و توسط پشه‎ها تشخیص داده می‌شود، باعث می‌شود پشه‌ها مکیدن خون برخی افراد را (به دیگران) ترجیح دهند. عوامل دیگری نیز در جذب پشه‎ها دخیل هستند. به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده که زنان باردار بیش از سایر زنان مورد توجه پشه آئدس اجیپتی (Aedes aegypti) - ناقل ویروس زیکا و تب دنگی - قرار دارند. افراد دارای غلظت بالای استروئید‌ها یا کلسترول در سطح پوست نیز پشه بیشتری به خود جذب می‎کنند.

همچنین افراد با توده بدنی بیشتر برای پشه‎ها و مگس‏ها جذابتر هستند. این مسئله می‌تواند با ویژگی‌های دیگری مانند افزایش حجم بدن و تولید CO۲ نیز در ارتباط باشد.

میهمانی شبانه پشه‌ها پشه‌ها اغلب در طول شب فعالیت می‎کنند و همواره این سؤال مطرح می‎شود که صبح‏ها کجا می‌روند؟ فعالیت در طول روز و در گرمای هوا می‎تواند برای این حشره‌های کوچک، مرگبار باشد؛ از این رو ترجیح می‌دهند بعد از غروب خورشید و در خنکی و تاریکی هوا فعالیت خود را آغاز کنند. همچنین در هنگام تاریکی شب، شانس فعالیت پنهانی، فرار و زنده ماندن‎شان افزایش می‌یابد.

درمان خارش جای نیش پشه جای گزش را با یک پنبه الکلی تمیز کنید. الکل دارای اثر خنک کنندگی است و در زمان خشک شدن، می‎تواند از شدت خارش در محل نیش بکاهد. استفاده بیش از حد الکل بر روی پوست می‎تواند باعث تحریک و بروز حساسیت پوستی شود.

استفاده از عسل نیز می‎تواند به کاهش خارش در محل گزش کمک کند. عسل طبیعی از خاصیت ضدعفونی‌کننده و ضدباکتری برخوردار است و می‌تواند التهاب را کاهش دهد. ماساژ با آب گرم و مرطوب کردن محل گزیدگی با کرم نیز می‎تواند در کاهش درد و خارش موثر باشد.

نیش‎هایی که مرگ می‌آورند بیماری‎های ناقل‌‎زا (vector borne disease) به بیماری‎هایی گفته می‎شوند که توسط ناقلینی همچون پشه، کک، کنه، شپش یا ساس به انسان منتقل می‎شوند. مالاریا، تب زیکا، تب دنگی، تب زرد، ویروس نیل‌غربی، چیکن گونیا (chikungunya)، آنسفالیت ژاپنی (japanese encephalitis)، آنسفالیت سنت لوئی (Saint Louis encephalitis)، آنسفالیت لاکراس

(La Crosse encephalitis) از جمله بیماری‎هایی هستند که ناقل آن‌ها پشه (Mosquito-borne diseases) است. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، چیکن گونیا در ۵۰ کشور آسیایی، آفریقایی، اروپایی و آمریکایی؛ ویروس زیکا در ۱۳۰ کشور آسیایی، آفریقایی، آمریکایی و اقیانوسیه، تب‌دنگی در ۱۲۸ کشور آسیایی، اروپایی، آفریقایی، آمریکایی به ویژه کشور‌های چین، سنگاپور، مالزی، فیجی، هندوراس، مکزیک؛ تب زرد در آمریکای لاتین و آفریقا به ویژه آنگولا و کنگو؛ ویروس نیل غربی در خاورمیانه، آفریقا، غرب آسیا، آمریکای شمالی شیوع دارد. مالاریا نیز در ۹۵ کشور جهان دیده می‌شود و سال ۲۰۱۵ بالغ بر ۳/۲ میلیون نفر در نقاط مختلف جهان در معرض ابتلا به این بیماری قرار داشتند. ایجاد تغییرات ژنتیکی در پشه عامل انتقال ویروس زیکا و تب دنگی در برزیل، تلاش دانشمندان آمریکایی برای ایجاد یک تغییر ژنتیکی در پشه انوفل، ناقل بیماری مالاریا که از انتقال انگل به نسل بعدی پشه پیشگیری و به ریشه‎کن کردن بیماری کمک می‎کند، تولید دارویی برای کشنده شدن خون انسان برای پشه‌ها توسط محققان کنیایی، از جمله تلاش‎های دانشمندان با هدف کاهش آمار مرگ و میر در جهان ناشی از بیماری‌های ناقل‎زا محسوب می‎شوند.