لزوم تشکیل یگان تخصصی پلیس در مساله امنیت اخلاقی

خبرگزاری مهر: اواخر فروردین ماه بود که انتشار کلیپی از درگیری میان ماموران گشت ارشاد با چند دختر در پارک طالقانی تهران حاشیه ساز شد. از موضع گیری معصومه ابتکار در معاونت امور زنان و خانواده گرفته تا اعضای کمیسیون زنان مجلس، همگی رویکرد انتقادی به نحوه رفتار ماموران گشت ارشاد داشت. معاون اجتماعی نیروی انتظامی نیز در واکنش به انتقادات مطرح شده به شیوه رفتار ماموران گشت ارشاد با تاکید بر اینکه «ماموریت‌های پلیسی تعطیلی ندارند و مشمول زمان نمی‌شوند و هیچ فضای تبلیغاتی مسموم کننده‌ای نمی‌تواند آن‌ها را برای تلاش برای برقراری امنیت و صیانت از مردم بازدارد» نسبت به اتفاقات روی داده ابراز تاسف نیز کرد و گفت: پلیس به هیچ وجه چنین رفتار‌هایی را تایید نمی‌کند.

خبر‌هایی هم در خصوص معلق شدن فعالیت ماموران حاضر در صحنه منتشر شد، اما افشای پشت پرده این حادثه از سوی فرماندهان نیروی انتظامی در کنار حمایت بخش‌های مختلفی از مردم سبب شد تا ماجرا وارد فاز جدیدی شود. سردار اشتری فرمانده نیروی انتظامی در دیدار با اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بخش‌هایی از پشت پرده اتفافات روی داده در حادثه پارک طالقانی را توضیح داد و گفت: آخرین سناریوی مخالفان نظم و امنیت مردم، موضوع برخورد با یکی از ماموران نیروی انتظامی و خانمی که هنجارشکنی کرده، بود که علیرغم تذکرات داده شده به صورت مامور چنگ زده و برخورد کرده است، اما در نهایت فیلمی پخش شده که موضوع را به طور دیگری نشان می‌دهد. سردار اشتری همچنین وعده داد که به زودی در این باره با مردم صحبت می‌کند و واقعیات پشت پرده را روشن خواهد کرد.

در اظهار نظری دیگر، سردار حسین رحیمی فرمانده انتظامی تهران بزرگ با اشاره به انتشار کلیپی از درگیری مامور زن گشت ارشاد با چند دختر که در پارک طالقانی تهران رخ داده گفت: در این ماجرا شاهد بودیم که علی‌رغم تبلیغات گسترده دشمن و رسانه‌های معاند، موج گسترده‌ای از حمایت مردم و مسئولان از پلیس و برخورد این نیرو با ناهنجاری‌های اجتماعی به راه افتاد.

رحیمی با بیان اینکه پلیس مسئول برقراری نظم در جامعه و برخورد با قانون شکنان است گفت: افتخاری برای پلیس بالاتر از خدمتگزاری به مردم نیست و ما به هیچ وجه از مسیرمان که همان ادامه مسیر شهداست کوتاه نمی‌آییم.

حمایت فرماندهان نیروی انتظامی و تاکید بر وجود پشت پرده در این حادثه و اتفاقات اینچنینی اگرچه پاسخی منطقی و مقطعی به جامعه در خصوص حوادث روی داده در ماجرای درگیری ماموران گشت ارشاد با چند زن به شمار می‌رود، اما سوال اصلی اینجاست که علت اصلی وقوع این حوادث چیست و برای به حداقل رساندن حوادث مشابه چه باید کرد؟ به طور قطع همواره نیرو‌هایی که بدخواه نظم و امنیت در کشور هستند، مترصد بروز چنین حوادثی هستند تا بر موج تبلیغات منفی خود علیه دستگاه‌های انتظامی کشور بیفزایند؛ از این منظر لازم است زمینه بروز حوادث مشابه تا حد امکان از بین برود. در همین زمینه برخی کارشناسان معتقدند بهترین راه برای به حداقل رساندن چنین اتفاقاتی تشکیل یک پلیس تخصصی در امر امنیت اخلاقی و مواردی، چون حجاب و عفاف است.

محمدحسن جعفریان عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انتظامی ناجا در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به بروز برخی حواشی در موضوع گشت ارشاد و همچنین تنش‌های مربوط به بحث حجاب که به دختران خیابان انقلاب موسوم شد، معتقد است: رویکرد پلیس حرفه‌ای عمر زیادی در ایران ندارد و نگاه ما و همکارانمان در ناجا از ۱۰ سال قبل تغییر کرده و پلیس می‌خواهد به سمت پلیس حرفه‌ای حرکت کند، به این منظور باید مبتنی بر دانش پیش برود.

وی می‌افزاید: رویکرد پلیس جامعه محور حتی در کشور‌هایی که داعیه دار اجرای آن هستند عمر زیادی ندارد. اگرچه امروز این رویکرد پلیسی در این کشور‌ها به بار نشسته است، اما این در نتیجه یک پروسه ۳۰ ساله است. پلیس از پیله سنتی خود خارج شده و به یک پلیس حرفه‌ای تبدیل شده است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انتظامی ناجا با تشریح رویکرد پلیس حرفه‌ای می‌گوید: پلیس حرفه‌ای یک پلیس کنش گرا و مبتنی بر پیشگیری است. به عنوان مثال در خصوص تنش‌های اخیر پلیس، پیشنهاد ما این است که یک یگان و تیم تخصصی داشته باشیم که برای این تیپ از وقایع بتواند به صورت تخصصی وارد شود نه اینکه یک افسر ما که به عنوان مثال در کلانتری خدمت می‌کند، در این قضایا ورود کند. باید پلیسی داشته باشیم که به صورت تخصصی و به شکل پسندیده‌تر با رعایت حقوق شهروندی وارد عمل شود. ما این پیشنهاد را داده ایم و به دنبال رسیدن به چنین جایگاهی هستیم.

وی با تفکیک میان پلیس سنتی و پلیس حرفه‌ای می‌گوید: در رویکرد پلیس حرفه‌ای نگاه ما متفاوت از رویکرد سنتی است. پلیس حرفه‌ای اقتدارگرا است، اما برای رسیدن به اقتدار از قدرت نرم استفاده می‌کند. پلیس حرفه‌ای دانش بنیان عمل می‌کند، در حالیکه پلیس سنتی کمترین توجه را به بستر‌ها و تغییرات اجتماعی دارد.

جعفریان می‌افزاید: بدون شک رسانه‌های جمعی می‌توانند در این موضوعات به شدت کمک نیروی پلیس باشند. در کشوری مثل آلمان چهره‌ای که از پلیس در رسانه‌ها مطرح می‌شود، پلیسی به شدت مقتدر است. در سریال‌ها و فیلم‌های آلمانی مشاهده می‌کنیم که پلیس در اذهان مردم یک پلیس مقتدر، توانا و منسجم است.

وی گفت:: رسانه‌ها می‌توانند ترسیمی از چهره پلیس داشته باشند که مردم بتوانند به آن اعتماد کنند و سرمایه اجتماعی پلیس تقویت شود. خود نیروی انتظامی هم در این زمینه دست بکار شده است که تشکیل معاونت اجتماعی در پلیس یک تشکیلات منسجم است که در رده‌های ناجا با همین عنوان کاتالیزور و رابط میان نیروی انتظامی و پلیس مردم است تا ارتباطات سازنده تری شکل بگیرد. همه نهاد‌ها و دستگاه‌ها و یکایک شهروندان در تولید امنیت ایفای نقش دارند. پلیس به تنهایی نمی‌تواند هزینه بدکارکردی دیگر دستگاه‌ها را بدهد. عملکرد بد برخی دستگاه‌ها گاهی به منازعات اجتماعی و مطالبات صنفی منجر می‌شود و پلیس نمی‌تواند تاوان همه این‌ها را بدهد. وی افزود: به عنوان مثال تهران گنجایش محدودی از خودرو دارد و وقتی تعداد خودرو‌ها بیش از استاندارد است، پلیس چه کار می‌تواند بکند، این در حالی است که همه از پلیس توقع دارند، اما کسی نمی‌پرسد چرا این تعداد خودرو وارد خیابان‌ها می‌شود.

وی با اشاره به حوادث بهمن ماه در خیابان پاسداران می‌گوید: پلیس حرفه‌ای فقط متکی بر عملکرد شدت محور نیست. پلیس حرفه‌ای فقط کتک نمی‌زند، بلکه در جا‌هایی کتک هم می‌خورد و حتی شهید هم می‌دهد.

به طور قطع حوادث رخ داده در چند ماه گذشته از اتفاقات خیابان پاسداران گرفته تا دختران موسوم به خیابان انقلاب یا برخورد‌های صورت گرفته در پارک طالقانی، آخرین حاشیه‌سازی‌ها برای دستگاه تامین امنیت مردم نخواهد بود. اگرچه به اعتقاد کارشناسان، حمایت سازمانی از ماموران انتظامی در حوادث اخیر در راستای حفظ جایگاه و اقتدار پلیس امری پسندیده و رویکردی حرفه‌ای است و اگر اقتدار پلیس شکسته شود، تنها پلیس نیست که متضرر می‌شود بلکه همه مردم و کشور دستخوش آسیب خواهند شد. با این حال لازم است با ارائه آموزش‌های لازم به نیرو‌ها و انسجام پلیس تخصصی، از بروز حوادث اینچنینی تا حد ممکن کاسته شود.