ایران رتبه نخست علمی منطقه و جهان اسلام

خبرگزاری تسنیم: ارزیابی جایگاه علمی یک کشور معمولا با تکیه بر ملاک‌های مختلفی صورت می‌گیرد که یکی از آن‌ها تعداد مقالات تولید شده در پایگاه ISI یا اسکوپوس است. فاکتور‌هایی نظیر میزان استنادات، سهم از کل تولیدات علمی دنیا، میزان رشد تولیدات علمی، مقالات ارائه شده در کنفرانسها، مقالات یک درصد برتر دنیا، همکاری‌های بین‌المللی در انتشار مقالات و همچنین جایگاه دانشگاه‌های یک کشور در تعیین جایگاه علمی یک کشور نیز نقش دارند. براساس اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی ISI تا ابتدای سال جاری، کمیت تولید علم ایران نسبت به سال گذشته ۱۴ درصد رشد داشته و در بین ۲۵ کشور برتر تولیدکننده کمی علم حائز رتبه نخست رشد کمیت تولید علم دنیا شده است. این اطلاعات استخراجی می‌گوید که کمیت تولید علم کشور به ۴۳ هزار و ۲۹۲ مورد رسیده است؛ حائز اهمیت است که براساس پایگاه ISI میزان ۸۵ درصد از علم دنیا توسط همین ۲۵ کشور تولید می‌شود. براساس آمار موجود، کمیت تولید علم دنیا در سال ۲۰۱۵ دو میلیون و ۵۶۰ هزار و ۳۳۴ مدرک بوده، اما برای سال ۲۰۱۶ به بالغ بر دو میلیون و ۵۳۰ هزار مدرک در پایگاه ISI رسیده است. در سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ میلادی تعداد مدارک ثبت شده برای جمهوری اسلامی به ترتیب برابر با ۲۹۰۸۵،۳۰۶۵۲، ۳۱۱۴۲، ۳۳۱۷۴، ۳۷۹۸۶ و ۴۳۲۹۲ مورد و بنابراین میزان رشد علمی در سال‌های ۲۰۱۲، ۲۰۱۳، ۲۰۱۴، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ نسبت به سال قبل از آن به ترتیب برابر با ۵.۲ (پنج ممیز دو دهم)، ۱.۶ (یک ممیز شش دهم)، ۶.۵ (شش ممیز نیم)، ۱۴.۵ (چهارده ممیز نیم) و ۱۴ درصد بوده است. به این ترتیب جمهوری اسلامی ایران در دو سال اخیر بالاترین میزان رشد کمیت تولید علم را در طول پنج سال گذشته داشته است. هر چند رشد کمیت علم یکی از شاخص‌های مورد توجه در توسعه علمی است، اما چنانکه مقام معظم رهبری نیز بر آن تأکید کرده‌اند، مهمترین مسئله حال حاضر کشور، هدایت علم تولید شده در مسیر رفع نیاز‌ها است؛ بنابراین در عین توجه به کمیت تولید علم توجه به شاخص‌های اساسی شامل کیفیت تولید علم، دیپلماسی علمی و همچنین اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی علم تولید شده اهمیت به سزائی دارند. بر اساس آمار‌های اعلام شده از سوی پایگاه اسکوپوس رتبه علمی ایران در منطقه و جهان اسلام در سال ۲۰۱۳ یک بوده و این رتبه تا سال ۲۰۱۶ حفط شده است. علاوه بر آن تعداد دانشگاه‌های ایران در یک درصد دانشگاه‌های برتر و تأثیرگذار دنیا براساس آمار‌های رتبه‌بندی لایدن در سال ۲۰۱۳ تعداد پنج دانشگاه بوده که این تعداد در سال ۲۰۱۶ به ۱۴ دانشگاه افزایش یافته است. ایران با ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک‌های علم‌وفناوری توانسته است در سال ۲۰۱۳ به میزان ۱۴.۱ میلیون دلار صادرات محصولات دانش‌بنیان داشته باشد که این میزان صادرات در سال ۲۰۱۵ به میزان ۲۱۵ میلیون دلار افزایش یافت؛ بنابراین با تکیه بر این آمار‌ها می‌توان به‌صراحت گفت که انقلاب اسلامی رویدادی بود که چراغ باور توانستن را در کشور روشن کرد و همین باور زمینه را برای تبدیل شدن به قطب علمی در میان ابر قدرتان جهان فراهم آورد.